Türkiye Cumhuriyeti’nde dokunulmazlığı kaldırılan ilk vekilin Gaziantep Milletvekili Ali Cenani olduğu ortaya çıktı
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın önceki akşam İspanya’ya gitmeden yaptığı açıklamaların ardından Türkiye'nin gündemi bir anda milletvekili dokunulmazlığı oldu. Açıklamanın ardından BDP'li 9 milletvekili ve bağımsız Aysel Tuğluk'un fezlekesi dün Meclis'e geldi. Başbakan Yardımcısı Bozdağ, BDP'lilere ait dokunulmazlık dosyalarının TBMM'ye sunulmasına ilişkin, "Eğer dokunulmazlıkları kaldırılırsa milletvekilliği düşmeyecek" dedi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise, ''Kürsü hariç tüm dokunulmazlıklar kalksın. Yolsuzluk, hırsızlık yapanın, ihaleye fesat karıştıranın Meclis'te ne işi var?" dedi.
Dokunulmazlık ilk kez Fransa’da uygulandı
Dünyada milletvekili dokunulmazlığının 300 yılı aşkın mazisi var. Fransız İhtilali sonrasından toplanan kurucu meclis, 27 Haziran 1970'te yayınladıkları bir kararname ile Meclisi üyelerinin, meclis izni olmadan tutuklanamayacağını kararlaştırdı.
Hollanda ve Yeni Zelenda’da dokunulmazlık yok
Dünyada demokratik şekilde yönetilen ülkelerin birçoğu milletvekili dokunulmazlığı kavramını uyguluyor. Yasanın uygulanış şekli ülkelere göre farklılık gösterse de, ülkelerin ağırlıklı kararı vekillerini herhangi bir cezai işleme karşı koruma yönünde. Ancak Hollanda ve Yeni Zelenda anayasalarında milletvekili dokunulmazlığı yer almıyor.
Kanuni Esasi’den beri koruma var
Türkiye'nin milletvekili dokunulmazlığı da ilk anayasamız kadar eski. 1876 yılında padişah II. Abdülhamit tarafından uygulamaya konulan ancak kısa süre sonra kaldırılan Kanuni Esasi'de, halk tarafından seçilen kişilerin yargılanamayacağı maddesi bulunuyordu.
Dokunulmazlığı kalkan ilk vekil Ali Cenani Bey
Türkiye Cumhuriyeti'nde dokunulmazlığı kaldırılan ilk milletvekili Ali Cenani Bey oldu. 1928'de un ve zahire fiyatlarının yükselmesini önlemek için Ticaret Bakanlığı emrine verilen 500 bin liranın usulsüz harcandığı gerekçesiyle Meclis'te hakkında Soruşturma Komisyonu oluşturulan Ali Cenani Bey'in dokunulmazlığı 14 Nisan 1928'de kaldırıldı. Yüce Divan'a sevk edilen Cenani bey 1 ay hapis ve 170 bin lirayı tazminat cezasına çarptırıldı.
DEP’lileri vatan haini ilan etmişlerdi
Dönemin Başbakanı Tansu Çiller'in isteği üzeri 2 Mart 1994'te dokunulmazlıklar konusunda TBMM tarihi bir gün yaşadı. 6 DEP'li 1 bağımsız milletvekilinin dokunulmazlığına son verildi. DEP Genel Başkanı ve Diyarbakır Milletvekili Hatip Dicle, Şırnak Milletvekili Orhan Doğan, Muş Milletvekili Sırrı Sakık, Diyarbakır Milletvekili Leyla Zana, Mardin Milletvekili Ahmet Türk ve Şırnak Bağımsız Milletvekili Mahmut Almak'ın dokunulmazlıkları, TBMM Genel Kurulu'nda kaldırıldı. Dokunulmazlıkların kaldırılmasına dayanak oluşturan Ankara DGM Başsavcılığı iddianamesinde, sanıklar vatan hainliği ile suçlanıyordu. DEP milletvekilleri daha sonra 10 yıl cezaevinde yattı. DEP'lilerin dokunulmazlıklarının kaldırılması, yargılanması ve aldıkları ağır hapis cezası, dünya çapında geniş yankı uyandırdı ve bu olay Türkiye'nin başını hep ağrıttı. Avrupa Birliği'nin baskıları sonuçu DEP'li milletvekilleri yeniden yargılandı ve serbest bırakıldı.
