Beyin göçü üzerine yapılan araştırma, iyi eğitimli gençlerin yurtdışına, yüksek alım gücü için değil daha adil hukuk düzenin ve liyakate önem verilen ülkelerde yaşamak amacıyla gittiklerini ortaya koydu.
Beyin göçünün nedenleri arasında ilk sıralarda hukuk düzeni, liyakate verilen önem ve çalışma koşulları geliyor.
Prof. Dr. Eren Ceylan, Prof. Dr. Orhan Arıkan, Prof. Dr. Özgül Yılmaz Tüzün, Prof. Dr. Raşit Çelik ve Doç. Dr. Ece Özdoğan Özbal tarafından yapılan araştırmanın yurtdışında yaşayan lisans ve üstü eğitim almış katılımcılarının yaklaşık yüzde 90’ı Türkiye’deki hukuk düzeninin yetersiz olduğunu düşünüyor. “Türkiye’de liyakate önem verilmiyor” diyenlerin oranı da yüzde 85.
Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Eren Ceylan, Türkiye Özel Okullar Derneği’nce düzenlenen eğitim sempozyumda yaptığı sunumda, Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS) 2023 sonuçlarına göre Türkiye’de 15 yaş grubunda üst yeterlik düzeyinde 50 bin öğrenci bulunduğuna dikkat çekerek “Biz bu çocuklara ne yapıyoruz? Yurtdışına mı gidiyorlar? Bunları ortaya çıkarmak için beyin göçünün nedenlerini araştırdık” dedi.
“Beyin göçü” araştırmasını, yurtdışında yaşayan lisans ve üstü eğitim almış kişilerle görüşerek yaptıklarını söyleyen Prof. Ceylan, çıkan sonuçları şöyle değerlendirdi: “Gidenlerin akılları, fikirleri Türkiye’de. Sanıldığı gibi yüksek alım gücü için gitmiyorlar. Bu madde en sonda. Hukuk düzeni, liyakate verilen önem ve çalışma koşulları için gidiyorlar. ‘Türkiye’de liyakate önem veriliyor’ diyenlerin oranı yüzde 6. Gidiyorlar ama biz eğitimciler bu çocukları yetiştirmeye daha güçlü devam etmeliyiz, onları etkili yetiştirmeliyiz. Bunun için de uluslararası diploma ve sertifika programları çok önemli.”
Araştırma kapsamında yurtdışında yaşayan Türkiye’nin “yüz akı” bazı başarılı insanlarla da görüşüldü.
Onların değerlendirmeleri ise şöyle:
“Türkiye’ye gidersem hayallerimi küçültmek zorunda kalırım, çok daha ufak çaplı, düşük kalitede araştırma yapmam gerekir diye düşündüm.”
“Araştırma konusunda sıkıntılar var. Türkiye’de üniversitemde kurduğum laboratuvarımda 2007’den beri pek çok yerde dar boğazla karşılaştım, tıkanmışlık hissettim.”
“Burada da çok aşırı önümü gördüğüm söylenemez ama Türkiye’de hiç göremeyeceğimi hissettim.”
Türkiye'de beyin göçüne ilişkin son yıllarda yapılan araştırmalar ve veriler, genç ve eğitimli bireylerin yurtdışına göç eğiliminde belirgin bir artış olduğunu gösteriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı “2021-2023 Yükseköğretim Beyin Göçü İstatistikleri” de bu eğilimin boyutlarını ortaya koydu. TÜİK verilerine göre Türkiye’de lisans mezunlarının (açık ve uzaktan eğitim hariç) beyin göçü oranı 2015’te yüzde 1.6 iken, 2023’te yüzde 2’ye çıktı. Beyin göçü oranı kadınlarda yüzde 1.6, erkeklerde yüzde 2.4 oldu.
RSS