Bütçenin belini vatandaş doğrulttu

Gelirin yüzde 68’i dolaylı vergiler

Bütçenin 17.4 milyar TL açık verdiği 2011 yılında, 253.8 milyar TL’ye ulaşan vergi gelirlerinin yüzde 67.7’sini vatandaşın satın aldığı mal ve hizmetler karşılığında ödediği dolaylı vergiler oluşturdu.

Bütçenin belini vatandaş doğrulttu. 2011 yılında, 253.8 milyar TL’ye ulaşan vergi gelirlerinin yüzde 67.7’sini Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) gelirleri oluşturdu. Gelir ve kazanç üzerinden alınan doğrudan vergilerin payı ise yüzde 35.3 düzeyinde kaldı. 2011’de 64.2 milyar TL’ye ulaşan ÖTV gelirinin 15.9 milyar TL ile yüzde 24.7’si sigara tiryakisinden, 3.9 milyar TL ile yüzde 6’sı alkollü içecek tüketenlerden tahsil edildi. Dahilde alınan KDV tahsilatı ise 30 milyar TL’ye dayandı, 2011 yılının Ocak-Aralık döneminde Merkezi Yönetim Bütçesi gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 16.4 oranında artışla 295.9 milyar TL’ye yükseldi. Bu dönemde vergi gelirleri yüzde 20.5 oranında artışla 210 milyar 560 milyon TL’den 253 milyar 765 milyon TL düzeyine ulaştı.
Yapılan hesaplamalara göre tüketimden alınan dolaylı vergiler 2011’de bir önceki yıla göre yüzde 19.2 artışla 143 milyar 995 milyon TL’den 171 milyar 709 milyon TL’ye ulaştı. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 67.7 düzeyinde gerçekleşti. Gelir, kurumlar ve servet vergilerinden oluşan doğrudan vergiler ise 2011’de yüzde 23.3 oranında artışla 82 milyar 56 milyon TL düzeyine ulaştı. 2011’de yüzde 10.45 düzeyinde gerçekleşen yıllık enflasyon indirgendiğinde, dolaylı vergi gelirleri geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 6.8 artışla 153 milyar 766 milyon TL olurken, doğrudan vergi gelirleri ise yüzde 10.4 oranında artışla 73 milyar 481 milyon TL düzeyinde gerçekleşti.
Gelir vergisi tahsilatı 48.9 milyar TL
2011 yılında gelir vergisi tahsilatı, bir önceki yıla göre yüzde 20.8 oranında artarak 48 milyar 806.6 milyon TL’ye yükseldi. Reel bazda gelir vergisi tahsilatında yüzde 8.2 artış oldu. Gelir vergisi tahsilatı, 2011 yılı bütçe hedefinin 1.5 milyar TL üzerinde gerçekleşti. Ekonomideki canlanmaya ve iş hacmindeki artışa işaret eden kalemlerden biri olan gelir geçici vergisi ise 2011 yılında bir önceki yıla göre yüzde 18 oranında artışla 1 milyar 423 milyon TL’ye ulaştı. Ücretlerden alınan verginin de içinde yer aldığı gelir vergisi tevkifatı 2011 yılında bir önceki yıla göre yüzde 20.2 oranında artarak, 36 milyar 866.4 milyon TL’den 44 milyar 324 milyon TL seviyesine çıktı. Reel bazda gelir geçici vergisi tahsilatında yüzde 5.7, gelir vergisi tevkifatında yüzde 7.7 oranında artış oldu
Kurumlar vergisi tahsilatı 27 milyar TL’ye dayandı
Doğrudan vergiler arasında yer alan kurumlar vergisi tahsilatı 2011 yılında bir önceki yıla göre yüzde 29 artışla 20 milyar 925 milyon TL’den 26 milyar 993 milyon TL’ye ulaştı. Kurumlar vergisi tahsilatı reel bazda yüzde 15.5 arttı. Kurumlar vergisi tahsilatı, 2011 yılı bütçe hedefinin 3.8 milyar TL üzerinde gerçekleşti. Bu dönemde mülkiyet üzerinden alınan vergiler cari olarak yüzde 19.2, reel bazda yüzde 6.8 artarak 6 milyar 257 milyon TL’ye yükseldi. 2010 yılında mülkiyet üzerinden alınan vergilerin tahsilatı 5 milyar 249 milyon TL düzeyinde gerçekleşmişti.