Susurluk’tan sonra Ağar ve
Bucak’ın dokunulmazlıkları kaldırlmıştı
Susurluk kazasından sonra başlayan çete iddiaları çerçevesinde DYP milletvekilleri Mehmet Ağar ve Sedat Bucak'ın dokunulmazlıkları kaldırıldı. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin TBMM'ye gönderdiği fezleke sonucu her iki milletvekilinin de dokunulmazlıkları fiilen kaldırıldı. Fezlekede cürüm işlemek için çete kurmanın da aralarında bulunduğu birçok suçlama yer aldı. Dokunulmazlığı kaldırılan Ağar ve Bucak sanık olarak yargılanmaya başladı. Ağar daha sonra yeniden Elazığ'dan bağımsız milletvekili seçilerek dokunulmazlık zırhı kazandı. Dokunulmazlığı kaldırılan son milletvekili ise Kahraman Emmioğlu oldu. Bakan olarak görev yaparken dokunulmazlıkları kaldırılıp yargılanan milletvekilleri de oldu. ANAP'ın ilk iktidar döneminde Devlet Bakanı İsmail Özdağlar, daha sonra da Safa Giray ve Cengiz Altınkaya bakanlık koltuğundan dokunulmazlığı kaldırılarak Yüce Divan'a giden milletvekilleri oldu.
Dokunulmazlığı kaldırılanlar
Dokunulmazlığı kaldırılan 40 milletvekili şunlar: "Ali Cenani Bey, Fikret Bey, İhsan Bey, Ali Saip Ursavaş, Rafet Ülgen, Ahmet Aytuna, Hüseyin Cahit Yalçın, İbrahim Us, Osman Alişiroğlu, Sırrı Atalay, Kamil Kırıkoğlu, Osman Bölükbaşı, Nuri Beşer, Ziya Şerefhanoğlu, Çetin Altan, Celal Sungur, Ali Karahan, İsmail Özdağlar, İdris Arıkan, Safa Giray, Cengiz Altınkaya, Hatip Dicle, Orhan Doğan, Leyla Zana, Sırrı Sakık, Mahmut Alınak, Selim Sadak, Ahmet Türk, Hasan Mezarcı, Mehmet Ağar, Sedat Bucak, Murat Karayalçın, Kemal Akkurt, Sema Pişkinsüt, Mustafa Bayram, Ömer Bilgin, Mustafa Kalemli, Kahraman Emmioğlu."İHA SHA
Ali Cenani, yolsuzluktan yargılandı
Ali Cenani, (d. 1872, İstanbul - ö. 5 Aralık 1934) Osmanlı Meclisi Mebusanı'nda 4 dönem, TBMM'de 3 dönem milletvekilliği, ayrıca iki hükümette Ticaret Bakanlığı yaptı.
1872'de İstanbul'da doğdu. Sadrazam Cenanizade Mehmet Kadri Paşa, yazar Cenanizade Asım da dahil olmak üzere, pek çok tanınmış isim çıkarmış, isimleri Kanlıca'daki yalılarıyla yaşayan Cenanizadeler ailesine mensuptur. Rüştiye'yi bitirdi, özel eğitim gördü. Osmanlı Meclisi Mebusanı 1. ve 2. Dönem Halep, 3. ve 4. Dönem Antep mebusu oldu. I. Dünya Savaşı sonunda Malta'ya sürgün edildi. Dönüşünde Antep ve Adana bölgelerinde işgale direnişin örgütlenmesinde yararlıklar gösterdi. TBMM 1. Dönem, 2. Dönem ve 3. Dönem'de Gaziantep Milletvekilliği yaptı. Ali Fethi Okyar Hükümetinde ve 3. İnönü Hükümeti'nin başlangıcında Ticaret Bakanlığı yaptı (22 Kasım 1924 - 17 Mayıs 1926).
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Yüce Divan'a sevkedilen ikinci bakandır. 10 Mart 1928'de un ve zahire fiyatlarının yükselmesini önlemek için Ticaret Bakanlığı emrine verilen 500 bin liranın harcanmasında usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle Mecliste hakkında Soruşturma Komisyonu oluşturuldu. 14 Nisan 1928'de dokunulmazlığı kaldırılarak Yüce Divan'a sevkedildi. Yüce Divan, Ali Cenani'ye 14 Mayıs 1928 tarihinde 1 ay hapis ve 170 bin lirayı tazmin etme cezası verdi.
