Koruyucu Aile Yönetmeliğine göre koruyucu aileler, çocukları almadan önce vakit geçirerek çocukla uyum sağlayacak. Çocuklar, sıkı şekilde denetlenecek koruyucu ailelerin yanından istismar, çocuğun öz ailesi ile ilişkilerini zedeleyecek tutum ve davranışların tespit edilmesi gibi durumlarda alınabilecek. Çocukların bakım, eğitim ve yetiştirilmelerine ilişkin harcamalara karşılık olmak üzere talepte bulunan koruyucu ailelere her çocuk için, ek gösterge dahil en yüksek Devlet memuru aylığının yaşa göre belirlenen oranında ödeme yapılacak.
Koruyucu Aile Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmeliğe göre, koruyucu aile hizmetinden yararlanacak çocuğun tespitinde “haklarında acil korunma veya bakım tedbiri alınması zorunlu görülen çocuklara” öncelik verilecek. Koruyucu aile adayının sosyal incelemesi tamamlandıktan sonra, hakkında durum değerlendirme raporları düzenlenmiş çocuklar arasından eşleştirme yapmak üzere ilgili kuruluşa veya birime ziyaret yapılacak, dosya bilgileri incelenecek, çocuğun tanınması amacıyla ilgili personel ve çocukla gerekli görüşmeler yapılacak. Aile ve çocuğun özellikleri görülerek yapılan eşleştirme önerisi, yazılı olarak Komisyona sunulacak.
Çocuk, komisyonca uygun görülen koruyucu ailenin yanına, “koruyucu aile sözleşmesi” imzalanarak, mahalli mülki amirin onayı ile yerleştirilecek. Koruyucu ailenin, Türk vatandaşı olması ve Türkiye’de sürekli ikamet etmesi, 25-65 yaş aralığında bulunması, en az ilkokul düzeyinde eğitim almış olması, düzenli gelire sahip olması gerekiyor. Uzmanlaşmış koruyucu aileler de ise çocuklara yardımcı olabilecek Bakanlıkça belirlenen lisans eğitimi almış veya eşlerden biri en az ilköğretim düzeyinde olmak üzere temel ana-baba eğitimleri, koruyucu aile birinci ve ikinci kademe eğitimlerini almış olmak gerekiyor. Yönetmeliğe göre “Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli” hariç olmak üzere çocuk ile koruyucu aile olacak eşlerden yaşı küçük olan arasındaki yaş farkı on sekiz yaştan az olamayacak. Öncelikle akrabalara ya da belli bir süredir devam eden ana-baba-çocuk ilişkisinin kurulduğu yakın çevre ailelerden uygun olanlara koruyucu aile olmaları yönünde teklifte bulunulacak. Bu kişilerin koruyucu aile olmak istemesi durumunda, yapılacak sosyal inceleme sonucuna göre Komisyon tarafından uygun görülmesi halinde yaş ve eğitim şartı aranmayacak.
Başvurusu kabul edilenler hakkında kişilik özellikleri, evlilik ve sosyal ilişkileri, tek başına yaşayıp yaşamadığı, yaşantısının genel kabul görmüş toplum kural ve değerlerine uygun olup olmadığı, çocuk yetiştirme konusundaki yeterliliği, yaşları, diğer aile üyelerinin bu konudaki düşünceleri, iş ve ekonomik koşulları gibi çocuk ile koruyucu aile ilişkileri açısından önem taşıyan temel mesleki değerlendirme hususları dikkate alınarak sosyal inceleme yapılacak. Yönetmelikte, komisyon tarafından eşleştirilmesi uygun bulunan koruyucu aile ile çocuğun tanıştırılmasından önce çocuğun düşüncesinin öğrenilmesi de yer aldı ve şu ifadelere yer verildi: “Koruyucu aile sözleşmesi imzalanıncaya kadar çocuk ve ailenin birlikte zaman geçirmeleri, birbirlerini tanımaları ve alışmalarına uygun ortam sağlanması planlanır. Bu süreçte çocuk önce saatlik, daha sonra günlük, haftalık ve iki haftalık gibi sürelerle, çocuk ile koruyucu ailenin uyumuna göre toplamda iki ayı geçmeyecek şekilde koruyucu aileye izinli verilebilir. Süreçte olumlu kanaat oluşması, çocuğun ve ailenin de istemeleri halinde yerleştirme işlemi başlatılır.”
