Son on iki yılda en az 742, AKP’li yıllarda en az 978 çocuk çalışırken hayatını kaybetti
Türkiye’de başta en kötü biçimleri olmak üzere çocuk işçiliğinin önlenmesi temel hedefiyle 2017-2023 yılları arasında “Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Ulusal Programı (2017-2023)” uygulamaya konuldu ve bu çerçevede Başbakanlık Genelgesiyle 2018 yılı “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” ilan edildi. Çocuk işçiliğine son vermek amacıyla başlatılan seferberlik kapsamında ILO’nun teknik, BM ajanslarının mali desteğiyle imzalanan bu deklarasyona 6 bakanlık ve 7 işçi ile işveren sendikası da imza attı.
Ancak gerçekler ortada! Bırakın çocuk işçilik ile mücadeleyi ne tam olarak çocuk işçi sayısı biliniyor ne de çocuk işçi ölümlerinin kaydı tutuluyor. Aksine çocuk işçilik devlet eliyle teşvik edilen ve kitleselleştirilen bir duruma getirildi. Öyle ki 2024 yılında bugüne kadar kaydettiğimiz en yüksek çocuk işçi ölümü meydana geldi, 71 çocuk hayatını kaybetti.
2013-2024 yıllarında Türkiye’nin 77 şehrinde çocuk iş cinayeti gerçekleştiğini tespit ettik:
54 ölüm Şanlıurfa’da; 44 ölüm İstanbul’da; 43 ölüm Gaziantep’te; 37 ölüm Adana’da; 30 ölüm Konya’da; 23 ölüm Antalya’da; 22 ölüm Ankara’da; 20 ölüm Bursa’da; 18’er ölüm Aydın, Kocaeli, Manisa, Mardin ve Mersin’de; 16 ölüm Diyarbakır’da; 14’er ölüm Ağrı ve Hatay’da; 13 ölüm Denizli’de; 12’şer ölüm Kayseri, Samsun ve Şırnak’ta; 11’er ölüm Balıkesir, Erzurum, İzmir, Kahramanmaraş ve Malatya’da; 10’ar ölüm Aksaray, Muğla, Osmaniye ve Sakarya’da; 9’ar ölüm Ordu ve Van’da; 8’er ölüm Afyon, Elazığ, Karaman, Sivas ve Tekirdağ’da; 7’şer ölüm Batman, Düzce, Giresun ve Siirt’te; 5’er ölüm Çorum, Isparta, Kastamonu, Muş ve Yozgat’ta; 4’er ölüm Bolu, Hakkari, Kilis, Kütahya, Niğde ve ve Sinop’ta; 3’er ölüm Bartın, Bitlis, Burdur, Eskişehir, Kars, Kırıkkale, Kırklareli, Tokat, Uşak ve Zonguldak’ta; 2’şer ölüm Ardahan, Bayburt, Bilecik, Bingöl, Çanakkale, Edirne, Gümüşhane, Rize ve Tunceli’de; 1’er ölüm Adıyaman, Çankırı, Karabük, Kırşehir, Nevşehir, Trabzon, Yalova ve Irak’ta meydana geldi…
• En çok çocuk işçi ölümünün meydana geldiği şehir Şanlıurfa’dır. Ayrıca diğer şehirlerde ölen mevsimlik çocuk işçilerinde de memleket olarak ilk sırada Şanlıurfalılar vardır.
2013-2024 yıllarında çocuk iş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılımı şöyle:
Trafik, Servis Kazası nedeniyle 201 çocuk; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 125 çocuk; Ezilme, Göçük nedeniyle 103 çocuk; Yüksekten Düşme nedeniyle 71 çocuk; Şiddet nedeniyle 61 çocuk; Elektrik Çarpması nedeniyle 48 çocuk; Yıldırım Düşmesi nedeniyle 44 çocuk; Patlama, Yanma nedeniyle 29 çocuk; Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 15 çocuk; Kesilme, Kopma nedeniyle 13 çocuk; İntihar nedeniyle 11 çocuk; Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 9 çocuk; Diğer nedenlerden dolayı 12 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti…
• Trafik ve servis kazaları en çok çocuk işçi ölüm nedenidir. Çünkü mevsimlik tarım işçisi olan çocuklar tıka basa dolu minibüslerde, traktör kasalarında veya açık kasa kamyonetlerin yaptıkları kazalarda yollara savrulmaktalar. Buna bir de son dönemde artan moto kurye çocukların ölümlerini de eklememiz gerekir.