Evli ve 5 çocuk babasıydı. 5 Aralık 1934'de vefat etti.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın önceki akşam İspanya’ya gitmeden yaptığı açıklamaların ardından Türkiye'nin gündemi bir anda milletvekili dokunulmazlığı oldu. Açıklamanın ardından BDP'li 9 milletvekili ve bağımsız Aysel Tuğluk'un fezlekesi dün Meclis'e geldi. Başbakan Yardımcısı Bozdağ, BDP'lilere ait dokunulmazlık dosyalarının TBMM'ye sunulmasına ilişkin, "Eğer dokunulmazlıkları kaldırılırsa milletvekilliği düşmeyecek" dedi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise, ''Kürsü hariç tüm dokunulmazlıklar kalksın. Yolsuzluk, hırsızlık yapanın, ihaleye fesat karıştıranın Meclis'te ne işi var?" dedi.
Dokunulmazlık ilk kez Fransa’da uygulandı
Dünyada milletvekili dokunulmazlığının 300 yılı aşkın mazisi var. Fransız İhtilali sonrasından toplanan kurucu meclis, 27 Haziran 1970'te yayınladıkları bir kararname ile Meclisi üyelerinin, meclis izni olmadan tutuklanamayacağını kararlaştırdı.
Hollanda ve Yeni Zelenda’da dokunulmazlık yok
Dünyada demokratik şekilde yönetilen ülkelerin birçoğu milletvekili dokunulmazlığı kavramını uyguluyor. Yasanın uygulanış şekli ülkelere göre farklılık gösterse de, ülkelerin ağırlıklı kararı vekillerini herhangi bir cezai işleme karşı koruma yönünde. Ancak Hollanda ve Yeni Zelenda anayasalarında milletvekili dokunulmazlığı yer almıyor.
Kanuni Esasi’den beri koruma var
Türkiye'nin milletvekili dokunulmazlığı da ilk anayasamız kadar eski. 1876 yılında padişah II. Abdülhamit tarafından uygulamaya konulan ancak kısa süre sonra kaldırılan Kanuni Esasi'de, halk tarafından seçilen kişilerin yargılanamayacağı maddesi bulunuyordu.
Dokunulmazlığı kalkan ilk vekil Ali Cenani Bey
Türkiye Cumhuriyeti'nde dokunulmazlığı kaldırılan ilk milletvekili Ali Cenani Bey oldu. 1928'de un ve zahire fiyatlarının yükselmesini önlemek için Ticaret Bakanlığı emrine verilen 500 bin liranın usulsüz harcandığı gerekçesiyle Meclis'te hakkında Soruşturma Komisyonu oluşturulan Ali Cenani Bey'in dokunulmazlığı 14 Nisan 1928'de kaldırıldı. Yüce Divan'a sevk edilen Cenani bey 1 ay hapis ve 170 bin lirayı tazminat cezasına çarptırıldı.
DEP’lileri vatan haini ilan etmişlerdi
Dönemin Başbakanı Tansu Çiller'in isteği üzeri 2 Mart 1994'te dokunulmazlıklar konusunda TBMM tarihi bir gün yaşadı. 6 DEP'li 1 bağımsız milletvekilinin dokunulmazlığına son verildi. DEP Genel Başkanı ve Diyarbakır Milletvekili Hatip Dicle, Şırnak Milletvekili Orhan Doğan, Muş Milletvekili Sırrı Sakık, Diyarbakır Milletvekili Leyla Zana, Mardin Milletvekili Ahmet Türk ve Şırnak Bağımsız Milletvekili Mahmut Almak'ın dokunulmazlıkları, TBMM Genel Kurulu'nda kaldırıldı. Dokunulmazlıkların kaldırılmasına dayanak oluşturan Ankara DGM Başsavcılığı iddianamesinde, sanıklar vatan hainliği ile suçlanıyordu. DEP milletvekilleri daha sonra 10 yıl cezaevinde yattı. DEP'lilerin dokunulmazlıklarının kaldırılması, yargılanması ve aldıkları ağır hapis cezası, dünya çapında geniş yankı uyandırdı ve bu olay Türkiye'nin başını hep ağrıttı. Avrupa Birliği'nin baskıları sonuçu DEP'li milletvekilleri yeniden yargılandı ve serbest bırakıldı.
