Dahi çocuklara yönelik 45 yıllık araştırmadan çıkan sonuçlar (2)
(Bu Çocukların Eğitimdeki Yerleri)
Dahi çocuklar, üstün zekâ ve üstün yetenekli çocuklar olmasaydı veya bu yeteneklerini kullanmamış olsalardı; uçaklar, hızlı trenler, lüks ve güvenli otomobiller, füzeler, akıllı telefonlar, robotlar, sosyal medya platformları, internet, iletişim ağlarımız olmayacaktı; sağlık teknolojisi bu derece gelişmezdi; bio mühendislik, yapay zeka çağına ulaşmazdık.
Peki kimdir bu dahiler, üstün zekalar, yaratıcı yetenekler?
Erken konuşan, erken yürüyen, kolay öğrenen, ilginç cümleler kuran, okula gitmeden okuma yazma öğrenen, çok geniş kelime dağarcığına sahip, güçlü hafızası olan, aşırı duyarlı, müzik yeteneği olan, bebeklikleri sorunsuz geçen, farklılıkları keşfeden, kendinden büyük kişilerle sosyalleşen, empati ve duygusal zekaları yüksek olan ve ileriki yaşlarda icatları ile ilgilendikleri için başkasına pek zaman ayırmayan çocuklar mıdır? Uzman Psikolog Ramazan ŞİMŞEK’e göre bu özellikler, üstün özellikli çocuklarda bulunabilir.
Bu özellikleri bulunan çocukların izlenmesi gerektiği, birçok uzman tarafından bizlere vurgulanıyor.
ABD'deki en yüksek IQ'ya sahip çocuklardan 5 bin tanesini 1971'den bu yana takip eden SMPY adlı araştırma 45 yıl sonra tamamlandı ve ulusal, uluslararası düzeyde kamuoyu ile paylaşıldı. Eğitimciler, anne ve babalar başta olmak üzere toplumun büyük kısmının ilgisi çekmiş bir araştırma.
Psikometri profesörü Julian Stanley, zeka testlerinde en yüksek puanları alan yüzde 1'lik gruptan 5 bin üstün yetenekli çocukla çalışmış. Joseph Bates adlı çocuğu izlemiş. Peki Joseph Bates kim?
Joseph Bates, şu an yapay zeka alanında öncü bilim insanlarından biri.
Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg ve Lady Gaga'nın da aralarında olduğu üstün yetenekli çocukların gelişimini izlemeye almış.
Bu araştırmanın dikkat çekici sonuçlarından biri, deha seviyesindeki çocukların bile verimli olabilmek, yeteneklerini açığa çıkarabilmek ve tam kapasitesine ulaşabilmek için örgün eğitim içinde öğretmenlerin yönlendirmesine ihtiyaç duymasıydı.
Nasıl ki spora yatkın, sportif yeteneği olan çocukların, spor bilginlerinin yönlendirmesine ihtiyaç duyulur ise “üstün zekalı veya dahilerin de” yönlendirilmeye ve desteğe ihtiyacı varmış.
Sorunlu, geri kalmış, düşük performansı olan çocuklarla birlikte en tepedeki çocukların da eğitilmeye, eğitimciye ve yönlendirmeye ihtiyaçları varmış. “O zeki, dahi, yetenekli, zamanı gelince her şeyi kendisi bilir, yapar” görüşü 45 yıllık çalışmayla pek de makul görülmemiş görünüyor.
Dünyada, zeki çocuklar üzerine yapılan en uzun süreli araştırma olarak tarihe geçen SMPY’nin bize sunduğu çıkarımlarına maddeler halinde bakalım:
En zeki çocukların yaşamları daha farklı oluyor:
Bu incelemelerden elde edilen sonuçlara göre en zeki çocuklar, sıradan çocuklara göre çok daha yüksek bir oranda lisansüstü eğitime devam edip doktora yaptı. Ayrıca çoğu, toplumun en çok kazanan yüzde 5’lik kısmında yer aldı
Dahi çocuklarla yeterince ilgilenilmiyor:
Dahi çocuklara öğretmenler tarafından daima ‘o zaten yapar’ bakış açısıyla yaklaşılması. Öğretmenler çoğu zaman bu çocuklarla ilgilenmekten ziyade, daha geri durumda olan çocukları ortalama bir başarı seviyesine getirmeye çalışıyor.
