Adnan Menderes Müzesi

1950-1960 yılları arasında başbakanlık yapan Adnan Menderes adını taşıyan, doğup büyüdüğü ilimizin Koçarlı ilçesinde Çakırbeyli Köyü’nün girişinde Mart 2019 tarihinde temeli atılan müze, 15 Ocak 2022 tarihinde açılmıştır.

Aydın-Muğla Karayolu Çine Çayı kenarında 90 dönüm arazi üzerinde 700 metrekare içerisinde 3 katlı olan müzenin giriş kapısının önüne Menderes'in çiftliğinde kullandığı traktör ile başbakanlığı döneminde kullandığı makam aracı yer almaktadır. Müzede Menderes’in çocukluk, gençlik, siyasi yaşamı, başbakanlık dönemi ve bu dönemde yatırımlarına ait bilgi, belge ve özel eşyalar sergilenmektedir. Müzenin içinde yer aldığı rekrasyon alanı içerisinde cami, iki yel değirmeni ve çeşitli tanıtım büfeleri inşa edilmiştir. 

Adnan Menderes, 17 Eylül 1899 tarihinde Aydın ili Koçarlı ilçesi Çakırbeyli Köyü’nde dünyaya gelmiştir. Kurtuluş Savaşı’na katılmış ve İstiklal Madalyası almıştır. 1935 yılında Ankara Hukuk Fakültesi’ni bitirmiştir. 12 Şubat 1930 tarihinde Ali Fethi Okyar tarafında kurulan Serbest Fırkası’nda siyasete girmiştir. 1931 – 1945 yılları arasında Cumhuriyet Hal Partisi (CHP) milletvekili olarak görev yapmıştır. 1945 yılında CHP’den ihraç edilmiştir. 7 Haziran 1946 tarihinde Celal Bayar öncülüğünde Demokrat Parti (DP)’nin kurucularından olmuştur. 1950 – 1960 yılları arasında Demokrat Partisi iktidarının başbakanı olarak görev yapmıştır. 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi sonrası yapılan yargılama sonucu 17 Eylül 196 tarihinde İmralı Adası’nda idam edilmiştir.

DP ve Menderes döneminde, 1950 yılında ABD öncülüğündeki Kore Savaşı’na asker gönderildi. 1952 yılında NATO’ya girildi. 1954 seçimlerinde kendisine oy vermeyen Kırşehir’i ilçeye dönüştürülmüştür. Malatya ikiye bölünerek Adıyaman oluşturulmuştur. 6/7 Eylül Olayları 1995 yılında gerçekleştirilmiştir. 1958 yılında Vatan Cephesi kurulmuştur. 1959 yılında ABD’ye üs verilmiştir. 18 Nisan 1960 tarihinde Tahkikat Komisyonu kurulmuştur. Seçim meydanlarında akademisyenlere “Kara Cübbeliler” denilerek öğrenci olayları, basını baskı altına alma girişimleri ve siyasi gerginlik derken toplum kutuplaştırıldı.

Nazım Hikmet Menderes hakkında birçok şiir yazmıştır. “Korku”, "Kore'de Ölen Bir Yedek Subayımızın Menderes'e Söyledikleri", "Gerileyen Türkiye Yahut Adnan Menderes’e Öğütler" ve "Adnan Bey" gibi.

Yazar Ayşe Hür, "Mustafa Kemal Atatürk Dönemi"nin Öteki Tarihi-1" kitabının Önsöz'ünde; "... tarih insanları sorular sormaya, tartışmaya ve başka zaman ve mekanlardaki insanların davranış, tavır ve değerlerinin nedenleri hakkında yorum yapmaya teşvik eder. Öte yandan geçmiş ve bugün birbirini aydınlatır. Bu yüzden tarih, geçmişe dair olduğu kadar günümüzü de içerir... geçmişin sağlıklı biçimde hatırlanması geçmişle hesaplaşmayı ve geleceğe daha sağlıklı şekilde bakmaya yardımcı olur. Ancak tarihe bakarak bugünü anlayabilir, içinde yaşadığımız sorunların nasıl ortaya çıktığını, nasıl şiddetlendiğini ve nasıl kemikleştiğini kavrayabiliriz" demektedir.

Adnan Menderes Müzesi’ni bu bütünlük içinde gezmenin yaralı olacağı düşüncesindeyim.