DEPREM BÖLGESİ VERGİ MÜKELLEFLERİ İÇİN SON GÜNLER (4)

ZAYİ BELGESİ

Bilindiği üzere başta TTK, Vergi, SGK, KGK ve diğer yasalardaki mevzuat çerçevesinde mükellefler vergide 5 yıl, diğer kanunlarda 10 yıllık defter ve belgelerini istendiğinde yetkili mercilere ibraz etmek zorundadırlar.  Aksi halde bu defter ve belgelere göre indirim konusu yapılan KDV’ler kabul edilmez ve SGK kayıtları yok sayılır ve TTK’ya göre eldeki mevcut veriler dışında ileri sürülen borç ve alacaklar delil sayılamaz.

Bölgemizde yaşanan deprem sebebiyle bir çok mükellefin defter ve belgelerinin, yazar kasalarının bir kısmının veya tamamının telef olacağı, hatta yok olacağı kaçınılmazdır.

Bu nedenle muhafazası gereken defter ve belgelerin yok olması veya okunamayacak şekilde tahrif olması halinde 6102 sayılı TTK’nun 82/7. Maddesine göre olayın gerçekleştiği tarihten (gerçekleşme tarihi bilinmiyorsa öğrenildiği tarihten) itibaren 30 gün içerisinde Asliye Ticaret Mahkemelerine “Zayi Belgesi” alınması için dava açmaları gerekmektedir.

Şu an itibarıyla 10 bölgede (Elazığ İli ve Sivas’ın Gürün İlçesi hariç) 2 ay süreyle dava açma hakkı durdurulduğundan, bu süre 06.04.2023 günü son bulmaktadır. Buna göre defter ve belgeleri kısmen veya tamamen depremde yok olan Mükelleflerin, 07.04.2023 tarihinden itibaren en geç 06.05.2023 tarihine kadar Zayi Belgesi için Asliye Ticaret Mahkemelerinde dava açmaları gerekmektedir.

Ancak Olağanüstü Hal Bölgesinde yer almayan Elazığ İli ve Sivas İli Gürün İlçesinde başvuru süresi, 07.02.2023- 06.03.2023 tarihleri arası olacaktır. Bunun yanı sıra Olağanüstü hal Bölgesinin dışında olan bir mükellefin Zayi Belgesi davasını açacak olan avukatı, 06.02.2023 günü itibarıyla Olağanüstü hal Bölgesinin barosuna kayıtlı ise, bu defa 1 aylık ek süre verildiğinden, dava açma tarihi 07.03.2023 - 06.04.2023 tarihleri arasında olacaktır.

Tabiiki yüzbinlerce başvuru Mahkemeleri iş yükünü artıracak belki de tıkayacaktır. Bu sebeple İlgili Bakanlıkların toplu kolaylıkların sağlanması konusunda yetkilerini zorlamaları ve gerektiğinde düzenleme yapılmasını sağlamaları ve en pratik yol olacaktır.

DEPREM NEDENİYLE ZAYİ OLAN MAL VE DİĞER İKTİSADİ KIYMETLERİN DURUMU:

Vergi mevzuatımıza göre deprem, sel felaketi ve yangın nedeniyle Maliye Bakanlığınca mücbir sebep ilan edilen bölgelerde zayi olan mallar gider olarak kabul edilmekte ve malların alımı dolayısıyla indirim konusu yapılan KDV’lerin indirimi kabul edilmektedir. Yani zayi olan mallara ait KDV için ilave KDV yapmaya gerek bulunmamaktadır.

Ancak bütün bunların yapılabilmesi için öncelikle depremde zayi olan iktisadi kıymetlerin Vergi Dairesi Başkanlığı / Defterdarlıklar bünyesinde oluşan takdir komisyonlarınca takdir edilmesi gerekmektedir

Bu sebeple zayi olan mal maliyetinin ve ATİK’lerin kayıtlı değeri ve birikmiş amortismanlarının mükellefçe tespit edilebilmesi halinde işi oldukça kolaylaştıracaktır. Çünkü bu beyan ve doneler ışığında takdir komisyonları karar verebileceklerdir. Aksi halde VUK 267. Maddesinin 3. Sırasına göre takdir komisyonları emsal bedelleri araştırma yoluna gitmek zorunda kalacaktır ki bu hem zor, hem gerçeğe uzak ve hem de uzun zaman alacaktır.

7440 SAYILI KANUNLA İLGİLİ HÜKÜMLER

7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 9 uncu maddesinin ondokuzuncu fıkrası gereğince; mücbir sebep halinin devamına karar verilen Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya illeri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki vergi dairelerine borçlu olanlar; 7440 sayılı Kanun kapsamında başvurularını 29 Şubat 2024 Perşembe günü sonuna kadar yapmaları ve ilk taksitlerini (peşin ödeme dâhil) 31 Mart 2024 tarihine kadar, diğer taksitlerini de bu taksiti takip eden aylık dönemler hâlinde ödemeleri gerekmektedir.

Ancak; Adana, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep (İslahiye ve Nurdağı ilçeleri hariç), Kilis, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas ili Gürün ilçesinde mücbir sebep hali 31.07.2023 tarihinde sona erdiğinden, bu yerlerde bulunan dairelere 7440 sayılı Kanun kapsamında yapılacak başvuruların 31.10.2023 tarihine kadar yapılması ve ödenecek birinci taksitin (peşin ödeme dâhil) 30.11.2023 tarihine, ikinci taksitin 31.12.2023 (bu tarihin resmi tatile rastlaması nedeniyle 02.01.2024) tarihine kadar (bu tarihler dâhil), diğer taksitlerin ise takip eden aylarda ödenmesi gerekmektedir.

Dolayısı ile 7440 Sayılı Kanuna göre gerek Matrah Artırımı ve gerekse Kanunda sayılan hususlardaki başvuru süresi bu ay sonunda (31.10.2023) tarihinde sona erecektir.

Bu nedenle Vergi Mükelleflerinin 7440 Sayılı Yasadan yararlanmaları için (31.10.2023) tarihi son sanş durumunda olduğunu Deprem bölgesi Vergi Mükelleflerine hatırlatmak isteriz.

10.10.2023

KAYNAKÇA:

-Hazina ve Maliye Bakanlığı İlgili mevzuat