Diz yaralanmaları günümüz toplumunda çok karşılaşılan bir durumdur. Aşırı kilolu olmanın getirdiği durumlar, topuklu ayakkabılar nedeni ile denge kayıpları sonucu düşmeler yada sportif aktivite sonucu dize yapılan aşırı basılar dizde travma etkisi yapar. Bunların arasında spor yaralanmaları diz yaralanmalarının en sık karşılaşılan nedenidir. Kişinin yürümesini yada merdiven çıkma gibi günlük işlerini yapmasını engelleyen yaralanmalar yada sakatlanmalar ani, kademe kademe yada şiddetli olmadan travmanın bir sonucu olarak ortaya çıkar.
Diz eklemi, ağrı ve yaralanmaları en sık fizik tedavi kliniğine başvuru sebeplerinden biridir. Medical Park Gaziantep Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Meliha HAFIZ, Diz Hastalıkları ve Yaralanmaları hakkında bilgilendiriyor.
Diz vücudun en büyük ve en geniş yüzeyli eklemidir. Diğer eklemlerden farklı bir hareket biomekaniğine sahiptir. Bu nedenle en fazla yaralanmalara maruz kalan eklemlerden biridir. Diz eklemi içinde iç ve dış olmak üzere iki adet menisküs vardır. Bunlar yay vazifesi görür ve ekleme binen yüklü azaltır. Bunun dışında dizin öne kaymasını engelleyen ön çapraz bağ ile arkaya kaymasını engelleyen arka çapraz bağ bulunur. Dizin dış kısmındaki dış yan bağ dışa açılanmayı, iç kısmındaki iç yan bağ ise içe açılanmayı önleyerek dizin stabilizasyonuna katkıda bulunur.
EN SIK GÖRÜLEN DİZ PROBLEMLERİ HANGİLERİDİR?
Menisküs Yaralanmaları,
ACL (Ön Çapraz Bağ) Yaralanmaları,
MCL-LCL (İç-Dış Yan Bağ) Yaralanmaları,
Patellar Tendinit,
Kıkırdak Problemleri,
Artroz (Kireçlenme)
KİMLER DİZ SAKATLIKLARI AÇISINDAN RİSK ALTINDADIR?
40 yaş üzeri insanlar, sporcular, bilinçsiz olarak spor yapanlar , ayak ve ayak bileğinde problem yaşayanlar veya hatalı ayakkabı kullananlarda sıkça diz problemleri görülmektedir.
MENİSKUS YARALANMALARI
Dizde en sık görülen problemlerden biri menisküs yaralanmasıdır.
Menisküs yaralanmalarının yüzde 95'i darbeye bağlı olmayan mekanizmalarla, yüzde 5'i ise darbeye bağlı mekanizmalarla oluşur. Dizdeki ani dönmeler ve burkulmalar sırasında dizdeki menisküsler yırtılabilir. Menisküs yırtığı dizde ağrı, şişlik, takılma, kilitlenme, çömelip kalkmada ve merdiven inerken ağrı yapabilir.
Travmatik menisküs yırtıkları çoğunlukla 10-40 yaş arasında, aktif kişilerde olur. Dejeneratif yırtıklar ise genelde 40 yaş üzerinde izlenir.
Tanı, klinik muayene ve direkt grafi yanında artrografi, MR ve artroskopi gibi ileri tetkikler ile konulabilir. Genç hastaların anamnezinde genellikle dizde bir burkulma ile bunu takip eden ağrı ve kilitlenme öyküsü bulunur.
Orta ve ileri yaş grubundaki hastalarda daha çok dejeneratif yırtıklar olur. Bunların öyküsünde ise eğilme veya çömelme gibi günlük aktivitelerden sonra oluşan takılma, kilitlenme, şişlik ve eklem hattına lokalize olan ağrı var.
ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARI
ÖÇB dizin stabilitesini sağlayan önemli bir ligamandır. Dizin iç tarafında yer alan bu ligaman dizin öne doğru kaçışını %90 oranında engeller. Sıçrama, twist, ani durma tarzı aktivitelerin sıkça yapıldığı kayak, basketbol, tenis, futbol gibi spor branşlarında yaralanmalarına sıkça rastlanır. Yaralanma mekanizması spor branşları arasında farklılıklar gösterir. Mekanizmada bacak alt bölümünün sabit kaldığı bir pozisyonda vücut üst tarafına verilen ani zorlayıcı dönme tarzı hareket önemli bir yer tutar Hastalar sıklıkla yaralanma sırasında diz içinde patlayıcı bir ses oluştuğunu tarif eder. Takiben ağrı, şiş ve dizde boşalma önemli şikayetlerdir. Yaralanan kişi sıklıkla aktivitesine devam edemez.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ:
Tedavide ağrılı dönemde buz, ağrı kesici ödem azaltıcı ilaçlar ile kıkırdak destekleyici ilaçlar ve diz egzersizleri yeterli olabilir. Bunun yanısıra eklem içi enjeksiyonlar ve fizik tedavi uygulanabilir. Ciddi durumlarda ise cerrahi yöntemler düşünülmelidir.
FİZİK TEDAVİDE;
*Hastanın ağrılı döneminde tens (ağrı azaltmaya yardımcı elektrik akımları), buz, manyetik alan, laser, ultrason masaj uygulanır. Ağrılar azaldıkça stretching (germe) ve kuvvetlendirme programı (özellikle q.ceps kasının iç parçası) uygulanır.
*Manuel terapi olarak elle yapılan diz kapağı mobilizasyonları, lateral retinaculum gevşetme, kuvvetlendirme egzersizleri , özel diz bantlamaları (kinesiyotape ve lakotape) yapılır.
*Varsa kalça, ayak bileği ve bel bölgesinde bir problem yada kötü duruş (diz eklemini etkilediği düşünülerek) giderilmeye çalışılır.
*Hasta, varsa kilo problemi, kilo vermesi, ev egzersizlerini düzenli yapması ve günlük hayatta nelere dikkat etmesi gerektiği konusunda bilgilendirilir.
*PRP ve diğer enjeksiyon tedavileri uygulanır.
Diz eklemi, ağrı ve yaralanmaları en sık fizik tedavi kliniğine başvuru sebeplerinden biridir. Medical Park Gaziantep Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Meliha HAFIZ, Diz Hastalıkları ve Yaralanmaları hakkında bilgilendiriyor.
Diz vücudun en büyük ve en geniş yüzeyli eklemidir. Diğer eklemlerden farklı bir hareket biomekaniğine sahiptir. Bu nedenle en fazla yaralanmalara maruz kalan eklemlerden biridir. Diz eklemi içinde iç ve dış olmak üzere iki adet menisküs vardır. Bunlar yay vazifesi görür ve ekleme binen yüklü azaltır. Bunun dışında dizin öne kaymasını engelleyen ön çapraz bağ ile arkaya kaymasını engelleyen arka çapraz bağ bulunur. Dizin dış kısmındaki dış yan bağ dışa açılanmayı, iç kısmındaki iç yan bağ ise içe açılanmayı önleyerek dizin stabilizasyonuna katkıda bulunur.
EN SIK GÖRÜLEN DİZ PROBLEMLERİ HANGİLERİDİR?
Menisküs Yaralanmaları,
ACL (Ön Çapraz Bağ) Yaralanmaları,
MCL-LCL (İç-Dış Yan Bağ) Yaralanmaları,
Patellar Tendinit,
Kıkırdak Problemleri,
Artroz (Kireçlenme)
KİMLER DİZ SAKATLIKLARI AÇISINDAN RİSK ALTINDADIR?
