CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak başkanlığında, CHP İş Dünyası Grubu tarafından hazırlanan “Suriye ve Irak Krizleri: Türkiye’nin Ödediği Fatura” başlıklı rapor yayımlandı. CHP’li milletvekillerinin Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin, Adana, Mersin ve Hatay’da yaptığı incelemeler ve görüşmeler sonrasında hazırlanan raporda, yaşanan iki krizin, Türkiye’ye sosyal ve ekonomik etkileri değerlendirildi
Rapora göre Suriye’deki iç savaş nedeniyle 3,9 milyon Suriyeli ülkesini terk ederek sığınmacı durumuna düştü. Bu sığınmacıların resmi rakamlara göre 1 milyon 698 bini Türkiye’de yaşıyor. Bu sayı Türkiye’deki 70 ilin nüfusundan fazla. Gayrı resmi rakamlarla Türkiye’deki Suriyelilerin sayısı ise 2 milyonun üzerinde. Rakamlar, savaş nedeniyle ülkesini terk eden her iki Suriyeliden birinin Türkiye’de olduğunu gösteriyor. Suriyeli sığınmacılar, 9 il hariç, Türkiye’nin bütün illerine yayılmış durumda. Rapora göre; Irak pazarındaki kaybın bölgedeki en büyük kurbanı Gaziantep oldu. Irak’taki kargaşanın Gaziantep’i 2014 yılında 750 milyon dolarlık ihracat gelirinden mahrum bıraktığı hesaplandı.
Kira ve konut fiyatlarında ciddi artışlar yaşandı
Barınma merkezlerinde kalan Suriyelilerin sayısı ise sadece 270 bin. Yaşanan yoğun göçten en çok sınır illerinin etkilendiği, göçün bu illerde başta sağlık ve belediye hizmetleri olmak üzere kamu hizmetlerine ulaşmayı zorlaştırdığı belirtilen raporda, vatandaşların tarihten gelen Muhacir-Ensar geleneği gereği Suriyelilere misafirperver davrandığı, fakat kriz uzadıkça vatandaşların dayanma gücünün azalmaya, rahatsızlıklarının ise artmaya başladığı ifade edildi. Suriyelilerin yoğun yaşadığı illerde kira ve konut fiyatlarında ciddi artışlar yaşandığı, Şanlıurfa ve Mardin’de işsizlikte ciddi artış olduğu kaydedildi.
Türkiye, 2011-2014 arasında 6 milyar dolarlık ihracat gelirinden mahrum kaldı
Raporda Türkiye sınırları içinde “Suriyeli kayıp kuşak riskine” de dikkat çekildi. Türkiye’ye gelen Suriyelilerin 500 bininin eğitim çağında olduğu ve bunların sadece 175 binine eğitim verilebildiği belirtilen raporda, “Bu durum Türkiye’de Suriyeli kayıp kuşak riskini ve sosyal riskleri artırıyor” ifadelerine yer verildi.
Suriyeli göçmenler için bugüne kadar bütçeden 5,5 milyar dolar harcandığı kaydedilen raporda, bunun dışında ihracat ve turizm, başta olmak üzere ticaret üzerinden ekonomiye çıkan faturaya da dikkat çekildi. CHP’nin raporunda, savaştan önceki eğilimle, Türkiye’nin Suriye’ye ihracatının, 2011-2014 arasında, 10,5 milyar dolar olabilecekken, savaş nedeniyle bu ülkeye yapılan toplam ihracatın 4,5 milyar dolarda kaldığı ifade edildi. Buna göre Suriye’deki iç savaş nedeniyle Türkiye, 2011-2014 arasında 6 milyar dolarlık bir ihracat gelirinden mahrum kaldı.
Irak pazarındaki kaybın bölgedeki en büyük kurbanı Gaziantep oldu
Rapora göre, 2014’te Irak’ta yaşanan kaos da Türkiye’nin ihracatını vurdu. 2010-2013 yılları arasındaki eğilim göz önünde bulundurulduğunda, 2014’te Türkiye’nin Irak’a ihracatı 14,2 milyar dolar olabilecekken 10,7 milyar dolar oldu. Irak’ta yaşanan kriz nedeniyle Türkiye 2014’te, 3,6 milyar dolarlık ihracat gelirinden mahrum kaldı. Her iki pazardaki ihracat kaybı ise, 2011 ve 2014 arasında, toplam 9,6 milyar dolara ulaştı.
