Sri Lanka’dan getirilen 100 bin ton kaçak çaya 300 milyon dolar ödeniyor. Bu çay iç piyasada 1 milyar dolara satılıyor
Gaziantep’te ayda 250 ton çay tüketiliyor. Çaykur’un Nisan ayındaki satışı ise komik denecek düzeyde yalnızca 9 ton. Yılda 3 bin ton çay tüketen Gaziantep, bunun ancak 100 tonunu Çaykur ve özel sektör çaylarından sağlıyor. Kaçak çay nedeniyle ortada dönen rant ise 700 milyon dolar.
Kaçak çay genelde ağız tadımıza uygun olduğu için Ceylon’dan (Sri Lanka) geliyor. Bu ülkenin başşehri Colombo’da çay tüccarlarının büroları bulunuyor. Kaçak olarak Türkiye’ye giren çayın kilosu ortalama, Türkiye liman teslimi ortalama 3 dolar. Siyah çayın çok çeşidi ve değişik kalitede olanı var.
700 milyon dolarlık bir rant var
Sri Lanka’dan getirilen 100 bin ton kaçak çaya 300 milyon dolar ödeniyor. Bu çay iç piyasada 1 milyar dolara satılıyor. 700 milyon dolar kar organizatörler, kaçakçılar, rüşvetçiler, ayakçılar, toptan satıcılar ve son satıcılar arasında paylaşılıyor.
Yerel üretim 2011 yılında
220 bin tona geriledi
2010 yılında 235 bin ton olan yerel üretim 2011 yılında 220 bin tona (117 bin ton Çaykur+103 bin ton özel sektör) geriledi. 100 bin ton kaçak çayla birlikte yıllık tüketimin 320 bin ton olduğu kabul ediliyor. 25 bin ton yasal çay ithalatının ise önemli bir kısmı ‘re-export’ olarak ihraç ediliyor.
Türkiye’ye çay ithalatı yalnızca
Rize limanından yapılabiliyor
Türkiye’de çay ithalatı serbest. Ancak DTÖ Tarım Anlaşması ve AB ile Türkiye arasında gerçekleştirilen Gümrük Birliği kapsamında çay ithalatında uygulanan spesifik gümrük vergisi, 1995 yılında, yüzde ile ifade edilen (ad-valorem-oransal) vergiye dönüştürüldü. Yürürlükteki ithalat rejimi kararı çerçevesinde 2001 yılında uygulanan gümrük vergi oranı yüzde 145. Torba yasaya son dakikada eklenen bir madde ile Türkiye’ye çay ithalatı yalnız Rize limanından yapılabiliyor.
Kişi başı tüketim günde 5 bardak
Türkiye, yılda kişi başına bin 250 bardak çay tüketimiyle dünya sıralamasında birinci. Her gün ortalama 245 milyon bardak çay tüketiyoruz. 2 milyar 250 milyon TL hacme ulaşan çay sektörü, 2011 yılında 220 bin ton siyah çay üretimiyle dünya sıralamasında 5’inci sırada yer aldı. Bu dünya üretiminin yüzde 6’sı anlamına geliyor. Türkiye yıllık 4.3 kilogram, günlük ise 5 bardak kişi başı tüketimle dünyada son iki yılda İrlanda ve İngiltere’yi geride bırakarak birinci sıraya yerleşmiş durumda.
Kaçak çay kansorojen mi?
Çaykur Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, ''Bizim çayımızda yabancı madde kesinlikle yok. Ancak kaçak çayların hepsinde haşere zehiri, yani pestisit var. Bu da kanserojendir. Kaçak çay genelde damak tadı alışkanlığından dolayı tercih ediliyor, ama içinde nelerin olduğu belli değil. Aslında bunların satılması yasak ancak bir şekilde piyasaya sunuluyor'' dedi.
Aflatoksin tehlikesi
Ceylon’dan gelen çayın uzun deniz yolu katettiği ve Türkiye’ye maceralı girişi nedeniyle nem kapma ihtimali yüksek. Bu durumda kaçak çayın aflatoksin ihtiva etmesi olasılığı bulunuyor. Bunun da kanserojen olduğu bilimsel bir gerçek.
