25 Aralık Devlet Hastanesi’nin radyoloji servisi özelleştirilecek

Sağlık Bakanlığı’nın 27 Haziran 2003 tarih ve 2003/70 genelgesi ile, tıbbi cihaz alım maliyetlerinin yüksek olması, teknolojilerin sık değişmesinden dolayı doktoru, teknisyeni, cihazı olmayan uç noktadaki hastanelere tetkik, tahlil ve benzeri uygulamaları götürebilmek amacıyla hizmet özelleştirilmesi sistemi getirildi. Genelgenin uygulamaya başlanması ile küçük il ve ilçelere sağlık sunumunu kolaylaştırdığı, ancak bazı kişilere rant sağlamak uğruna sistemin istismar edilerek teknoloji ve sağlık personeli olan yerlerde de uygulanmaya başlandığı açıklandı.

Devlet büyük zararlara uğratılacak

Genelgenin ilk olarak uygulandığı yerlerden birinin Nizip Devlet Hastanesi olduğu, burada laboratuvar ve görüntüleme hizmetleri satın alımı başarı ile uygulanırken, aynı sistemin 25 Aralık Devlet Hastanesi’nde uygulanmasının devletini zarara uğratılması anlamına geldiğini belirten yetkililer, ‘'Uygulamanın küçük il ve ilçelerde olumlu yanı bulunmakla birlikte, teknoloji ve donanımı yeterli kurumlarda uygulanmak istenmesi devletin zarara uğratılması olacaktır" şeklinde açıklama yaptı. Radyoloji servisi ve personelinin bulunduğu 25 Aralık Devlet Hastanesi’nde servisin özelleştirilmesinin hiçbir haklı gerekçesinin bulunmadığı vurgulandı.

Devlet hastaneleri özel hastanelerle rekabet edemez hale getiriliyor

Uygulamayla ilgili başlangıçtan beri yanlışlar yapıldığına ve devletin özel hastanelerle rekabet edemez duruma getirildiğine dikkat çekilirken, “Laboratuvar ihalelerinde cihazlar kit karşılığı alındığı için kurum para ödememekte, dolayısıyla mali olarak devlete bir yük getirmemektedir. Teknolojileri değiştikçe yazılan şartnameler le cihazlar değiştirildiği için atıl teknoloji kullanımı söz konusu değildir. Bu nedenle laboratuvar alım ihalelerinin bu kapsamdan çıkarılması gerekmektedir. Küçük ilçelerde bu uygulama yapılabilir. Görüntüleme cihazlarının maliyeti ve teknolojilerinin değişimi hastanelere yük getirmektedir. Burada özel hizmet alımı yerine özel hastane veya görüntüleme merkezlerine sevk yapılabilir. Bu tür hizmet alım ihalelerinde amaç sektörel, tasarruf yapmak ise; cihazlara konan 5 yıl kısıtlamasının kesinlikle kaldırılması gerekmektedir. Bu uygulamanın üretici ülkelerde bile olduğunu sanmıyorum. Kit karşılığı alımlarda cihazların her türlü bakımı, onarımı yedek parça garantisi, teknik servisi ve eğitimini ihaleyi alan firma vermektedir. O nedenle burada cihazların yaş sınırının çok fazla bir önemi kalmamaktadır. Özel hastanelerde böyle bir uygulama yoktur. SSK. Emekli Sandığı, Bağ-Kur gibi kurumlar özel hastanelerle anlaşma yapmakta, buralara- giden hastaların tahlilleri 10-15 yıllık cihazlarla yapılmaktadır. Özel sektör böylelikle maliyetine aşağı çekme şansına sahiptir. Sağlık Bakanlığı’na bağlı, hastaneler ise bu maddeden dolayı daha pahalıya malzeme temin etmektedir. Bakanlık kendi hastanelerini özel hastanelerle rekabet edemez hale getirmektedir” denildi.