40 yaş üzeri insanlar, sporcular, bilinçsiz olarak spor yapanlar , ayak ve ayak bileğinde problem yaşayanlar veya hatalı ayakkabı kullananlarda sıkça diz problemleri görülmektedir.
MENİSKUS YARALANMALARI
Dizde en sık görülen problemlerden biri menisküs yaralanmasıdır.
Menisküs yaralanmalarının yüzde 95'i darbeye bağlı olmayan mekanizmalarla, yüzde 5'i ise darbeye bağlı mekanizmalarla oluşur. Dizdeki ani dönmeler ve burkulmalar sırasında dizdeki menisküsler yırtılabilir. Menisküs yırtığı dizde ağrı, şişlik, takılma, kilitlenme, çömelip kalkmada ve merdiven inerken ağrı yapabilir.
Travmatik menisküs yırtıkları çoğunlukla 10-40 yaş arasında, aktif kişilerde olur. Dejeneratif yırtıklar ise genelde 40 yaş üzerinde izlenir.
Tanı, klinik muayene ve direkt grafi yanında artrografi, MR ve artroskopi gibi ileri tetkikler ile konulabilir. Genç hastaların anamnezinde genellikle dizde bir burkulma ile bunu takip eden ağrı ve kilitlenme öyküsü bulunur.
Orta ve ileri yaş grubundaki hastalarda daha çok dejeneratif yırtıklar olur. Bunların öyküsünde ise eğilme veya çömelme gibi günlük aktivitelerden sonra oluşan takılma, kilitlenme, şişlik ve eklem hattına lokalize olan ağrı var.
ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARI
ÖÇB dizin stabilitesini sağlayan önemli bir ligamandır. Dizin iç tarafında yer alan bu ligaman dizin öne doğru kaçışını %90 oranında engeller. Sıçrama, twist, ani durma tarzı aktivitelerin sıkça yapıldığı kayak, basketbol, tenis, futbol gibi spor branşlarında yaralanmalarına sıkça rastlanır. Yaralanma mekanizması spor branşları arasında farklılıklar gösterir. Mekanizmada bacak alt bölümünün sabit kaldığı bir pozisyonda vücut üst tarafına verilen ani zorlayıcı dönme tarzı hareket önemli bir yer tutar Hastalar sıklıkla yaralanma sırasında diz içinde patlayıcı bir ses oluştuğunu tarif eder. Takiben ağrı, şiş ve dizde boşalma önemli şikayetlerdir. Yaralanan kişi sıklıkla aktivitesine devam edemez.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ:
Tedavide ağrılı dönemde buz, ağrı kesici ödem azaltıcı ilaçlar ile kıkırdak destekleyici ilaçlar ve diz egzersizleri yeterli olabilir. Bunun yanısıra eklem içi enjeksiyonlar ve fizik tedavi uygulanabilir. Ciddi durumlarda ise cerrahi yöntemler düşünülmelidir.
FİZİK TEDAVİDE;
*Hastanın ağrılı döneminde tens (ağrı azaltmaya yardımcı elektrik akımları), buz, manyetik alan, laser, ultrason masaj uygulanır. Ağrılar azaldıkça stretching (germe) ve kuvvetlendirme programı (özellikle q.ceps kasının iç parçası) uygulanır.
*Manuel terapi olarak elle yapılan diz kapağı mobilizasyonları, lateral retinaculum gevşetme, kuvvetlendirme egzersizleri , özel diz bantlamaları (kinesiyotape ve lakotape) yapılır.
*Varsa kalça, ayak bileği ve bel bölgesinde bir problem yada kötü duruş (diz eklemini etkilediği düşünülerek) giderilmeye çalışılır.
*Hasta, varsa kilo problemi, kilo vermesi, ev egzersizlerini düzenli yapması ve günlük hayatta nelere dikkat etmesi gerektiği konusunda bilgilendirilir.
*PRP ve diğer enjeksiyon tedavileri uygulanır.
RSS