Yönetmelikte ayrıca koruyucu ailenin görev ve yükümlülükleri, koruyucu aile ve yanına yerleştirilen çocuğun nasıl izleneceği de yer aldı. “Esas olarak sosyal çalışma görevlileri aynı anda en fazla yirmi vaka ile görevlendirilebilir” denilen Yönetmelikte koruyucu aile hizmeti kapsamında görevlendirilen sosyal çalışma görevlilerinin başka bir hizmet alanında görevlendirilmesinin tercih edilmeyeceği belirtildi. Çocuğun öz ailesinin izlenmesi süreciyle ilgili olarak da “Ailenin yaşam koşulları ve ev ortamı, aile ilişkileri, aile üyelerinin sürekli bir işi ve gelirinin bulunup bulunmadığı, başka bir hizmetten yararlanan çocuklarının olup olmadığı, çocuklarını ziyaret etme ve izinli alma durumları, ziyaret ve izin sonrası çocukta gözlemlenen davranışlar ve psikolojik durumu, koruyucu aile ile il veya ilçe müdürlüğünün bilgisi dışında iletişim kurulmasıyla ilgili sorunlar, çocuğuna bakma istekliliği ve bunun ne kadar gerçekçi olduğu gibi konularda gözlem ve görüşmeler koruyucu aile hizmet modeline göre belirlenen aralıklarda yapılır, kapsamı Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili forma işlenir” hükümleri yer aldı. “Hizmetin Sonlandırılması” başlıklı bölümde de koruyucu aile yanına yerleştirilen çocuğun geri alınmasının şartlar belirlendi. Buna göre çocuklar, “Koruyucu ailenin 15 inci maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmemesi, çocukla koruyucu aile arasındaki sağlıklı iletişimin yapılan mesleki çalışmalara rağmen kurulamaması veya devam ettirilememesi, koruyucu aile tarafından çocuğun istismar edildiğinin tespit edilmesi, koruyucu ailenin, çocuğun öz ailesi ile ilişkilerini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunduğunun ve bu doğrultuda ifadeler kullandığının belirlenmesi, çocuk için hizmetten beklenen yararın gerçekleşmediğinin yapılan izlemelerde tespit edilmesi, çocuğun koruyucu aileye yerleştirilme nedeninin ortadan kalkması, çocuğun yararlanacağı hizmet modelinin değişmesi veya koruma kararının kaldırılması, koruyucu ailenin herhangi bir nedenle hizmet vermekten vazgeçmesi” durumunda koruyucu ailenin yanından alınabilecek.SHA
Koruyucu Aile Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmeliğe göre, koruyucu aile hizmetinden yararlanacak çocuğun tespitinde “haklarında acil korunma veya bakım tedbiri alınması zorunlu görülen çocuklara” öncelik verilecek. Koruyucu aile adayının sosyal incelemesi tamamlandıktan sonra, hakkında durum değerlendirme raporları düzenlenmiş çocuklar arasından eşleştirme yapmak üzere ilgili kuruluşa veya birime ziyaret yapılacak, dosya bilgileri incelenecek, çocuğun tanınması amacıyla ilgili personel ve çocukla gerekli görüşmeler yapılacak. Aile ve çocuğun özellikleri görülerek yapılan eşleştirme önerisi, yazılı olarak Komisyona sunulacak.
Çocuk, komisyonca uygun görülen koruyucu ailenin yanına, “koruyucu aile sözleşmesi” imzalanarak, mahalli mülki amirin onayı ile yerleştirilecek. Koruyucu ailenin, Türk vatandaşı olması ve Türkiye’de sürekli ikamet etmesi, 25-65 yaş aralığında bulunması, en az ilkokul düzeyinde eğitim almış olması, düzenli gelire sahip olması gerekiyor. Uzmanlaşmış koruyucu aileler de ise çocuklara yardımcı olabilecek Bakanlıkça belirlenen lisans eğitimi almış veya eşlerden biri en az ilköğretim düzeyinde olmak üzere temel ana-baba eğitimleri, koruyucu aile birinci ve ikinci kademe eğitimlerini almış olmak gerekiyor. Yönetmeliğe göre “Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli” hariç olmak üzere çocuk ile koruyucu aile olacak eşlerden yaşı küçük olan arasındaki yaş farkı on sekiz yaştan az olamayacak. Öncelikle akrabalara ya da belli bir süredir devam eden ana-baba-çocuk ilişkisinin kurulduğu yakın çevre ailelerden uygun olanlara koruyucu aile olmaları yönünde teklifte bulunulacak. Bu kişilerin koruyucu aile olmak istemesi durumunda, yapılacak sosyal inceleme sonucuna göre Komisyon tarafından uygun görülmesi halinde yaş ve eğitim şartı aranmayacak.
