Kovboyculuk

Dün gece bir film klasiği seyrettim. Orijinal adı “High Noon” olan bizde “Kahraman Şerif” adıyla tanınan başrollerini Gary Cooper ve Grace Kelly tarafından paylaşılan siyah beyaz bir kovboy filmi. Kovboylar, çıktığı yerdeki adıyla sığır çobanları Amerika’nın oluşumunda önemli rol oynamışlar ve bu olguyu her fırsatta beyaz perdeye yansıtmışlar.  Filmi seyrederken kurumsal kovboyları düşümde canlandırdım.

Kovboyculuk adını oradan almakla beraber, asırlardır dünyanın dört bucağında birçok kültürün ortak yazgısı olarak karşımıza çıkıyor. Kovboyculuğun kültürümüzde yalın kılıç fetih dönemlerine kadar uzanan derin izleri var. O kadar eskiye gitmeden bile yakın dönemlerdeki gözlemler bizi ne gibi bir anlayış oluşumuna yönlendirdiğini kolayca izleyebiliriz. 1950–60 yıllarda siyah şapkalılar (kötüler) ile beyaz şapkalılar (iyiler) arasındaki hep iyilerin kazandığı amansız mücadelenin verildiği kovboy filmleri bugünkü 40–50 yaş kuşağının yetişme kültürü.

Anavatanı Amerika olan bu kültür daha sonra dünyaya hızla yayılarak abartılı ve kahramanlarını ilahlaştıran İtalyan spagetti ve İspanyol taklitleri, komedi amacı olmadığı halde en mükemmel komedilerden daha eğlendirici olan yerli versiyonları, hayal üzerine kurulu kır-döv-dök esaslı Hong Kong versiyonları ve seyredenlerin gözyaşlarını zapt edemediği, mendil hediyeli Pakistan-Hint versiyonları halinde bu kuşağın davranışlarını biçimlendirmiş.

Kovboyculuk, standart - tipik kovboy davranışını tutarlı bir biçimde göstermek ve sürdürmekten geçiyor.