CEZAYİR GEZİ NOTLARI

YAYINLAMA: 19 Aralık 2023 / 03.00 | GÜNCELLEME: 18 Aralık 2023 / 20.40

AYŞE NUR YILMAZER

80 YAZI

Afrika kıtasının en büyük, dünyanın 10. büyük ülkesi

20-23 Kasım 2023 tarihleri arasında, Cezayir Turizm Bakanlığı’na bağlı Cezayir Ulusal Turizm Kurulu, merkezi Cezayir’de olan Atrium Travel & Tour, THY ve Tursab işbirliği ile "Cezayir Tanıtım Gezisi" etkinliği yapıldı.

Cezayir tanıtım gezisine gideceğimi sosyal medyamdan duyurduğumda bir okuyucu “Kahir çoğunluğun coğrafyada yerini bile bilmediği bir ülkeyi niye anlatıyorsunuz?” diye sitem etmiş ve Cezayir’i oldukça değersiz bulduğunu hissettirmişti. Ben de cevaben “Oraları da öğrenmek gerek. İnsanlar, Afrika ülkelerinin bile nasıl yönetildiğini okuyup, belki bizim hiç hak etmeden yaşadıklarımızı sorgulamaya başlarlar artık” şeklinde bir cevap vermiştim.

Gerçekten de sadece ansiklopedik bilgilerle tanıdığımız Cezayir’i görünce hem şaşırdım hem de çok kıskandım.

Önce o sözünü ettiğim ansiklopedik bilgilerle harmanladığım güncel Cezayir bilgilerini yazayım istiyorum:

Yüzölçümü bakımından Cezayir, resmi adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Afrika kıtasının en büyük, dünyanın 10. büyük ülkesi.

Nüfusu 50 milyon ve nüfusunun yüzde 75’i gençlerden oluşuyor. Nüfus bakımından Afrika’nın en kalabalık sekizinci ülkesi. Ancak topraklarının yüzde 80’i çölle kaplı. Geriye kalan yüzde 20’nin büyük kısmı kuzeyde. Bu yerleşimlerin ya Akdeniz’e kıyısı var ya da oldukça yakın. Tahmin edebileceğiniz gibi kuzeyde Akdeniz, güneyde çöl iklimi hakim. Arap dünyası ve Afrika Birliği içindeki en büyük ülke.

Ülkeyi; 5 yılda bir seçilen cumhurbaşkanı, Bakanlar Meclisi ve Yüksek Güvenlik Konseyi' ile birlikte yönetiyor. Her ikisinin de başı Cumhurbaşkanı. Cumhurbaşkanı ayrıca bakanları ve başbakanı da atıyor. Yasama; 1996 yılından bu yana Millet Konseyi ve Ulusal Halk Meclisi’nden oluşan çift meclisli sistemle yürütülüyor. 144 üyeden meydana gelen Millet Konseyi'nin başkanı gerektiğinde cumhurbaşkanına vekalet ediyor. Ulusal Halk Meclisi'nde 462 milletvekili var ve bunlar 48 seçim bölgesinden geliyorlar.

Ülke nüfusunun yüzde 99'dan fazlası Müslüman. Hristiyanların oranı yüzde 0,1 ve 1960'ta sayıları 160.000'i bulan Seferad Yahudilerinden sadece yaklaşık 200 kişi kalmış. Cezayir anayasası, tüm vatandaşlara din özgürlüğü tanıyor, ancak 2005 yılından beri ortaokullarda şeriat hukuku zorunlu ders. İmamlar, papazlar ve hahamlar Diyanet İşleri Bakanlığı'na bağlı ve devlet memuru. Vaaz vermek veya dini faaliyetlerde bulunmak devletin iznine tabi.

Bir OPEC ülkesi olan Cezayir, oldukça zengin ve rehberlerimizin anlattığına göre kasaları ağzına kadar para dolu. Geçerli para birimi Cezayir dinarı ve bir dinar yaklaşık 20 krş. Bunun da kara borsası var elbette. Banka, otel ve havaalanları dışında, özel kişilere daha yüksek rakamla bozdurabiliyorsunuz. Doğalgazda üçüncü ve petrolde dünyanın sekizinci büyük rezervine sahip, ama okuyucuların büyük kısmının yadırgamayacağı gibi halk yoksul. Nüfus artışı çok yüksek ve iş bulma sorunu var. Enflasyon ve işsizlikten şikayetçiler. Enflasyon oranları yüzde 9,7 ve işsizlik ise yüzde 16,8.

Akdeniz’e yakın bölgelerde tarıma elverişli alanlarda başta zeytin olmak üzere Akdeniz iklimi bitkileri yetişiyor. Cezayir, her ne kadar bakla tarımında dünya birincisi, incirde 5., hurmada 6., kayısıda 9., bademde 10. ise de tarım ürünlerinin büyük kısmını ihraç edemiyor, üstelik yaklaşık yüzde 45ini ithal etmek zorunda kalıyor.

Nüfusun tamamına yakını Fransızca konuşuyor, ancak ana dil Arapça. Nüfusun yüzde 15ini oluşturan Berberiler’in dili de belli bir çoğunlukta konuşuluyor. Albert Camus’un Cezayirli olduğunu okuduğumda şaşırdığımı itiraf etmeliyim. Yves Saint Laurent de Cezayirli. Tunuslu düşünür İbn-i Haldun ünlü eseri Mukaddemiye’yi Cezayir’de yazmış.

Her ne kadar Akdeniz mutfağının etkisi altında kalması gerektiğini düşünsek de baskın mutfak ürünlerinin tavuk, et, buğdaydan yapılan kuskus, ev yapımı ince erişte, şakşuka olduğunu görüyoruz. Fransızlar gibi yemeklerde sos kullanmayı seviyorlar. Sarımsak kullanımı da çok baskın. Bildiğimiz siyah çay yerine şekerli nane çayı içiyorlar, hem de bizim siyah çayı içtiğimiz sıklıkta. Türk kahvesi benzerini de bulmak mümkün değil. En iyi ihtimalle Türk kahvesine yakın espressoları var.

Ülkede üniversite döneminin sonuna kadar eğitim ücretsiz. Üstelik öğrenciler karşılıksız burslarla destekleniyorlar.

Sağlık hizmetini devlet hastaneleri ve özel hastaneler veriyor. Sürecek