Hastaneler şartname yazarken keyfi davranıyor Bakanlık da göz yumuyor

Standart tip şartnamelerin uygulamaya konulması gerektiği, hastanelerin şart nameleri hazırlarken keyfi davrandığı belirtilirken, Hastaneler şartname yazarken keyfi davranmakta ve Bakanlık buna müdahale etmemektedir. Bu nedenle çoğu malzeme birkaç misli fiyata temin edilmektedir. Burada bakanlık hastanelerin büyüklüklerine, yatak kapasitelerine ve poliklinik sayılarına göre bir takım kriterler belirleyerek tip şartname hazırlamalı, keyfiyet sonucu alımları engellemeli ve tasarrufu sağla malıdır. Hastanelere çeki düzen verilmeli, satın almalarda şeffaflık sağlanmalıdır. KİK ile şartnameler konusunda uyumlu ortak bir çalışma yapılmalıdır” şeklinde açıklama yapıldı.

Yanlış ve devleti zarara uğratacak şekilde ihaleler hazırlanmaktadır

Genelgenin olumlu düşüncelerle hazırlanmasına rağmen, Sağlık Bakanlığının konuya duyarsız kalmasından dolayı suistimallerin arttığına dikkat çekilirken, “Bakanlık özellikle personel istihdamının zor olduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde personel ile birlikte temin edilmek üzere görüntüleme ve laboratuvar özel hizmet alım ihalelerinin önünü açtı. Fakat teorik olarak başlangıç tarzı çok doğru olan bu uygulama sektörün patronu olan Sağlık Bakanlığı'nın kontrol mekanizmasının vurdum duymazlığı ile pratikte bir takım suiistimallere açık bir hale getirildi. Son dönemlerde bölgemizde yapılan veya yapılacak olan bu tür ihalelerde, hastanelerde çok yanlış ve devleti zarara uğratacak şekilde ihaleler hazırlanmaktadır. Doktoru, teknisyeni ve altyapısı hazır olan hastanelerin bu işleri kendi yapma yerine bunları yok sayarak bir takım özel firmalara içerisinde doktor, teknisyen olan sonuç karşılığı ihale yapma isteği bunun basit örneklerindendir. Devlet hala hazırda hastane sinde istihdam ettiği doktora, teknisyene maaş ve döner sermaye katkı payı gibi ödemeler yaparken, aynı zamanda ihaleyi alacak firmaya doktor ve teknisyeni için ikinci bir maaş ödemektedir. Bu savurganlık kimin cebinden yapılıyor? Tasarruf bunun neresinde?” şeklinde ifade edildi.

Devletin kendi doktoru, teknisyeni duracak dışardan gelenlere de ayrıca ödeme yapılacak

Bu şartlarda sağlıkta kalite artırımı sağlanamayacağı gibi, ihaleyi alan firmaların maliyeti düşürmek için kaliteli sağlık hizmeti üretemeyeceğine dikkat çekilirken, “Bunun yerine hastanenin kendi kadrolu doktoru ve teknisyenini bu işte kullanıp, sadece sonuç karşılığı ihale yapması daha mantıklı gelmektedir. Bu durumda piyasa şartlarına göre rekabet oluşacak, bu hizmetler daha ucuza mal edilecek ve personel istihdamı daha rantabl bir hale gelecektir. Büyük kentlere vasıflı personel yığılması engellenecektir. Burada temel yanlış şudur. Devlet zaten özel sektörün önünü açmıştır. Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur hastaları, yapılan anlaşmalar gereği özel hastanelere gidebilmektedir. Bunup üzerine kalkıp tekrar hastaneleri özelleştirmenin mantığı ne olabilir? Devlet hastanelerinin özelleşmesi ile burada hizmet kalitesinin artacağı düşünülü yorsa çok büyük bir yanılgı var. Tam tersi olacaktır. İhaleleri alan firmalar maliyeti düşürme ve kan artırma adına daha az kaliteli malzeme kullanacaktır” denildi.