• Yine önemli bir neden de boğulmalardır. Mevsimlik tarım işçisi çocuklar içme suyu veya genel kullanım için ihtiyaç olan suları derelerden ve su kanallarından sağlamaktadır. Ayrıca yazın 40 dereceyi aşan sıcaktan korunmak ve yine yıkanma ihtiyacı için girilen bu derelerde ve su kanallarında çocuklar boğulmaktadır.
• Ezilmeler metal, gıda, tekstil, inşaat ve kimya işçisi çocukların sıkça karşılaştığı bir ölüm nedenidir. Ölmediklerinde de uzuv kaybı, kırılma gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Yüksekten düşmeler ise inşaat işçisi çocukların ilk sıradaki ölüm nedenidir.
• Şiddet ise korunmasız olan çocukların en başta tarımda olmak üzere işyerlerinde ve sokakta karşılaştıkları bir ölüm nedenidir. Çocuk işçiler için maruz kalınan fiziksel ve psikolojik şiddet çoğu zaman gündelik yaşamın bir parçası haline gelmiştir.
2013-2024 yıllarında çocuk iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı şöyle:
Tarım, Orman işkolunda 402 çocuk (268 işçi ve 134 çiftçi); İnşaat, Yol işkolunda 88 çocuk; Metal işkolunda 53 çocuk; Konaklama, Eğlence işkolunda 51 çocuk; Gıda işkolunda 26 çocuk; Ticaret işkolunda 24 çocuk; Genel İşler işkolunda 22 çocuk; Taşımacılık işkolunda 19 çocuk; Tekstil, Deri işkolunda 18 çocuk; Ağaç, Kâğıt işkolunda 13 çocuk; Kimya, Lastik işkolunda 8 çocuk; Enerji işkolunda 5 çocuk; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 3 çocuk; Madencilik işkolunda 1 çocuk; İletişim işkolunda 1 çocuk; Sağlık işkolunda 1 çocuk; Elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 7 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti…
• On yıllardır en görünmez kılınan ama birçok çocuğun çalışırken hayatını kaybettiği işkolu tarımdı. Ancak tarımdaki ölümler hala ilk sırada yer alsa da her yıl azalıyor. Örneğin 2024 yılında tarımda ölen çocukların oranı yüzde 31. Bu oran 2014 yılında yüzde 61’di.
• Sanayide çırak ve kalfa olarak birçok çocuk işçi çalışıyordu. Ancak MESEM ile birlikte bu sayı tarihimizde görmediğimiz bir oranda devlet eliyle kitleselleştirildi. Bu durumun bir yansıması olarak sanayide çalışırken hayatını kaybeden çocukların oranı 2024 yılında yüzde 25’e ulaştı.
• Burada hemen belirtelim. Son bir buçuk yıldır MESEM kapsamında çalışırken ölen çocuk işçi sayısı da 12’ye ulaştı.
• Bir vurgulanması gereken husus da moto kurye olarak çalışan çocuklardır. Son yıllarda 15-17 yaş grubunda ölen moto kurye sayısı hızla arttı.
• 76’sı Suriyeli olmak üzere en az 86 göçmen çocuk işçi hayatını kaybetti. Bu ölümlerin tüm çocuk işçiler içindeki oranı yüzde 12’dir. Göçmen çocuklar patronlar açısından, ücret pazarlığı imkânı olmayan, ücret ödemelerini eksik yatırabileceği ya da geciktirebileceği, hakkını aradığında şiddet uygulayabileceği, zorla çalıştırabileceği ek bir çocuk işçi kitlesi olarak görülüyor.
RSS