Rapora göre, bölge illeri (Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Mardin) bazında bakıldığında Suriye’deki potansiyel ihracat kaybından en çok etkilenen il Adana oldu. 2011-2014 yılları arasında Adana ekonomisi 212 milyon dolar potansiyel ihracat kaybı yaşadı. Irak pazarındaki kaybın bölgedeki en büyük kurbanı ise Gaziantep oldu. Irak’taki kargaşanın Gaziantep’i 2014 yılında 750 milyon dolarlık ihracat gelirinden mahrum bıraktığı hesaplandı. 2014’te tüm bölge illerinin ihracat kaybı toplamı ise 1,4 milyar dolara ulaştı. Diğer bir ifadeyle, 2014’te Irak pazarına potansiyel ihracatın gerçekleştirilememesi nedeniyle Türkiye’nin uğradığı her 100 dolarlık kaybın 40 dolarının bölge illerinden geldiği belirtildi.
Ekonomiye gelen toplam yük 16,7 milyar dolar
İç savaştan önce özellikle Akdeniz ve Güneydoğu illerinin ticari hayatına katkı yapan Suriyeli turistlerin, savaşla beraber sığınmacı oldukları ifade edildi. CHP’nin yaptığı hesaplamalara göre, 2011-2014 arasında Türkiye’ye gelemeyen Suriyeli turistler nedeniyle yitirilen turizm geliri 1,6 milyar doları buluyor. Rapora göre, 2011’den bu yana Suriyeli sığınmacıların ikameti için harcanan para, Suriye ve Irak pazarında 2011’den 2014’e kadar yitirilen ihracat geliri ve kaybedilen turizm geliri birlikte hesaplandığında ekonomiye gelen toplam yük 16,7 milyar dolara ulaştı.
Borçla TIR filosunu yenileyen firmaların bir kısmı, işler bir anda bozulunca battı
Kayıplar bununla da sınırlı olmadığı belirtilen raporda, “Güney sınırlarındaki karışıklık Türkiye’nin Ortadoğu ve Doğu Akdeniz pazarlarına erişimini de tehlikeye düşürdü. Ulaştırma ve lojistik sektörü ciddi darbe yedi. Özellikle Suriye ile ilişkiler iyi iken, borçla TIR filosunu yenileyen firmaların bir kısmı, işler bir anda bozulunca ya battı ya da elindeki araçları yok pahasına sattı” denildi.
Gaziantep, Kilis gibi illerde TOKİ eliyle yeni konutlar inşa edilmeli
Raporda, Ortadoğu’da ticari entegrasyonun, Suriye ve Irak’taki savaşa bağlı olarak zayıflaması nedeniyle Türkiye’de kişi başına gelirin olması gerekenden yüzde 2 daha az olduğu, buna göre 2014’teki kişi başına düşen gelir dikkate alındığında her bir vatandaş başına kaybedilen gelirin 208 dolar olduğu kaydedildi.