Bu çalışmaya göre, eğitim sisteminin herkese aynı eğitimi vermeye göre değil, mümkün olduğunca her çocuk için bireysel bir müfredat hazırlama anlayışının daha doğru olacağını düşünülüyor.
Sınıf atlatmak işe yarıyor:
Araştırmaya göre, çocukların gerçek potansiyelini ortaya çıkarmak için dahi çocukları bir üst sınıfa göndermeyi göz önünde bulundurması öneriliyor.
Araştırmacılar sınıf atlatılmayan dahi çocuklarla diğerlerini karşılaştırdığında, sınıf atlayanların gelecekte doktora yapma ya da patent alma ihtimalinin yüzde 60 oranında daha fazla olduğunu gördü. Sınıf atlayan çocukların özellikle fen, teknoloji, mühendislik ve matematik gibi alanlarda doktora yapma ihtimalinin diğerlerine göre iki kattan daha fazla olduğu görüldü.
Zeka çok değişken:
Bu araştırma ile “zeki olmak sadece bazı bilgileri kolayca ezberleyebilmek ve hatırlayabilmek demek değil,” deniyor. Çalışmada, en zeki çocukların uzamsal akıl yürütme alanında büyük bir kapasiteye sahip oldukları görüldü. Bu çocuklar insan dolaşım sistemi ya da bir otomobilin iç yapısı gibi sistemleri gözlerince canlandırma konusunda oldukça başarılı.
Standart testler her zaman bir vakit kaybı değil:
Ülkemizde de sıkça tartışılan konulardan biri olan standart testler konusu bu çalışmada yer almış.
Standartlaştırılmış testlerin, bir öğretmenin ya da ebeveynin çocuk hakkında bilmek istediklerini ölçmek için yeterli olmadığı sonucuna varılmış.
Ancak araştırma, SAT (ya da bizdeki LGS) ve diğer standart zeka testlerinin geleceğe dair bazı öngörü gücünün olduğunu gösteriyor. Yine de sosyoekonomik durum ve çalışma miktarı bu testlerin sonucuna etki edebiliyor.
Zeki çocuklar gelişime ve değişime daima açık:
Çalışma sonuçlarından biri de başarılı insanların ‘gelişim zihniyeti‘ olarak bilinen alana ‘sabit zihniyet’ten daha yatkın olduğunu ortaya koyuşu.
Kısaltması SMPY olan çalışma, erken bilişsel yeteneklerin (problem çözme ve doğru karar verme gibi) başarıda, pratik yapmak ya da çocuğun sosyo-ekonomik düzeyinden bile daha çok etkili olduğunu savunuyor.
Bu nedenle zeki çocukların yeteneklerinin erken yaşlardan itibaren geliştirilmesi gerekiyor.
Ancak eğitimcilere göre çocukları "dahi olmaya zorlamak" birçok sosyal ve duygusal sorunu da beraberinde getirebilir.
Öğretmenler ve anne babalar bu çalışmanın sonuçlarına bir deneyim ve yol haritası olarak da bakabilirler. Bir çocuğun üstün yanlarının olduğunu fark eden anne baba ve öğretmenler ellerindeki en iyi bilimsel kanıta dayanarak, o çocuğa giderek daha da zorlaşan çalışmalar vermeyi asla bırakmamalılar. Çocuğun sınırlarının nerede olduğunu görmeli ve olabildiğince sık bir şekilde entelektüel olarak uyarıldığından emin olmalılar.
Kaynaklar:
dunyahalleri.com,
egitimpedia.com,
https://www.independent.co.uk,
https://www.bbc.com/turkce/haberler-45800849tavsiyeediyorum.com/psikolog_18954_ramazan_simsek.htm
RSS