Susurluk’tan sonra Ağar ve
Bucak’ın dokunulmazlıkları kaldırlmıştı
Susurluk kazasından sonra başlayan çete iddiaları çerçevesinde DYP milletvekilleri Mehmet Ağar ve Sedat Bucak'ın dokunulmazlıkları kaldırıldı. İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin TBMM'ye gönderdiği fezleke sonucu her iki milletvekilinin de dokunulmazlıkları fiilen kaldırıldı. Fezlekede cürüm işlemek için çete kurmanın da aralarında bulunduğu birçok suçlama yer aldı. Dokunulmazlığı kaldırılan Ağar ve Bucak sanık olarak yargılanmaya başladı. Ağar daha sonra yeniden Elazığ'dan bağımsız milletvekili seçilerek dokunulmazlık zırhı kazandı. Dokunulmazlığı kaldırılan son milletvekili ise Kahraman Emmioğlu oldu. Bakan olarak görev yaparken dokunulmazlıkları kaldırılıp yargılanan milletvekilleri de oldu. ANAP'ın ilk iktidar döneminde Devlet Bakanı İsmail Özdağlar, daha sonra da Safa Giray ve Cengiz Altınkaya bakanlık koltuğundan dokunulmazlığı kaldırılarak Yüce Divan'a giden milletvekilleri oldu.
Dokunulmazlığı kaldırılanlar
Dokunulmazlığı kaldırılan 40 milletvekili şunlar: "Ali Cenani Bey, Fikret Bey, İhsan Bey, Ali Saip Ursavaş, Rafet Ülgen, Ahmet Aytuna, Hüseyin Cahit Yalçın, İbrahim Us, Osman Alişiroğlu, Sırrı Atalay, Kamil Kırıkoğlu, Osman Bölükbaşı, Nuri Beşer, Ziya Şerefhanoğlu, Çetin Altan, Celal Sungur, Ali Karahan, İsmail Özdağlar, İdris Arıkan, Safa Giray, Cengiz Altınkaya, Hatip Dicle, Orhan Doğan, Leyla Zana, Sırrı Sakık, Mahmut Alınak, Selim Sadak, Ahmet Türk, Hasan Mezarcı, Mehmet Ağar, Sedat Bucak, Murat Karayalçın, Kemal Akkurt, Sema Pişkinsüt, Mustafa Bayram, Ömer Bilgin, Mustafa Kalemli, Kahraman Emmioğlu."İHA SHA
Ali Cenani, yolsuzluktan yargılandı
Ali Cenani, (d. 1872, İstanbul - ö. 5 Aralık 1934) Osmanlı Meclisi Mebusanı'nda 4 dönem, TBMM'de 3 dönem milletvekilliği, ayrıca iki hükümette Ticaret Bakanlığı yaptı.
1872'de İstanbul'da doğdu. Sadrazam Cenanizade Mehmet Kadri Paşa, yazar Cenanizade Asım da dahil olmak üzere, pek çok tanınmış isim çıkarmış, isimleri Kanlıca'daki yalılarıyla yaşayan Cenanizadeler ailesine mensuptur. Rüştiye'yi bitirdi, özel eğitim gördü. Osmanlı Meclisi Mebusanı 1. ve 2. Dönem Halep, 3. ve 4. Dönem Antep mebusu oldu. I. Dünya Savaşı sonunda Malta'ya sürgün edildi. Dönüşünde Antep ve Adana bölgelerinde işgale direnişin örgütlenmesinde yararlıklar gösterdi. TBMM 1. Dönem, 2. Dönem ve 3. Dönem'de Gaziantep Milletvekilliği yaptı. Ali Fethi Okyar Hükümetinde ve 3. İnönü Hükümeti'nin başlangıcında Ticaret Bakanlığı yaptı (22 Kasım 1924 - 17 Mayıs 1926).
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Yüce Divan'a sevkedilen ikinci bakandır. 10 Mart 1928'de un ve zahire fiyatlarının yükselmesini önlemek için Ticaret Bakanlığı emrine verilen 500 bin liranın harcanmasında usulsüzlük yapıldığı gerekçesiyle Mecliste hakkında Soruşturma Komisyonu oluşturuldu. 14 Nisan 1928'de dokunulmazlığı kaldırılarak Yüce Divan'a sevkedildi. Yüce Divan, Ali Cenani'ye 14 Mayıs 1928 tarihinde 1 ay hapis ve 170 bin lirayı tazmin etme cezası verdi.
Evli ve 5 çocuk babasıydı. 5 Aralık 1934'de vefat etti.
RSS