Başvurusu kabul edilenler hakkında kişilik özellikleri, evlilik ve sosyal ilişkileri, tek başına yaşayıp yaşamadığı, yaşantısının genel kabul görmüş toplum kural ve değerlerine uygun olup olmadığı, çocuk yetiştirme konusundaki yeterliliği, yaşları, diğer aile üyelerinin bu konudaki düşünceleri, iş ve ekonomik koşulları gibi çocuk ile koruyucu aile ilişkileri açısından önem taşıyan temel mesleki değerlendirme hususları dikkate alınarak sosyal inceleme yapılacak. Yönetmelikte, komisyon tarafından eşleştirilmesi uygun bulunan koruyucu aile ile çocuğun tanıştırılmasından önce çocuğun düşüncesinin öğrenilmesi de yer aldı ve şu ifadelere yer verildi: “Koruyucu aile sözleşmesi imzalanıncaya kadar çocuk ve ailenin birlikte zaman geçirmeleri, birbirlerini tanımaları ve alışmalarına uygun ortam sağlanması planlanır. Bu süreçte çocuk önce saatlik, daha sonra günlük, haftalık ve iki haftalık gibi sürelerle, çocuk ile koruyucu ailenin uyumuna göre toplamda iki ayı geçmeyecek şekilde koruyucu aileye izinli verilebilir. Süreçte olumlu kanaat oluşması, çocuğun ve ailenin de istemeleri halinde yerleştirme işlemi başlatılır.”
Yönetmelikte ayrıca koruyucu ailenin görev ve yükümlülükleri, koruyucu aile ve yanına yerleştirilen çocuğun nasıl izleneceği de yer aldı. “Esas olarak sosyal çalışma görevlileri aynı anda en fazla yirmi vaka ile görevlendirilebilir” denilen Yönetmelikte koruyucu aile hizmeti kapsamında görevlendirilen sosyal çalışma görevlilerinin başka bir hizmet alanında görevlendirilmesinin tercih edilmeyeceği belirtildi. Çocuğun öz ailesinin izlenmesi süreciyle ilgili olarak da “Ailenin yaşam koşulları ve ev ortamı, aile ilişkileri, aile üyelerinin sürekli bir işi ve gelirinin bulunup bulunmadığı, başka bir hizmetten yararlanan çocuklarının olup olmadığı, çocuklarını ziyaret etme ve izinli alma durumları, ziyaret ve izin sonrası çocukta gözlemlenen davranışlar ve psikolojik durumu, koruyucu aile ile il veya ilçe müdürlüğünün bilgisi dışında iletişim kurulmasıyla ilgili sorunlar, çocuğuna bakma istekliliği ve bunun ne kadar gerçekçi olduğu gibi konularda gözlem ve görüşmeler koruyucu aile hizmet modeline göre belirlenen aralıklarda yapılır, kapsamı Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili forma işlenir” hükümleri yer aldı. “Hizmetin Sonlandırılması” başlıklı bölümde de koruyucu aile yanına yerleştirilen çocuğun geri alınmasının şartlar belirlendi. Buna göre çocuklar, “Koruyucu ailenin 15 inci maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmemesi, çocukla koruyucu aile arasındaki sağlıklı iletişimin yapılan mesleki çalışmalara rağmen kurulamaması veya devam ettirilememesi, koruyucu aile tarafından çocuğun istismar edildiğinin tespit edilmesi, koruyucu ailenin, çocuğun öz ailesi ile ilişkilerini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunduğunun ve bu doğrultuda ifadeler kullandığının belirlenmesi, çocuk için hizmetten beklenen yararın gerçekleşmediğinin yapılan izlemelerde tespit edilmesi, çocuğun koruyucu aileye yerleştirilme nedeninin ortadan kalkması, çocuğun yararlanacağı hizmet modelinin değişmesi veya koruma kararının kaldırılması, koruyucu ailenin herhangi bir nedenle hizmet vermekten vazgeçmesi” durumunda koruyucu ailenin yanından alınabilecek.SHA