İşsiz kalanlara gelir desteği sağlamak amacıyla kurulan İşsizlik Sigortası Fonu, Türkiye’deki yapısal işsizlik sorunuyla beraber tekrar gündemde. Eylül ayında yayınlanan İşsizlik Sigortası Fonu bültenindeki verilere göre; İşsizlik Fonu, işsiz kalanlardan çok işverene teşvik fonuna dönüşmüş durumda. Uzmanlar fonun işleyişinin problemli olduğunu belirterek, Fon’un yönetimindeki çeşitli problemlere dikkat çekiyor. İşsizlik Fonu'nun gerektiği gibi kullanılmamasının bir sonucu olarak da bazı çalışanlar, maaşlarından yapılan kesintilerin geri ödenmesi gerektiğini söyleyerek tepkisini dile getiriyor.
İşsiz kalanlara gelir desteği sağlamak üzere kurulan işsizlik fonu için, çalışanlar işsizlik sigortası primi ödüyor. İşsizlik sigortası primi, sigortalının prime esas aylık brüt kazançları üzerinden hesaplanan yüzde 1 sigortalı, yüzde 2 işveren ve yüzde 1 devlet payından oluşuyor.
Fonun kurulduğu 1999’dan bugüne kadar işsizlik ödeneğine 18 milyon 700 bin 696 kişi başvururken 10 milyon 238 bin 112 kişi ödenek almaya hak kazandı. Bu kapsamda hak eden kişilere Fon’dan 64 milyar 57,3 milyon TL ödeme yapıldı.
Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) yayınladığı İşsizlik Fonu Sigortası Bülteni’nde yer alan bilgilere göre; Fon’un mevcut menkul kıymet ve nakit varlığı eylül sonunda 163 milyar 185 milyon TL’ye yükseldi.
İŞKUR’un eylül ayı verilerine göre Türkiye’de 2 milyon 558 bin kayıtlı işsiz bulunuyor. Ancak işsizlik ödeneği eylül ayında ödemesi devam edenlere birlikte 377 bin 581 kişiye verildi. İşsizlik ödeneği almaya hak kazananlara toplamda 1 milyar 627 milyon TL ödendi. Böylelikle; yılın ilk dokuz ayında işsizlik ödeneği adı altına yapılan ödemelerin toplam tutarı 11 milyar 939 milyon TL oldu.
İşverenler ise İşsizlik Sigortası Fonu’ndan daha fazla faydalandı. “Teşvik ve Destek Ödemeleri” başlığı altında işverenlere yönelik yapılan ödemeler eylül ayında 2 milyar 894 milyon TL’lik harcama yapıldı. Sonuç olarak; yılın ilk dokuz ayında işverenlere dönük teşvik ve destek ödemeleri, işsizlik ödeneğini aşarak 28 milyar 410 TL’ye ulaştı.
Çalışma Ekonomisi Uzmanı Özgür Müftüoğlu, yurttaşların çalıştıkları süre boyunca maaşlarından İşsizlik Fonu için kesinti yapıldığını ve bunun bir sosyal güvence olduğunu belirtiyor.
Müftüoğlu, emeklilik ve yaşlılık sigortası gibi işleyen diğer sigorta türlerinden farklı olan İşsizlik Fonu’ndaki temel işleyiş probleminin Fon kapsamında biriken paranın doğru kullanılmaması olduğunu vurguluyor:
“Mesele, fonun yerinde kullanılmaması meselesidir. Bir sosyal güvence olarak işsiz kalma riskine karşı yurttaşların maaşından kesinti yapılıyor. Aynı zamanda işsiz kalanların işsizlik ödeneğinden faydalanması için de belli bir süre çalışmaları gerekiyor. Oysa ki Türkiye’de yapısal bir işsizlik var. İnsanlar uzun süre işsiz kalıyor. O yüzden işsizlik maaşını alma koşulları esnetilmeli ve işsizlik ödeneği süresinin de uzatılması lazım.”
Müftüoğlu, İşsizlik Sigortası Fon Bülteni’nde yer alan verilere paralel şekilde, Fon kapsamında biriken ciddi bir para olduğunu ve bunun yerinde kullanılmadığını belirterek, “Orada biriken büyük bir para var. O para da işverenlere veriliyor. O para yerine kullanılmıyor. Dolayısıyla bu fonun iyi kullanılması lazım. Burada da yeni işe girmiş de olsa işsiz kalanların da işsizlik sigortasından faydalanması lazım” değerlendirmesinde bulunuyor.
RSS