Elma – armut – kiraz

Bana son günlerde gelen yazılarda çokça hataya rastlıyorum. Yazılanları düzeltmek için ben ve yazan birileri epeyce zaman kaybediyor. Hataların kaynaklarının incelemesini istiyorum. Bir süre ses gelmeyince gene soruyorum – “Yazım hatalarının kaynaklarını tespit edildi mi?”

Cevabı alıyorum – “Baktık efendim. En çok hatayı iki uzman yapıyor. Onlara eğitim vermemiz gerekiyor.”

Soruyorum – “Ne eğitimi vereceğiz?”

Cevap kısa – “Genel bir yazım teknikleri eğitim yeterli olur herhalde...”

Cevabın en çarpıcı sözcüğü “Herhalde!” oluyor.

Gene soruyorum – “Peki, hataların hangi günlerde olduğunu, türlerinin ne olduğunu araştırıldın mı? Hatalar paragraf atlama, dil bilgisi kurallarını çiğneme, yanlış paragraf açma, yanlış kâğıda baskı gibi konulara ayrıştırıldı mı?”

Bunun cevabı derin bir sessizlik oluyor.

Baktım ortalık karma karmaşık. Ortada bir sürü yanlış var, her şaşkın ağızdan başka ses çıkıyor. İnsanlar neredeyse kendi yarattıkları bir bardak sudaki fırtınada telef olacaklar. Bir adım atmak, eşiği aşmak gerekiyor. O kadar genel ve afaki konuşuluyor ki raptiyelemekte zorlanıyorum. Ama çare yok değil. Kurtarıcım elma - armut - kiraz yöntemi.

Yöntem benzer fikirleri, nesneleri, düşünceleri gruplara ayırma, aralarındaki benzerliğe göre kategorize etme işleminden ibaret.

Başarı için bu çalışmayı yapacak takımı 3–5 kişi ile sınırlı tutuluyor; yaratıcı ve açık fikirli insanlardan oluşturuluyor. Önce konunun takımı oluşturulanlarca iyice anlaşılması temin ediliyor, sonra fikirler küçük post it veya benzeri kâğıtlara yazılıyor. Ana gruplar başlıklar halinde oluşturuluyor ve her bir post-it bunların altına yapıştırılıyor. Bu aşamada tartışma yerine birbirinden ayırma işlemi önemli.

Örneğin, işe geç gelme konusunda bir gruplama yapılmak istenirse şu başlıklar kullanılabiliyor – çalışan, semt, araç, çalışma saati, trafik durumu, yol durumu. İşte böylece elma, armut ve kiraz gibi bir tezgâhta bulunan birbirinden farklı meyveleri kendi cinslerine göre bir araya toplamak mümkün olabiliyor. Bu gruplaşmış veriler istendiği takdirde daha sonra bir balık kılçığı çalışmasında kullanılabiliyor.

Mevsimine bakılmaksızın çeşitli meyvelerle tepeleme dolu bir tezgâhı hayal ediyorum. O çeşit,  harika renkler bir ahenk içinde ustaca dizilince mostraya (gösterişe) diyecek kalmıyor.