Sağdık sektörünün kara deliği büyüyecektir

Bu tür hizmet ve toplu alım ihalelerinin bir takım toplumsal sakıncaları da birlikte getireceğine işaret edilirken, “Medikal sektörde kurulu bulunan yaklaşık 10- 18 arası firmanın istihdam ettiği 100 bin civarında çalışan ve bunların geçindirmekle mükellef olduğu ailesi İle bu da yaklaşık olarak 500 bin insan ediyor. Bu tür ihalelerle bu insanlar kaosa sürüklenmektedir. Bu, devletin işsizlik ve istihdam politikasına ters düşmektedir. Yapılan ihale örneklerinde olduğu gibi devlet bu işleri 2-3 katı gibi rakamlara alacağı için burada bir tasarruf söz konusu olmamaktadır. Bu sağlık sektörü nün kara deliğini iyice büyütecektir. Devlet bir yandan yerel yönetimleri güçlendirmek için kanunlar hazırlarken, bir yandan da toplu alım yapıp bu işi merkeze toplamaya çalışmaktadır. Bu bir çelişkidir” denildi.

Gelişmiş ülkelerde böyle bir uygulama yok

“Hastanelerde çalışan doktor, hemşire ve teknisyenlerin durumunun da sağlık sektöründe hizmet veren medikal firmalardan daha farklı olmayacaktır" denilirken, “Bu tür ihaleler sonucu daha az personelle daha fazla iş yapmak isteyen özel sektörün tutumu ile işsiz kalacak bu insanların bugün bile yetersiz olan gelir seviyelerini arayacağını düşünmekteyiz. Laboratuvarından ameliyathanesine kadar özelleştirilmiş bir hastanede tıp fakültesi öğrencilerinin, hemşirelerinin, teknisyenlerinin nerede ve nasıl eğitim alacağı acaba düşünülmüş müdür? Devletin insanların eşitliği adına sağlık, eğitim ve adalet alanların da özel kurum ve özel ihale açma lüksü olamaz. Maddi durumu iyi olan insanların daha iyi sağlık ve eğitim hizmetleri alıp daha iyi hastane, daha eğitimli doktor, daha iyi okul, daha eğitimli öğretmen hizmetleri alıp, maddi durumu kötü olan insanların daha kötü hastane, daha eğitimsiz doktor, daha kötü okul, daha eğitimsiz öğretmenden faydalanması diye bir şey olamaz. Bu gelir seviyesi farklı insanlar arasındaki uçurumun daha fazla açılmasına sebep olacaktır. AB'ye uyum adı altında yapı lan bu uygulamalar kaç tane gelişmiş AB ülkesinde vardır?” şeklinde açıklama yapıldı.

25 Aralık Devlet Hastanesi görevlileri ve cihazları atıl kalacak

Sağlık Müdürü Yusuf Ziya Yıldırım da genelgenin teknoloji ve personel sıkıntısı çekilen yerler amaçlanarak çıkarıldığını, eksiklik duyulan yerlerde başarı ile uygulandığını söyledi. Laboratuvar ve görüntüleme hizmetlerinde 200-300 milyarlık cihazlar gereken yerlerde kit satın alarak sağlık hizmeti sunduklarını söyleyen Yıldırım, “Vatandaşın sağlık hizmeti alırken eksikliği hissedilen görüntüleme ve laboratuvar hizmetlerini, kit satın alarak gerçekleştiriyoruz. Malın çok yüksek fiyatta olduğu yerlerde ve personelin yeterli olmadığı durumlarda tercih ediyoruz. Alımlar, kamu ihale kanunu çerçevesinde gerçekleşiyor” dedi. Yıldırım, Cengiz Gökçek Devlet Hastanesi’ne de hizmet satın aldıklarını, önümüzdeki günlerde 25 Aralık Devlet Hastanesi hizmet alım ihalesinin gerçekleşeceğini sözlerine ekledi.