BİR PERİ MASALI: DATÇA VE PALAIA BUTİK OTEL

MÖ 64 ile MS 24 yılları arasında yaşamış, ünlü düşünür, antik Yunan coğrafyacısı, tarihçi ve filozof Amasyalı Strabon’un söylediği kabul edilen bir cümle var: “Tanrı, yarattığı kulunun uzun ömürlü olmasını isterse Datça Yarımadası’na bırakır.”
Bu hafta, çocukluk arkadaşım, Türkiye’nin yüz akı, dünyaca ünlü Tadım Kuruyemişlerinin sahibi, İsmet Tekinalp’in turizm sektörüne armağan ettiği Datça’da, Palaia Butik Otel’e konuk oldum.
Datça, antik adıyla Knidos, muhteşem bir doğa, yemyeşil ormanlar, badem ağaçları ve turkuaz deniziyle gerçekten yeryüzündeki cennet.
Kristal berraklığındaki denizi, bu muhteşem doğaya büyük bir saygı ile yapılmış, ağaçlar arasına gizlenmiş şık  mimarisiyle insanı hemen büyülüyor.
Günümüzden 4 bin yıl öncesine ilk yerleşimlerin tarihlendiği Datça’da , MÖ 7. yüzyılda, yani günümüzden yaklaşık 2700 yıl kadar önce, Yunanistan'ın kuzeyinden gelen Dorlar tarafından kurulan Knidos antik kenti, hem kültürel hem de stratejik önemiyle ünlü bir şehir-devletti ve özellikle bilim, sanat ve ticarette önemli bir merkez olarak bilinirdi.
Biri ticaret diğeri askeri amaçlar için kullanılan iki limanlı bu muhteşem şehir, hem deniz ticareti hem de bilim ve sanat açısından önemli bir merkezdi.
Özellikle astronomi ve tıp alanında önemli bir yerleşim merkezi olan bu şehir devlette Knidos Tıbbı olarak bilinen bir tıp ekolü de tıp dünyasına armağan edilmiş. Ayrıca Mısır’daki ünlü İskenderiye Feneri’ni yapan mimar Sostratos, tarihe mal olmuş astronom, matematikçi ve filozof Eudoxus, Çıplak Afrodit Heykeli’nin heykeltraşı Praxiteles, doktor Euryphon, ünlü ressam Polygnotos da Knidos’lu ünlüler. Yeni çağdaki romancımız Can Yücel de Datça aşığı muhteşem edebiyatçımız.
Knidos’un bir diğer ve en önemli özelliği, dünyanın bilinen ilk çıplak tanrıça heykeli olan ünlü çıplak Afrodit heykeline ev sahipliği yapması elbette. O zamana kadar yapılan tanrıça heykellerinde tanrıçaların sadece göğüsleri açık çalışılırdı. Heykeltraş Praxiteles tarafından yapılan bu heykel, çıplak bir kadın tanrıça tasviri olması nedeniyle dönemin sanatında bir devrim olarak kabul edilir. Knidos Afroditi, güzelliği ve zarafetiyle Antik Çağ'ın en ünlü sanat eserlerinden biriydi, öyle ki başka ülkelerden sanatseverler sadece bu heykeli görebilmek için Knidos’a gelirlerdi. Gençler ona aşık olur, günlerce tapınaktan ayrılamazlardı. Öyküsü çok güzel: İstanköy (Kos) Adası sakinleri heykeltraş Praxiteles’ten Afrodit heykeli yapmasını isterler. Heykeltraş biri örtülü, diğeri çırılçıplak iki Afrodit heykeli yapar. İstanköylüler çıplak heykeli almaya çekinirler ve heykel Knidos’a kalır. Knidoslular da bu muhteşem, yekpare beyaz mermerden yapılan heykeli şehrin en gösterişli ve en yüksek tepesindeki devasa yuvarlak tapınağa yerleştirirler.
Yıllar sonra Knidos şehir devleti gücünü kaybetmeye başlar. Borçlarıyla baş etmeye çalışırlarken Bitinya Kralı I. Nicomedes, halkın tüm borçlarını sileceğini açıklar, yalnız bir şartı vardır: Güzeller güzeli çıplak Afrodit heykeli onun olmalıdır. Knidos halkı hemen bir referandum düzenler ve “hayır” cevabını verirler.
Yoksulluğa katlanabileceklerdir ama çıplak Afroditsizliğe asla..
Heykelin nerede olduğuyla ilgili, günümüzde rivayet muhtelif.  Bir kısım araştırmacıya göre Bizanslılar heykeli İstanbul'a götürüp Beyazıt'da Kızlar Sarayı'nın önüne diktiler ama çıkan büyük bir yangında heykel yandı, kül oldu. Bazılarına göre ise heykel çalındı. Bugün bu muhteşem heykelin antik çağda yapılmış  elliüç kopyası Münih, Paris Louvre ve Vatikan gibi ünlü müzelerde sergileniyor. 
Heykel bugüne kadar bulunamadı ama kaidesi Datça’da yerinde duruyor. Bu güzel öyküyü o büyülü atmosferde yaşamak ise paha biçilmez bir keyif oluyor…
Bugün, Knidos'ta biri 20 bin diğeri  5 bin kişilik iki antik tiyatro, 4500 kişilik bir konser alanı, tapınaklar, agoralar, üstü kapalı yürüyüş yolları olan stoalar, hala görülmesi gereken güzellikler.