BÖLGEMİZİN SAKİNLERİNDEN SÜRYANİLERİ NE KADAR TANIYORUZ?

Bazı siyasilerin çürüdüğünü görüp, onlar adına çok üzüldüğümüz bu günlerde konumuzu değiştirelim istedim.

Özellikle GAP bölgesinin kadim kültürel halkı Süryanileri biraz konu edelim.

Süryani halkının kökenleri hakkında üç farklı söylem vardır. İlk varsayım Arami kökenli oldukları, ikincisi Asuri kökenli oldukları, üçüncüsü de tüm antik Mezopotamya halklarından oluşmuş, Helen uygarlığıyla yoğrulmuş, kan esasına dayanmayan bir kültürel halk olduklarıdır. Süryaniler, tarih boyunca Orta Doğu'nun çeşitli bölgelerinde yaşamış olan bir etnik ve dini grup olarak bilinirler. Genellikle Süryani Ortodoks Kilisesi, Süryani Katolik Kilisesi, Doğu Süryani Kilisesi gibi farklı mezheplere bağlı Hristiyan topluluklarını ifade ederler. Süryaniler, özellikle Türkiye, Suriye, Irak ve İran gibi ülkelerde yoğun olarak yaşamışlardır. "Süryaniler" terimi, öncelikle günümüz Irak'ı, kuzeydoğu Suriye, güneydoğu Türkiye ve kuzeybatı İran'dan oluşan Mezopotamya bölgesiyle ilişkilendirilen, uzun bir geçmişi olan bir etnik grubu ifade eder. Süryaniler, geçmişi çok eskilere dayanan kendilerine özgü kültürleri, dilleri ve tarihleriyle tanınırlar. Süryani toplumunun temel yerleşim bölgesi Anadolu’da özellikle Mezopotamya ve Suriye'yi kapsayan Ortadoğu coğrafyası olarak kabul edilir. Bu toplumun en yoğun yaşadığı coğrafya ise Tur Abdin bölgesi adı verilen, kendilerince de kutsal sayılan merkez Midyat, Mardin, Şırnak ve Batman’dır.

Tarih boyunca organize bir yaşam kültürünü benimsemiş olan Süryani toplumunun yaşadıkları coğrafyada yerleşik düzeni çok iyi kullandıkları, üst kültürü gelişmiş, imarlı şehir toplumları oldukları görülür.

Bu donanımlı yapılarının diğer toplumlara örnek olduğunu söylemek de yanlış olmaz.

Kentli olmanın çağdaşlığını, çoğulculuğunu, farklılığını ve uzmanlığını günümüze bıraktığı eserlerde de kolayca görürüz.

İnanç kökeni dendiğinde akla gelen ilk özellikleri; tarihte İsa peygamberin dilini ilk konuşan toplum ve ilk Hıristiyanlar olarak bilinmeleridir.

Süryanilerin inançları genellikle Hristiyanlığa dayanır. Süryanilik, Hristiyanlığın Doğu Ortodoks geleneğinden türemiş bir etnik grup olarak kabul edilir. Bu grubun temel inançları, İncil'in öğretilerine ve Nicaea Konsili'nde kabul edilen Hristiyan inançlarına dayanır. Ancak, Süryanilik kendi özgün geleneklere, dualara ve ibadet biçimlerine sahiptir.

Süryanilerin inançları ve kültürel yapısı, zamanla farklı bölgelerdeki etkileşimlere göre çeşitlenmiş ve farklı mezheplerde farklılaşmıştır.

Süryani halkı tarihsel olarak Hristiyanlığın çeşitli biçimlerini, özellikle de Süryani Hristiyanlığını uygulamıştır. Bu Hristiyan geleneğinin kökleri bölgedeki ilk Hristiyan topluluklarına dayanmaktadır ve zengin bir teolojik ve kültürel katkı geçmişine sahiptir. Doğu Süryani Kilisesi ve Keldani Katolik Kilisesi, kökenleri bu bölgede olan Süryani Hristiyanlığının iki büyük koludur. Nuh Peygamberin oğlu Sam’ın çocuklarından biri olduğuna inanılan Aram, Kutsal Kitabın “Tekvin” bölümünde ifade edilen anlatıma göre Mezopotamya- Babil bölgesinde yaşamıştır. Aram; Aramilerin atasıdır. Aramiler Kıbrıs, Filistin ve Babil’i kapsayan bölgede yaşamışlardır… Aramiler de Süryaniler’in atasıdır.

Süryanilerin dili, Süryanice olarak bilinir. Bu dil, tarihsel olarak Hristiyan metinlerinin yazılmasında kullanılmış ve günümüzde de bazı topluluklar arasında dini törenlerde ve geleneksel etkinliklerde kullanılmaya devam etmektedir. Bazı peygamberlerin Süryanice konuştuğu ve bazı kutsal kitapların dilinin de   Süryanice olduğuna dair bilgiler kaynaklarda yer almaktadır.

Tarih boyunca Süryaniler, çeşitli siyasi, dini ve kültürel etkileşimlere maruz kalmışlardır. Özellikle son yüzyılda, bölgesel çatışmalar, savaşlar ve politik değişimler nedeniyle Süryaniler zorlu koşullar altında yaşamış ve bazı bölgelerden göç etmek zorunda kalmışlardır. Bu nedenle Süryanilerin nüfusu önemli ölçüde azalmıştır.

Süryani inancı ve kültürü tarih boyunca zulüm, yerinden edilme ve kültürel asimilasyon da dahil olmak üzere çok sayıda zorlukla karşı karşıya kalmıştır. Pek çok Süryani, anavatanlarındaki çatışmalar ve siyasi istikrarsızlıklar nedeniyle dünyanın başka yerlerine göç etmiştir.

Süryani kimliği ve inancı, toplumlarının şekillenmesinde ve kültürel miraslarının korunmasında önemli bir rol oynamıştır. Süryanilerin inancı, çeşitli Hristiyan doktrinlerine ve geleneklerine bağlılıkları ile karakterize edilir ve çoğu zaman onları diğer Hristiyan gruplardan ayıran benzersiz unsurlar bulunur.

Süryani topluluğunun yekpare olmadığını ve farklı Süryani grupları arasında dini inançlar, uygulamalar ve kültürel ifadelerde farklılıklar bulunduğunu belirtmek önemlidir. Tarihsel bağlam ve mevcut jeopolitik faktörler Süryani toplumu içindeki çeşitliliği etkilemiştir.

Süryanilikte reform hareketi, Hristiyanlıkta reform yapma amacını taşır. Bu hareket, geleneksel öğretilerin ve uygulamaların yeniden değerlendirilmesini ve modern dünyaya uyum sağlamayı amaçlar.

Özellikle Diyarbakır ve Mardin bölgesinin zengin kültürünün önemli bir bileşeni olan Süryanilerin aydınlık, çağdaş ve geleneklerine sahip olmaları; geçmiş ve gelecek arasında sağlam bir köprü oluşturmalarındaki başarının en güzel kanıtıdır.