Nisan ayı
Çaykur satışları (Ton)
Mersin 145
Adana 119
Hatay 103
Maraş 77
Osmaniye 32
Gaziantep 9
Gaziantep’te ayda 250 ton çay tüketiliyor. Çaykur’un Nisan ayındaki satışı ise komik denecek düzeyde yalnızca 9 ton. Yılda 3 bin ton çay tüketen Gaziantep, bunun ancak 100 tonunu Çaykur ve özel sektör çaylarından sağlıyor. Kaçak çay nedeniyle ortada dönen rant ise 700 milyon dolar.
Kaçak çay genelde ağız tadımıza uygun olduğu için Ceylon’dan (Sri Lanka) geliyor. Bu ülkenin başşehri Colombo’da çay tüccarlarının büroları bulunuyor. Kaçak olarak Türkiye’ye giren çayın kilosu ortalama, Türkiye liman teslimi ortalama 3 dolar. Siyah çayın çok çeşidi ve değişik kalitede olanı var.
700 milyon dolarlık bir rant var
Sri Lanka’dan getirilen 100 bin ton kaçak çaya 300 milyon dolar ödeniyor. Bu çay iç piyasada 1 milyar dolara satılıyor. 700 milyon dolar kar organizatörler, kaçakçılar, rüşvetçiler, ayakçılar, toptan satıcılar ve son satıcılar arasında paylaşılıyor.
Yerel üretim 2011 yılında
220 bin tona geriledi
2010 yılında 235 bin ton olan yerel üretim 2011 yılında 220 bin tona (117 bin ton Çaykur+103 bin ton özel sektör) geriledi. 100 bin ton kaçak çayla birlikte yıllık tüketimin 320 bin ton olduğu kabul ediliyor. 25 bin ton yasal çay ithalatının ise önemli bir kısmı ‘re-export’ olarak ihraç ediliyor.
Türkiye’ye çay ithalatı yalnızca
Rize limanından yapılabiliyor
Türkiye’de çay ithalatı serbest. Ancak DTÖ Tarım Anlaşması ve AB ile Türkiye arasında gerçekleştirilen Gümrük Birliği kapsamında çay ithalatında uygulanan spesifik gümrük vergisi, 1995 yılında, yüzde ile ifade edilen (ad-valorem-oransal) vergiye dönüştürüldü. Yürürlükteki ithalat rejimi kararı çerçevesinde 2001 yılında uygulanan gümrük vergi oranı yüzde 145. Torba yasaya son dakikada eklenen bir madde ile Türkiye’ye çay ithalatı yalnız Rize limanından yapılabiliyor.
Kişi başı tüketim günde 5 bardak
Türkiye, yılda kişi başına bin 250 bardak çay tüketimiyle dünya sıralamasında birinci. Her gün ortalama 245 milyon bardak çay tüketiyoruz. 2 milyar 250 milyon TL hacme ulaşan çay sektörü, 2011 yılında 220 bin ton siyah çay üretimiyle dünya sıralamasında 5’inci sırada yer aldı. Bu dünya üretiminin yüzde 6’sı anlamına geliyor. Türkiye yıllık 4.3 kilogram, günlük ise 5 bardak kişi başı tüketimle dünyada son iki yılda İrlanda ve İngiltere’yi geride bırakarak birinci sıraya yerleşmiş durumda.
Kaçak çay kansorojen mi?
Çaykur Genel Müdürü İmdat Sütlüoğlu, ''Bizim çayımızda yabancı madde kesinlikle yok. Ancak kaçak çayların hepsinde haşere zehiri, yani pestisit var. Bu da kanserojendir. Kaçak çay genelde damak tadı alışkanlığından dolayı tercih ediliyor, ama içinde nelerin olduğu belli değil. Aslında bunların satılması yasak ancak bir şekilde piyasaya sunuluyor'' dedi.
Aflatoksin tehlikesi
Ceylon’dan gelen çayın uzun deniz yolu katettiği ve Türkiye’ye maceralı girişi nedeniyle nem kapma ihtimali yüksek. Bu durumda kaçak çayın aflatoksin ihtiva etmesi olasılığı bulunuyor. Bunun da kanserojen olduğu bilimsel bir gerçek.
Nisan ayı
Çaykur satışları (Ton)
Mersin 145
Adana 119
Hatay 103
Maraş 77
Osmaniye 32
Gaziantep 9
RSS