Dahilde alınan KDV’de artıi yüzde 13.8
En önemli dolaylı vergi kalemlerinden dahilde alınan mal ve hizmetlerden alınan vergiler, 2011’de bir önceki yıla göre yüzde 12.7 artışla 103 milyar 380 milyon TL’ye çıktı. Yıllık enflasyondan arındırıldığında, KDV tahsilatında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0.9 oranında artış yaşandı. Dahilde alınan mal ve hizmetlerden alınan vergilerin tahsilatı, 2011 yılı bütçe hedefinin 6.2 milyar TL üzerinde gerçekleşti. Dahilde alınan KDV, 2011 yılında bir önceki yıla göre yüzde 13.8 artış gösterdi. Bu dönemde dahilde alınan KDV tahsilatı 26 milyar 325 milyon TL’den 29 milyar 956 milyon TL’ye yükseldi. Dahilde alınan KDV reel bazda ise bir önceki yıla göre yüzde 1.9 artış gösterdi.
Motorlu taiıtlardan 8.6 milyar ÖTV tahsil edildi
2011 yılında 2010’un aynı dönemine göre KDV gibi tüketicilerin satın aldıkları ürünlerinin fiyatı içinde tahsil edilen ÖTV tutarında yüzde 12.1 oranında artış yaşandı. Reel bazda ise yüzde 0.3 oranında artış görüldü. ÖTV tahsilatı 2010 yılında 57 milyar 285 milyon TL olarak gerçekleşirken, 2011’de 64 milyar 189 milyon TL’ye ulaştı. Motorlu taşıtlara ilişkin ÖTV, 2011’de bir önceki yıla göre cari fiyatlarla yüzde 38.4 oranında artarken, söz konusu gelir enflasyondan arındırıldığında artış reel bazda yüzde 23.9 oldu. 2010 yılında bu kalemde gerçekleştirilen ÖTV tahsilatı 6 milyar 193 milyon TL iken, 2011’de 8 milyar 568 milyon TL’ye yükseldi.
Dayanıklı tüketim mallarından ÖTV tahsilatı 2 milyar TL’yi aitı
2011’de dayanıklı tüketim malları ve diğer mallardan alınan ÖTV geliri 2010 yılına göre yüzde 35.3 artış gösterdi. 2010 yılında dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV’den 1 milyar 521 milyon TL’lik gelir elde eden Maliye Bakanlığı’nın, 2011 yılında 2 milyar 58 milyon TL gelir elde ettiği belirlendi. Dayanıklı tüketim mallarından devletin topladığı gelir, enflasyondan arındırıldığında, 2010 yılına göre yüzde 21.1 olarak gerçekleşti.
Petrol ve doealgaz ürünlerinden ÖTV tahsilatı 33.6 milyar TL
Petrol ve doğalgaz ürünlerinden elde edilen ÖTV geliri, 2011’de yüzde 5.9 oranında yükseldi. 2010’da petrol ve doğalgaz ürünlerinden 31 milyar 697.2 milyon TL ÖTV geliri elde edilirken, 2011 yılında 33 milyar 573 milyon TL tutarında ÖTV tahsil edildi. Petrol ve doğalgaz ürünlerinde gerçekleştirilen ÖTV tahsilatı, 2011 bütçe hedefinin 1 milyar 24 milyon TL altında kaldı. Kolalı gazozlardan yapılan ÖTV tahsilatı, 2011’de bir önceki yıla göre yüzde 26.9 oranında artışla 281 milyon TL düzeyinde gerçekleşti.
