BÜTÇE

Yaşamım boyunca cebimdeki paraya göre yaşamımı düzenlediğimi söyleyebilirim. Cebimde 10 lira varsa bunun bir miktarını bir kenara koyup kalan kısmı kadar, önce gerekli konulara, kalanla ya sinemaya yahut tiyatroya giderek kendimce eğlenirdim. Hiçbir dönemde cebimden fazlasını harcama düşüncesinde olup kimseden borç para istemediğimi hatırlarım. Harcamalarımda gerekli konular diye adlandırdığım kalemler mutlaka elzem ihtiyaçlardan oluşurdu. Hem de bu konuda çok titiz davranırdım. Evlenirken 2000 lira borç almıştım, onu da her ay 200 lira ödeyerek, 10 ayda temizlemiş, rahat etmiştim. Eşimle kiradan kurtulmak adına bir ev almak için de bankadan, birkaç senelik vadeli kredi kullanmıştım. Ancak evi de ipotek ettirmiş, aldığım bu parayı da kısa zamanda geri ödeyerek, bankadaki borç hanesini kapatmıştım.  

Bütün hayatımda borç almaktan çok korkmuş, hatta bir seferinde, yine bir daire almak için bankaya müracaatımda, bankadan ihtiyacımın misli bir kredi çıkmış, iki daire alabilecekken, korkup bir daire için kredinin yarısını almıştım. Zamanından evvel borcumu ödeyerek rahat bir nefes almıştım. Tabiidir mal mülk edinmek için bir miktar desteğin her zaman gerekli olduğuna inanırım, ancak ödeyemeyeceğim bir borç yükünün altına girmeyi de hiç sevmemişimdir. Kanımca sizler de aynı düşünceyi paylaşırsınız diye düşünmekteyim. Hele enflasyon değerlerinin çok yüksek olduğu bir dönemde hem de faizlerin tavanda dolaştığı ülkemizde, banka kredisi ile herhangi bir emtia almak yahut yatırım yapmak akılcı bir davranış olmasa gerek. 

Geçtiğimiz birkaç haftadır Büyük Millet Meclisi’nde 2026 yılı bütçesi konusunda, fasıllar üzerinde siyasi parti temsilcilerinin yaptıkları konuşmaları çok dikkatle dinlemeye çalıştım. Daha sonra bu bütçenin kalemleri üzerinde yayınlanan gerekçeleri ve kalemlerin dağılımı üzerinde resmi yayınları inceleme fırsatı buldum. Bu yayında 2024 yılı için ve 2025 yılı ve de 2026 ile projeksiyon olarak 2027 ve 2028 yılları rakamları verilmekte. Fırsatınız olursa mutlaka inceleyin. 

Bakın benim anladığım kadarı ile her sene bütçe kabul edilmiş, ilk 6 ayda bütçenin yetmeyeceği görülmüş ve %25 ek bütçe istenilmiş. Bir örnek alalım 2024 yılı bütçesi 8 trilyon 670 milyar lira olarak öngörülmüş. Yıl ortasından sonra 2 trilyon 106 milyar artırılarak 2024 bütçesi 10 trilyon 777 milyar lira ile kapanmış.

Bir şirket düşünün, Genel Müdürü yıllık bütçeyi yapıp, yönetim kuruluna sunar.  Bütçenin yıl ortasında %25 şaşması durumunda o şirketin yönetim kurulu, tereddüt etmeden şirket genel müdürüne kapıyı gösterir. 

Gelin 2025 yılı için genel bütçe rakamını ele alalım. Bütçe giderleri 14 trilyon 731 milyar olarak belirlenmiş. Gelirlerin ise 12 trilyon 800 milyar lira olacağını tahmin etmişler. Daha gün başlamadan 2 trilyon lira açık bulunmakta. Bu bütçedeki gider kalemlerinin içinde Cumhur Sarayının harcamalarına dikkatinizi çekmek isterim. Saray için 2024 yılında 12 milyar 572 milyon 434 bin lira harcama yapılmış. 2025’te ise bütçesi 16 milyar 928 milyon 146 bin lira olarak tespit edilmiş. Ancak bu harcamalarda örtülü ödenek miktarı bulunamamakta. Çok önemli bir harcamayı gözden kaçırmamamız gerekir, 2025 yılı için faiz harcaması 2 trilyon 53 milyar lira olarak konulmuş bütçeye. Bir başka anlatım ise gelirlerimizin %12’si faiz ödemelerine gitmekte. 

Önümüzdeki 2026 senesi bütçesinde ise faiz harcaması olarak 2 trilyon 742 milyar öngörülmüş. 2026 yılı bütçesi 13 trilyon 800 milyar lira. Faiz giderleri toplam bütçenin %19.8 gibi çok yüksek bir değerde olması, ülkenin gelirlerinin tefeciye gittiğini gösterdiğini düşünmekteyim. 

2026 bütçesinde Sarayın harcama bütçesi 21 milyar 286 milyon 534 olarak konulmuş. Bir önceki seneye oranla SARAYIN bütçesi %42 artış göstermekte. Yine tekrar etmek isterim, bu bütçede örtülü ödenek kalemi bulunmamakta. Merakıma mucip oldu bu, bütçe bir sene içinde kullanılacak ve Sarayı yönetenler 365 gün harcayacaklar bu bütçeyi. Yani 525,600 dakika etmekte bu süreç. Bütçeyi bu rakama bölersek 1 dakikada ne kadar para harcayacaklar diye sizin için düşündüm. Dakikada 40,499 TL harcama yapacaklar, yani yaklaşık 1.56 asgari ücret saray tarafından 1 dakikada harcanacak. 

2026 yılı bütçesine kaynak bulmak için her saat 1.5 milyar lira vergi toplanması gerekir. Aslında ne ağırıma gidiyor biliyor musunuz? Ülkemde vergileri affedilen ve ülkenin kaymağını toplayan azınlık bir gurup kaldırdığı kaynağı, İngiltere’ye götürüp istiflemekte ve bizim de faizle borç aldığımız ve faiz ödediğimiz ülke ise yine aynı ülke. Unutmayın bu düzende 2 trilyon 742 milyar lira faiz ödeyeceğiz, o ülkedeki tefecilere diye bir sözüm geldi söyledim hem nalına hem mıhına.