Raporda, yapılan tespitlerin ardından “Alınması Gereken Önlemler” bölümü de yer aldı. CHP’nin önerileri özetle şöyle: “Suriyelilerin kayıt altına alınması ve göçmenler için sağlıklı bir veri tabanı oluşturulması çalışmaları hızlandırılmalı. Suriyelilerin yoğun yaşadığı illerde belediyelerin bütçeden aldığı pay artırılmalı. İhtiyaç olan illerde sağlık ve eğitim yatırımlarına hız verilmeli. Gaziantep, Kilis gibi illerde TOKİ eliyle yeni konutlar inşa edilmeli ve yeni imar alanlarının açılmasına dönük adımlar atılmalı. Kaçakçılık ve kayıt dışılıkla etkin mücadele edilmeli. Alternatif ulaşım güzergâhları geliştirilmeli, ulaşım maliyetlerini düşürecek adımlar atılmalı. Suriye ve Irak’ın yeniden yapılanmasının sunacağı ekonomik fırsatlar için şimdiden hazırlık yapılmalı bölgede tarım organize sanayi bölgeleri ve inşaat organize sanayi bölgeleri kurulmalı.” ANKA
Rapora göre Suriye’deki iç savaş nedeniyle 3,9 milyon Suriyeli ülkesini terk ederek sığınmacı durumuna düştü. Bu sığınmacıların resmi rakamlara göre 1 milyon 698 bini Türkiye’de yaşıyor. Bu sayı Türkiye’deki 70 ilin nüfusundan fazla. Gayrı resmi rakamlarla Türkiye’deki Suriyelilerin sayısı ise 2 milyonun üzerinde. Rakamlar, savaş nedeniyle ülkesini terk eden her iki Suriyeliden birinin Türkiye’de olduğunu gösteriyor. Suriyeli sığınmacılar, 9 il hariç, Türkiye’nin bütün illerine yayılmış durumda. Rapora göre; Irak pazarındaki kaybın bölgedeki en büyük kurbanı Gaziantep oldu. Irak’taki kargaşanın Gaziantep’i 2014 yılında 750 milyon dolarlık ihracat gelirinden mahrum bıraktığı hesaplandı.
Kira ve konut fiyatlarında ciddi artışlar yaşandı
Barınma merkezlerinde kalan Suriyelilerin sayısı ise sadece 270 bin. Yaşanan yoğun göçten en çok sınır illerinin etkilendiği, göçün bu illerde başta sağlık ve belediye hizmetleri olmak üzere kamu hizmetlerine ulaşmayı zorlaştırdığı belirtilen raporda, vatandaşların tarihten gelen Muhacir-Ensar geleneği gereği Suriyelilere misafirperver davrandığı, fakat kriz uzadıkça vatandaşların dayanma gücünün azalmaya, rahatsızlıklarının ise artmaya başladığı ifade edildi. Suriyelilerin yoğun yaşadığı illerde kira ve konut fiyatlarında ciddi artışlar yaşandığı, Şanlıurfa ve Mardin’de işsizlikte ciddi artış olduğu kaydedildi.
Türkiye, 2011-2014 arasında 6 milyar dolarlık ihracat gelirinden mahrum kaldı
Raporda Türkiye sınırları içinde “Suriyeli kayıp kuşak riskine” de dikkat çekildi. Türkiye’ye gelen Suriyelilerin 500 bininin eğitim çağında olduğu ve bunların sadece 175 binine eğitim verilebildiği belirtilen raporda, “Bu durum Türkiye’de Suriyeli kayıp kuşak riskini ve sosyal riskleri artırıyor” ifadelerine yer verildi.
Suriyeli göçmenler için bugüne kadar bütçeden 5,5 milyar dolar harcandığı kaydedilen raporda, bunun dışında ihracat ve turizm, başta olmak üzere ticaret üzerinden ekonomiye çıkan faturaya da dikkat çekildi. CHP’nin raporunda, savaştan önceki eğilimle, Türkiye’nin Suriye’ye ihracatının, 2011-2014 arasında, 10,5 milyar dolar olabilecekken, savaş nedeniyle bu ülkeye yapılan toplam ihracatın 4,5 milyar dolarda kaldığı ifade edildi. Buna göre Suriye’deki iç savaş nedeniyle Türkiye, 2011-2014 arasında 6 milyar dolarlık bir ihracat gelirinden mahrum kaldı.
Irak pazarındaki kaybın bölgedeki en büyük kurbanı Gaziantep oldu
Rapora göre, 2014’te Irak’ta yaşanan kaos da Türkiye’nin ihracatını vurdu. 2010-2013 yılları arasındaki eğilim göz önünde bulundurulduğunda, 2014’te Türkiye’nin Irak’a ihracatı 14,2 milyar dolar olabilecekken 10,7 milyar dolar oldu. Irak’ta yaşanan kriz nedeniyle Türkiye 2014’te, 3,6 milyar dolarlık ihracat gelirinden mahrum kaldı. Her iki pazardaki ihracat kaybı ise, 2011 ve 2014 arasında, toplam 9,6 milyar dolara ulaştı.
