Üretim ve Dönüşüme Geçilmeli

Kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin 2024 ve 2025 yıllarını kapsayan TİS görüşmeler sürüyor ve bir diğer taraftan da sendika talepleri ile hükümetin teklifi arasındaki görüşmelerde uçurum farklar gözükmektedir.

Hükümetin son teklifi sonrası çalışan ve kamu emeklilerinin sefalete koşullarının daha da derinleşeceği görülmektedir. Hükümet 6 milyonu aşkın kamu emekçisi ve emekliye toplu sözleşme teklifini açıklarken her taraftan yoğun tepkiler gelişti. 

Hükümetin sunduğu rakamlar merkez bankasının enflasyon tahminlerinin bile çok altında. Yaşadığımız süreç ve geçmiş yakın yıllara baktığımızda iktidarın enflasyon hedefinin çoğunlukla ikiye, üçe katlandığı görülmektedir.
Örneğin 2022’de orta vadeli programa göre  %5 olarak belirlenen enflasyon %9,8 olarak güncelledi. Ama 2022 yılında enflasyonda %64 ile TÜİK rakamlarına göre son 21 yılın rekorunu yaşadık.

Son bir ayda akaryakıt ve doğalgazda ÖTV artışı, hemen her şeyin KDV oranlarının artırılması, TL’nin döviz karşısında değer yitirmesi ile hızlanan zam kasırgası zincirleme bir şekilde iğneden ipliğe tüm ürünlere yansımaya devam ediyor. Şimdiki bu reel gidişata baktığımızda  2023 yılı için %58 olarak “güncellenen” enflasyon hedefi daha şimdiden kağıt üzerinde kalacağı görülmektedir.

Peki hükümet kamu emekçilerine son teklifinde neyi sunmuştur? Her gün hayatın pahalılaştığı ve enflasyonun hızla yükselişte olduğu, TL'nin değer yitirdiğimin hızını kesmediği bu ekonomik koşullarda hükümetin TİS teklifinde 2024 yılı %15 + %10, 2025 yılı %6 +%5 var.

Diğer taraftan da 4 milyonu aşkın kamu emekçisini, 2 milyonu aşkın kamu emeklisini memnun edecek talepler nelerdir? Özet olarak göz atalım: “İnsanca yaşamaya yetecek bir ücret artışı. 8.077 TL tutarındaki ilave seyyanen ödeneğin taban aylığa yansıması. Barınma hakkı kapsamında konutu olmayan kamu emekçisine kira yardımı. Emekli maaşlarına yansımayan ve emekli maaşlarını düşük seviyede tutan tüm ek ödemelerin taban aylığa, emekliliğe yansıtılması. Büyümeden, refahtan meydana gelen payın adaletli şekilde tüm kesimlere yansıtılması. Gelir Vergisi adaletsizliğine son verilmesi. Vekil, ücretli, taşeron, sözleşmeli, İHS’li gibi farklı adlar altında sürdürülen güvencesiz istihdama son verilmesi, güvencesiz istihdam edilenlerin kadrolu-güvenceli istihdama geçirilmesi. Kamu kurumlarında ücretsiz kreşler açılması. Kayırmanın, torpilin kapısını sonuna kadar açan mülakatın kaldırılması. Kadın kamu emekçilerine; çalışma yaşamında uygulanan, cinsiyetçiliğin, ayrımcılığın, mobbingin son bulmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılması. OHAL KHK’leri ile sorgusuz-sualsiz işinden ekmeğinden edilen kamu emekçilerinin görevine iadesi. Ve grev Hakkı İle Tamamlanmış Gerçek Toplu Sözleşme Sistemi, Demokratik Bir Çalışma Yasasının düzenlenmesi.”

Bu ekonomik, özlük, sosyal ve demokratik taleplerin kamu çalışanlarıyla sınırlı değil toplumun çoğunluğunun taleplerine de denk düştüğü söylenebilir. Dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı Temmuz 2023 itibari ile 39 bin TL’ye ulaşmış, açlık sınırı ise 12 binlere vardığı bu dönemde: Kamu çalışanları, emekliler, çalışanlar ve toplumun tümünün insani ve zorunlu ihtiyaçlarını karşılayacak bir sosyo-ekonomik planlama toplumsal bileşenler, sendikalar, DKÖ ve hak arayanların talepleri esas alınarak gerçekleştirilmelidir.
Kısa vadeli makyaj ve pansuman tedbirler yerine gerçek, halktan, emekten, ekolojik yaşamdan yana, üretimi ve dönüşümü gerçekleştiren bir ekonomik modele geçilmeli. Tüketim yerine üretim anlayışı yaygınlaşmalı.

Toplumun %10'nun %90'ından daha çok maddi kaynaklara sahip olunduğu ülkemizde eşitsiz derinliği azaltacak, tüm kaynakların ve değerlerin eşit ve adaletli paylaşıldığı yaşam yolu inşa edilmelidir.

Bir birey bile kendini mutsuz, aç, yoksul ve güvencesiz hissettiğinde diğerlerinin hayatı gerçek anlamda güvende olmayacaktır. Dayanışma, özveri, adalet, özgürlük zeminin sağlandığı; ayrışmaya izin vermeden haklarımız için bir arada durduğumuz, geleceğimize ve şimdimize sahip çıktığımız oranda güzel ve iyi bir dünyanın pencerelerini aralayabiliriz....

Kaynaklar:

KESK bilgi ve belgeleri

Türk İş Bilgi ve belgeleri

TUİK Verileri