CEZAYİR GEZİ NOTLARI (4)

YAYINLAMA: 22 Aralık 2023 / 03.00 | GÜNCELLEME: 21 Aralık 2023 / 20.30

AYŞE NUR YILMAZER

80 YAZI

Notre Dame D'Afrique Katedrali

Cezayir Boumediene Havaalanı’nda bizi karşılayan acenta ve bakanlık yetkilileri ile buluştuk ve Bastion 23 ve Kasbah gezimiz başladı. Yolculumuz sırasında bir polis eskortunun bize eşlik etmesi hoşumuza gitti. Bakanlık konukları olduğumuz olduğu için bize özel muamele sandık, ancak sonradan öğrendik ki bu uygulama tüm gruplara, istisnasız yapılıyormuş. Elbette turizmciler olarak ne kadar çok polisin ve aracın bu iş için görevlendirileceğini düşünerek şaşırdık. Ancak yetkililer grupların henüz çok sayıda olmadığını ve konukların Cezayir gezisi boyunca daha rahat yolculuk etmelerini çok önemsediklerini anlattılar. İlerleyen günlerde bir şehrin sınırlarından çıkıp, yeni bir şehre girerken yapılan eskort değişikliği gezinin en ilgi çekici notlarından biriydi.

Cezayir (El Djezair), adalar anlamına geliyor. “Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin" olarak bildiğimiz Hızır Reis 1525’de Cezayir’i ele geçirmiş.

Barbaros Kardeşler, 16. yüzyılın ortalarında, Akdeniz’in azgın dalgalarına karşı güvenlikli bir liman oluşturmak istemişler. Bu adaların arasına bir mendirek, Marine adası üzerinde bir de fener inşa etmişler. Cezayir bundan sonra 16.-18. yüzyıllar arasında altın devrini yaşamış.

Bastion 23 ya da diğer adıyla Reislerin Sarayı, 23 numaralı burç anlamına geliyor. Deniz kenarındaki surların üzerinde, 100 m. x 60m. bir alanda, bitişik nizamda inşa edilmiş 2 reis köşkü ve 13 kadar konuttan oluşuyor.

Sürekli saldırılara maruz kalan Cezayir halkı, daha sonra Kasbah adını verdikleri bu surlarla çevrili alana yerleşmişler. Kasbah, kasaba sözcüğünün karşılığı ve kale anlamına geldiğini orada öğrendim.

“Beyler ve Dayılar Sarayı”nın bulunduğu bu tepede Osmanlı ve Mağrıp Mimarisi ile yapılmış çok sayıda cami, medrese, hamam ile bitişik nizam ve avlulu binlerce ev var.

1830’dan başlayan Fransız istilasından sonra şehir büyümeye başlamış. Müslüman halk yukarı Kazbah’ta, Hristiyan halk, aşağı Kazbah’da yaşamaya başlamış. Sonraları yüksek katlı Fransız bulvar mimarisi sebebiyle bir imar katliamıyla tarihi binalar yok edilmiş ama neyse ki deniz kenarındaki Bastion 23 bu imar katliamından kurtulmuş.

Öğle yemeği için aynı bizim Eblehan evlerine benzeyen mütevazı bir evden dönüştürülmüş Kasbah Dar Soltane Restoran’da Cezayir’in geleneksel özel bir sosla yapılmış nohutlu, soğanlı tavuk ve ince eriştesini yedik. El yapımı tatlı çöreklerle yemeğimiz sona erdi. Muhteşem tencere yemeklerini barındıran mutfağımızdan örnekler vermekte zorlandığımız şehrimizde, Gaziantep’in tarihi sokaklarındaki kocaman hayatlı evleri neden böyle aile işletmeleri olarak kullanmayalım diye düşündüm.

Yemekten sonra Notre Dame D'Afrique Katedrali (Afrikalı Hanımımız Katedrali)’ni ziyaret ettik.

Sömürge yıllarında, Cezayir’i kuş bakışı seyreden çok güzel bir tepeye, 1953 yılında Fransızlar tarafından inşa edilmiş Katedral, çok büyük bir alana yayılmış. Marsilya’daki Notre Dame de La Garde katedralinin ikizi olarak inşa edilmiş. 30 Nisan’da kutlanan Notre Dame D'Afrique bayramında çok sayıda turisti de ağırlayan bu katedralin yeri o kadar güzel ve alanı o kadar geniş ki Cezayirli öğrenciler başta olmak üzere, birçok Cezayirli buraya vakit geçirip sosyalleşmek için geliyor.

Bahçesinde Cezayir'in ilk kardinali Monseigneur Lavigeri'nin de güzel bir heykeli var.

Roma-Bizans mimari üslubuyla, katoliklerce yapılmış katedralin iç süslemesinde bolca renkli resimler ve figürler var. Ayrıca latince ve arapça duaları da barındırıyor. Bunlardan en önemlisi: "Notre Dame D'Afrique Hristiyanlar ve Müslümanlar için dua ediyor" şeklindeki yazı.

Cezayir’de 2003 yılında çok şiddetli bir deprem yaşanmış ve üçbin kişi yaşamını kaybetmiş. Katedral de depremden etkilenmiş. 2007 yılında restorasyon çalışmaları başlamış ve 3 yıl sonra aralık 2010’da yeniden ibadete açılmış. Fransız Kültür Mirası listesine 2012 yılında eklenerek, tarihi anıt özelliği tescil edilmiş. Sürecek