16 Temmuz Pazar gününün ilk dakikalarında yayımlanan Resmi Gazete'de yer alan 7390 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ÖTV Kanunu (I) sayılı listede yer alan petrol ve petrol ürünleri, benzin, doğal gaz gibi ürünlere ÖTV artışından dolayı zam geldi.
Bu Karar’a göre benzin için litrede 2,52 TL olan ÖTV, 7,52 TL’ye; motorinde ise 2,05 TL’den 7,05 TL’ye çıkarıldı. LPG’de ise litrede 1,77 TL olan ÖTV 5,77 TL’ye yükseltildi. Motorin ve benzinin litresinde yeni KDV oranıyla (yüzde 20) birlikte ortalama 6 TL kadar artış olacak. Daha basit bir ifadeyle 50 litrelik depoya sahip bir araçta depo başına şimdilik 300 TL fark edecek.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı bütçe gerçekleşmelerinden oluşturulan bu tabloya göre ÖTV’nin toplam vergi gelirleri içindeki payı 2020 yılı dahil olmak üzere artış göstermiş. Ancak 2021 ve sonrası düşüşe geçmiştir. Ancak toplam vergi gelirleri içindeki payı düşmüş; tahsil edilen tutar her seferinde artmış.
Ayrıca ek bütçe dahil olduktan sonra 2023 yılı ÖTV tahsilatının toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 13,95’ten yüzde 17’ye yükselecek.
2023 yılı başında petrol ve doğal gazdan hedeflen ÖTV 85 milyar TL iken ek bütçeyle 112 milyar TL daha hedeflenmiş ve toplamda 198 milyar TL’ye çıkmış. Bağıra bağıra geliyorum demiş anlayacağınız.
Motorlu araçlarda da ÖTV artacak mı?
Benzer durum motorlu araçlardaki ÖTV’de de var. 2023 yılı başlangıç hedefi 204 milyar TL iken ek bütçeyle 142 milyar daha hedeflenmiş.
Bu hedefi gerçekleştirmek için iki şey yapacaklar. Bunlardan ilki ÖTV oranlarını artıracaklar diğeri ise motorlu araçlardaki ÖTV tarifesini değiştirmeyecekler. İktidar burada pasif kalarak vergi hasılatını artıracak.
Diğer taraftan benzer durum cep telefonlarındaki ÖTV basamağında da bulunmaktadır. ÖTV Kanunu ekli (IV) sayılı tarifede özel tüketim vergisi matrahı 1.500 TL’yi aşmayanlar için yüzde 25, özel tüketim vergisi matrahı 1.500 TL’yi aşıp ama 3.000 TL’yi aşmayanlar için yüzde 40 ve diğer fiyatlar için yüzde 50 ÖTV oranı uygulanmaktadır. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu tarifedeki basamakları da hiç artırmayarak ÖTV hasılat hedefine daha kolay ulaşacaktır.
Dayanıklı tüketim mallarında da ÖTV artacak gibi…
Dayanıklı tüketim malları olarak addedilen beyaz eşyalarda da ÖTV artışı olacak gibi duruyor. Çünkü İktidar, 2023 yılı başlangıç bütçe hedefi 36 milyar TL iken ek bütçeyle 22 milyar TL hedef daha koyarak 2023 yılı tahsilat hedefini 58 milyar TL’ye çıkarmış. Bu demek oluyor ki dayanıklı tüketim mallarında da bir ÖTV artışı olabilecek.
Kolalı gazozlarda da ÖTV hedefi yüksek
ÖTV Kanunu (III) sayılı listede bulunan kola, gazoz vs gibi ürünlerden de ÖTV alınmakta ve 2023 yılı Bütçe Kanunu’nda hedeflenen tahsilat tutarı yaklaşık 4,9 milyar TL’dir. Ancak ek bitçe ile yaklaşık 2,3 milyar TL’lik bir hedef daha konuldu ve böylece kolalı gazozlardan 2023 yılı için hedeflenen ÖTV tahsilatı 4,9 milyar TL’den 7,2 milyar TL’ye çıkıverdi.
Cumhurbaşkanı'na bu geniş yetkiyi dün yürürlüğe giren Torba Kanun verdi
Cumhurbaşkanı bazı vergi oranlarını değiştirme yetkisine sahiptir. Bu yetki konu olarak Anayasa’nın 167’nci ve 73’üncü maddelerinin son fıkraları ile çizilmiştir. 73’üncü maddenin son fıkrasında bu yetki ancak muaflık, istisna, indirim oranı ve vergi oranlarını değiştirme ile ilgilidir.
Vergi oranlarının hangi oranda değiştirileceği ise değişiklik yapılacak kanunun ilgili maddesinde de ayrıca belirtilmelidir.
Örneğin ÖTV Kanunu’nun 12/2-a maddesinde yer alan “(I) sayılı listedeki mallar için uygulanan maktu vergi tutarlarını, her bir mal itibarıyla en yüksek vergi tutarının yarısına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye….” hükmü ile Cumhurbaşkanının otomobiller için vergi oranlarını hangi ölçüde değiştirebileceği belirtilmiştir. Böylece yetkisini Anayasadan alan Cumhurbaşkanına ilgili kanun maddesinde de hangi aralıklarda değişiklik yapacağı belirtilerek oran değiştirme yetkisi de sınırlandırılmıştır.
Ancak 15 Temmuz 2023 günü Resmi Gazete’de yayımlanan 7456 sayılı Kanun herkesçe bilinen adıyla meşhur Torba Kanun m.12 ile ÖTV Kanununda yer alan Cumhurbaşkanının bu yetkisi bayağı genişletilmiştir. Madde hükmü “…maktu vergi tutarlarını, her bir mal itibarıyla söz konusu listede yer alan veya yeniden belirlenmiş sayılan en yüksek vergi tutarının beş katına kadar artırmaya……” şeklinde olmuştur.
Torba Kanunun bu maddesi yayımlandığı gün yürürlüğe girdi ve Cumhurbaşkanı ÖTV Kanunu m.12/2-a’daki bu yetkisini hemen kullandı