Emeklilerin nüfus içindeki payı artarken yoksullaşma arttı pastadaki payı düştü
DİSK-AR’ın araştırmasına göre ortalama emekli aylığı 2003’te asgari ücretin yüzde 36 üzerinde iken bugün yüzde 22 altına geriledi. Milli gelirdeki payı yüzde 46.4’ten yüzde 29’a düştü.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Araştırma Merkezi (DİSKAR), “Türkiye’de Emeklilerin Durumu: Emekli Aylıkları, Emekli Sayıları ve Ayrılan Kaynaklar” başlıklı yeni bir rapor yayımladı. Raporda, emeklilerin giderek yoksullaştığı, çalışan emekli sayısının patladığı ve emeklinin ülke ekonomisinden aldığı payın da azaldığı açıklandı.
DİSK-AR raporu, DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’nun katılımıyla Ankara’da düzenlenen “Emekli Buluşması”nda açıklandı. Türkiye’nin Avrupa’da en fazla emekli nüfusa sahip üçüncü ülke olduğu saptanan raporu açıklayan Çerkezoğlu, emeklilerin haklarının genişletilmesi için şu talepleri dile getirdi:
Emekli aylıkları en az asgari ücret düzeyine yükseltilmeli. İntibak yasası çıkarılmalı, adaletsizlik giderilmeli. Aylıklar yalnızca enflasyona göre değil, büyümeden de pay alacak şekilde düzenlenmeli. Emeklilerin örgütlenme ve sendikalaşma hakkı tanınmalı.
Rapordaki verilere göre, 2003 yılında asgari ücretin yüzde 36 üzerinde olan ortalama emekli aylığı, bugün asgari ücretin yüzde 22 altına geriledi. 2002’de ortalama emekli aylığının kişi başına gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı yüzde 46.4 iken 2025’te bu oran yüzde 29’a düştü. Avrupa Birliği ülkelerinde emekli aylığı ve hak sahiplerine yapılan ödemelerin GSYH içindeki payı ortalama yüzde 9.8 iken Türkiye’de bu oran sadece yüzde 3.7 seviyesinde.
2002 yılında yüzde 36.6 olan çalışan veya iş arayan emeklinin oranı Aralık 2024’te yüzde 65.7’ye yükseldi.
Emekli ve hak sahiplerinin toplam nüfus içindeki payı yüzde 18.5’e ulaşmış durumda. Ancak buna karşın, bütçeden emekli aylığı ve sağlık harcamalarına ayrılan kaynak 2024 itibarıyla yüzde 6.7’ye kadar geriledi. SGK’nin prim gelirleri 2002’den bu yana 189.6 kat artarken emekli aylığı ve sağlık ödemeleri yalnızca 150 kat arttı. DİSKAR bu durumu, “SGK’nin mali dengesi emeklilerin yoksullaşması pahasına düzeldi” şeklinde değerlendirdi.
Emekli ve Emekçiler Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Gönül Boran, emeklilerin içinde bulunduğu duruma ilişkin Cumhuriyet’e konuşarak “Kaynakların nerelere aktarıldığını çok iyi biliyoruz” dedi. Önceki kuşak emekliler ev ve araba satın alabilirken bugünün emeklisinin insanca yaşama hissinden uzak olduğunu belirten Boran, ”Şatafat içerisinde yaşayan siyasetçilere, 3-5 yerden maaş alanlara hakkımızı helal etmiyoruz. ‘Bize kölesiniz, bizim yaşantımıza hizmet edeceksiniz’ diyen siyaset anlayışını kabul etmiyoruz. Avrupalı emekli dünyayı gezerken bizim emeklilerimiz pazar sonrası artık topluyor, market market dolaşıp ucuz ürün arıyor. Erken seçim olmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Tüm Emeklilerin Sendikası Genel Başkanı Zeynel Abidin Ergen de “Sefalete alışmayacağız” dedi. Emeklinin kayıplarını telafi etmek bir yana, sefaletin kalıcı hale getirildiğini belirten Ergen, “Memurlara verilen seyyanen artış, tüm emeklilere verilmeli. Mevcut Sosyal Sigortalar Kanunu kaldırılmalı ve yeni bir düzenleme yapılmalı. 25-30 yıl çalışmış bir emeklinin en düşük aylığı, yeni işe girmiş memur maaşına eşitlenerek kademelendirme yapılmalı. Emekli sendikaları yasal düzenlemeye kavuşturulmalı” dedi. cumhuriyet
RSS