CEZAYİR GEZİ NOTLARI (2)

YAYINLAMA: 20 Aralık 2023 / 03.00 | GÜNCELLEME: 19 Aralık 2023 / 20.42

AYŞE NUR YILMAZER

80 YAZI

Fransız sömürgesi 132 yıl sürmüş

1830 yılının Temmuz başında Cezayir’e giren Fransız ordusu, 5 Temmuz 1830’da Cezayir şehrinin yöneticisinin imzaladığı bir belge ile şehri ele geçirmiş ve daha sonra 1834’e kadar diğer şehirleri de tahakkümü altına almış.

1830’dan itibaren Fransa’dan Cezayir’e gelip yerleşmeye başlayan Fransız nüfusu ile Cezayir’in yerli Arap ve Berberi halkı asla uyuşamamış. İki toplum arasındaki sosyal ve ekonomik eşitsizlikler sürekli sorun olmuş. Fransız azınlık inanılmaz ayrıcalıklı bir hayat sürerken, Cezayir halkı kendi ülkesinde çok değersiz bir topluluk statüsüne gerilemiş.

20. yüzyılın başlarından itibaren her ne kadar Fransız nüfusu, Cezayir nüfusunun yaklaşık yüzde 10’unu oluştursa da mecliste aynı sayıda temsilciyle yönetilmeye başlamışlar. Üst düzey karar verici bürokrasinin yüzde 90’ından fazlası Fransızlar’ın eline geçmiş.

Fransızlar, yönetimi gasp etmekle kalmamış, çok geniş ve verimli tarım arazilerini de Cezayir halkının elinden almış ve Cezayirlileri sürekli işgal altında olduklarını hatırlatarak sömürmekte sınır tanımamışlar Cezayirlileri kendi topraklarında ırgat olarak çalıştırmışlar. Zengin bir hayat yaşayan Fransızlar’ın tam tersine, aşağılanan Cezayir halkı giderek yoksullaşmış ve böylece Cezayir Savaşı patlak vermiş. Uzun yıllar karşılıklı yapılan çatışmalar sonunda 3 Temmuz 1962 tarihinde Charles de Gaulle, Cezayir’in bağımsızlığını tanımak zorunda kalmış. Ne ilginçtir ki yine bir 5 Temmuz günü, 1962 yılında, işgalden tamı tamına 132 yıl sonra, Cezayir bağımsızlığını ilan etmiş ve Cezayir Cumhuriyeti’nin ilk devlet başkanı Ahmet Bin Bella olmuş. Daha sonra onu bir askeri darbeyle deviren Houari Boumediene 19 Haziran 1965 de Cezayir’in ikinci devlet başkanı olmuş.

Cezayir Havaalanı’na adını verdikleri Houari Boumediene (Huvvari Bumedyen)‘i yaptığı reformlar sebebiyle seviyorlar.

Cezayirli bir subay olan Bumedyen, Cezayir'de Ahmed Bin Bella'ya karşı yaptığı askerî darbeyle iktidarı ele geçirerek, 19 Haziran 1965 tarihinden ölüm tarihi olan 27 Aralık 1978’e kadar Cezayir Devlet Başkanlığı görevini yürütmüş. Ölümünden önceki yıllarda Üçüncü Dünya ülkelerinin (Bağlantısızlar Hareketi)’nin savunucularından biri olarak, özellikle uluslararası yeni bir ekonomik düzenin kurulması gerektiğini savunmuş. 1971'de Fransa ile özel ilişkilerin sona ermesi tehlikesine rağmen petrol ve doğalgaz gibi enerji kaynaklarını, bankaları ve büyük sanayi dallarını devletleştirme cesaretini göstermiş. Toprak reformu ve ülkenin Araplaştırılması için çok çaba sarfetmiş.
Şu andaki devlet başkanı olan Abdülmecid Tebbun, 17 Aralık 2019 tarihinden beri Cezayir'in 8. Cumhurbaşkanı olarak görev yapan bir siyasetçi. Eski Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika ve eski Devlet Başkanı Abdülkadir bin Salih'in iktidarını devralmış.

Tüm bu çekilen sıkıntılar gençlere ve çocuklara o kadar güzel anlatılıyor ki bu dönemi yaşamış yaşlılara ek olarak, gençler ve çocuklarda da vatandaşlık bilinci çok yüksek. Her yeri bayraklarıyla donatıyorlar. Ülkede yabancılara asla ev ve arsa satılmıyor. Yasalarla bunu çok sıkı koruyorlar. Ülkede en çok Türk şirketleri var ve inşaat ile alt yapı hizmeti veriyorlar. Aniden aklıma geliverdi. Biz oradayken Recep Tayyip Erdoğan ve ekibi de geldiler.

Afrika’nın en büyük tekstil üretim tesisleri ve toplu konut firmaları Cezayir’de.

İstanbul’dan Cezayir’e her gün üç THY ve üç Cezayir Havayolları olmak üzere altı sefer yapılıyor.

Ayrıca her gün Oran ve Konstantin şehirlerine ve haftada iki gün Annaba şehrine uçak var.

Genelde Fransa ve İspanya’dan gelen turistleri ağırlayan Cezayir, turizm pastasından büyük bir pay alma konusunda çok istekli. Tarıma ve solar enerjiye de büyük ilgi gösteren Cezayir’de özellikle çölde yapılacak tarım ve desert tech adını verdikleri çöl teknolojisi konusundaki çalışmalar yükselen değerler.

Cezayir halkı en çok Tunus ve ikinci sırada Türkiye’ye seyahat etmeyi seviyor.

Yaz mevsiminin tamamında Antalya ve İstanbul’a ilave seferler yapılıyor.

Türkiye’den giderken umuma mahsus pasaport hamilleri (bordo pasaportlular) vizeye tabi ve oldukça ciddi inceleyip vize veriyorlar. Diplomatik (siyah), hizmet (yeşil) ve hususi (gri) pasaport hamilleri Cezayir’e yapacakları üç aya kadar ikamet süreli seyahatlerinde vizeden muaflar. Ancak onlar bize daha rahat geliyorlar. Türkiye, umuma mahsus pasaport sahibi Cezayir vatandaşlarına vize rejimi uyguluyor, resmi pasaport sahibi Cezayir vatandaşlarına 90 günlük vize muafiyet süresi tanıyor.
Umuma mahsus pasaport sahibi Cezayir Vatandaşları Türkiye Cumhuriyeti Cezayir Büyükelçiliği’ne müracaat ederek vize alıyorlar. Türkiye Cumhuriyeti turistik vizesi, Türkiye Cumhuriyeti Cezayir Büyükelçiliği tarafından son 180 gün içinde Türkiye’de toplam kalış süresi 90 günü geçmemek koşulu ile veriliyor. Ayrıca, 18 yaşından küçük ve 35 yaşından büyük umuma mahsus pasaport sahibi Cezayir vatandaşları, belirtilen şartları taşımaları kaydıyla, tek girişli 30 gün süreli elektron vize alabiliyorlar. Sürecek