Rapora göre, bölge illeri (Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Mardin) bazında bakıldığında Suriye’deki potansiyel ihracat kaybından en çok etkilenen il Adana oldu. 2011-2014 yılları arasında Adana ekonomisi 212 milyon dolar potansiyel ihracat kaybı yaşadı. Irak pazarındaki kaybın bölgedeki en büyük kurbanı ise Gaziantep oldu. Irak’taki kargaşanın Gaziantep’i 2014 yılında 750 milyon dolarlık ihracat gelirinden mahrum bıraktığı hesaplandı. 2014’te tüm bölge illerinin ihracat kaybı toplamı ise 1,4 milyar dolara ulaştı. Diğer bir ifadeyle, 2014’te Irak pazarına potansiyel ihracatın gerçekleştirilememesi nedeniyle Türkiye’nin uğradığı her 100 dolarlık kaybın 40 dolarının bölge illerinden geldiği belirtildi.
Ekonomiye gelen toplam yük 16,7 milyar dolar
İç savaştan önce özellikle Akdeniz ve Güneydoğu illerinin ticari hayatına katkı yapan Suriyeli turistlerin, savaşla beraber sığınmacı oldukları ifade edildi. CHP’nin yaptığı hesaplamalara göre, 2011-2014 arasında Türkiye’ye gelemeyen Suriyeli turistler nedeniyle yitirilen turizm geliri 1,6 milyar doları buluyor. Rapora göre, 2011’den bu yana Suriyeli sığınmacıların ikameti için harcanan para, Suriye ve Irak pazarında 2011’den 2014’e kadar yitirilen ihracat geliri ve kaybedilen turizm geliri birlikte hesaplandığında ekonomiye gelen toplam yük 16,7 milyar dolara ulaştı.
Borçla TIR filosunu yenileyen firmaların bir kısmı, işler bir anda bozulunca battı
Kayıplar bununla da sınırlı olmadığı belirtilen raporda, “Güney sınırlarındaki karışıklık Türkiye’nin Ortadoğu ve Doğu Akdeniz pazarlarına erişimini de tehlikeye düşürdü. Ulaştırma ve lojistik sektörü ciddi darbe yedi. Özellikle Suriye ile ilişkiler iyi iken, borçla TIR filosunu yenileyen firmaların bir kısmı, işler bir anda bozulunca ya battı ya da elindeki araçları yok pahasına sattı” denildi.
Gaziantep, Kilis gibi illerde TOKİ eliyle yeni konutlar inşa edilmeli
Raporda, Ortadoğu’da ticari entegrasyonun, Suriye ve Irak’taki savaşa bağlı olarak zayıflaması nedeniyle Türkiye’de kişi başına gelirin olması gerekenden yüzde 2 daha az olduğu, buna göre 2014’teki kişi başına düşen gelir dikkate alındığında her bir vatandaş başına kaybedilen gelirin 208 dolar olduğu kaydedildi.
Raporda, yapılan tespitlerin ardından “Alınması Gereken Önlemler” bölümü de yer aldı. CHP’nin önerileri özetle şöyle: “Suriyelilerin kayıt altına alınması ve göçmenler için sağlıklı bir veri tabanı oluşturulması çalışmaları hızlandırılmalı. Suriyelilerin yoğun yaşadığı illerde belediyelerin bütçeden aldığı pay artırılmalı. İhtiyaç olan illerde sağlık ve eğitim yatırımlarına hız verilmeli. Gaziantep, Kilis gibi illerde TOKİ eliyle yeni konutlar inşa edilmeli ve yeni imar alanlarının açılmasına dönük adımlar atılmalı. Kaçakçılık ve kayıt dışılıkla etkin mücadele edilmeli. Alternatif ulaşım güzergâhları geliştirilmeli, ulaşım maliyetlerini düşürecek adımlar atılmalı. Suriye ve Irak’ın yeniden yapılanmasının sunacağı ekonomik fırsatlar için şimdiden hazırlık yapılmalı bölgede tarım organize sanayi bölgeleri ve inşaat organize sanayi bölgeleri kurulmalı.” ANKA
RSS