Tütün ürünlerinden alınan ÖTV geliri 16 milyar TL
2011 yılında tütün ve tütün mamullerinin ÖTV’si olarak devletin kasasına giren vergi 2010 yılının aynı dönemine göre yüzde 7.2 artış gösterdi. Söz konusu tahsilat enflasyondan arındırıldığında bir önceki yılın aynı dönemine göre reel bazda yüzde 4 oranında bir gerilemeye işaret etti. 2010’un Ocak-Aralık döneminde tütün ve tütün ürünlerinden 14 milyar 784 milyon TL tahsilat yapan Maliye Bakanlığı, 2011 yılında 15 milyar 850.2 milyon TL gelir elde etti. Tahsilat, bütçe hedefinin 1.2 milyar TL üzerinde gerçekleşti. ÖTV gelirlerinin yüzde 24.7’sini tütün ve tütün ürünlerinden alınan ÖTV oluşturdu.
Alkollü içecekten alınan ÖTV geliri 4 milyar TL
2011 yılında alkollü içkilerden devletin kasasına giren ÖTV geliri cari gerçekleşmelerle yüzde 34.5 oranında, reel bazda yüzde 20.4 arttı. 2010 yılında elde edilen ÖTV geliri bu kalemde 2 milyar 868.3 milyon TL iken, geçen yıl 3 milyar 856.4 milyon TL’ye yükseldi. Alkollü içkiden tahsil edilen ÖTV, 96.2 milyon TL 2011 bütçe hedefinin üzerinde gerçekleşti. Böylece 2011 yılında 64 milyar 189 milyon TL’ye ulaşan ÖTV gelirlerinin yüzde 30.7’si sigara tiryakisi ile alkollü içecek tüketen vatandaştan tahsil edilmiş oldu.
Sthalde alınan KDV’den 49 milyar TL tahsil edildi
2011 yılında Uluslararası Ticaret ve Muamele Vergisi tahsilatı bir önceki yıla göre yüzde 35.2 artışla 53 milyar 450.4 milyon TL’ye yükseldi. İthalde alınan KDV yüzde 34.5 artışla 48 milyar 685 milyon TL oldu. 2011 yılında gümrük vergileri yüzde 43.6 artışla 4 milyar 652.2 milyon TL’ye, diğer dış ticaret gelirleri yüzde 42.5 artışla 113.4 milyon TL’ye ulaştı.
Özel iletiiim vergisi tahsilatı 4.4 milyar TL
2011 yılının Ocak-Aralık döneminde cep telefonu ile yapılan konuşma bedelleri üzerinden faturalara yansıyan özel iletişim vergisinde toplam tahsilat, 2010 yılının aynı dönemine göre yüzde 7.2 oranında artışla 4 milyar 419 milyon TL düzeyinde gerçekleşti. Söz konusu tahsilat enflasyondan arındırıldığında bir önceki yıla göre reel bazda yüzde 4 oranında bir gerilemeye işaret etti.
Damga vergisi tahsilatı 6.5 milyar TL
Resmi dairelerde yapılan çeşitli işlemler dolayısıyla vatandaştan tahsil edilen damga vergisi tutarı 2011 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 27.2 artışla 6 milyar 464 milyon TL oldu. 2010 yılında damga vergisi tahsilatı 5 milyar 82.7 milyon TL düzeyinde gerçekleşmişti. Damga vergisi tahsilatı bütçe hedefinin 724 milyon TL üzerinde gerçekleşti. Banka ve sigorta muamelesi vergisi (BSMV) tahsilatı 2011 yılında bir önceki yıla göre yüzde 10.4 oranında artışla 4 milyar 288.3 milyon TL’ye ulaştı. 2010 yılında tahsilat 3 milyar 570.5 milyon TL düzeyindeydi. fians oyunu oynayanlardan yapılan tahsilat 2011 yılında yüzde 21.6 artışla 528.1 milyon TL’ye ulaştı. 2011 yılında devlet dairelerinde yapılan çeşitli işlemler, çıkarılan ya da yenilenen resmi belgeler çerçevesinde vatandaştan tahsil edilen harç tutarı 8 milyar 303 milyon TL’ye ulaştı. Harç tahsilatında 2010 yılına göre cari olarak yüzde 18 artış yaşandı.ANKA