300 bin yapıda, 1 milyon bağımsız birimde hasar tespit çalışması yapıldı
Asrın felaketi olarak nitelendirilen 6 Şubat depreminin üzerinden yaklaşık 4 ay geçti. İlk günden itibaren gerek devlet kurumları gerekse sivil toplum kuruluşları ile 85 milyon vatandaş depremzedelerin yanında olmayı sürdürüyor. Depremin ilk gününden itibaren bölgede hummalı bir şekilde çalışan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 142 bin konutun temelini atarken, toplamda 650 bin konutu teslim edecek.
Gaziantep’te yaklaşık 70 bin civarında itiraz başvurusu oldu
Toplu Konut İdaresi (TOKİ), Emlak Konut ve Yapı İşleri Genel Müdürlüğü eliyle, depremlerden etkilenen 11 ilde 506 bin 739 konut ve 143 bin 271 köy evi ile toplamda 650 bin 10 deprem konutu inşa edecek. İl süreçte bir yıl içerisinde 319 bin deprem konutunun teslim edilmesi amaçlanırken, 142 bin konut ve köy evinin temelleri atıldı.
Zemin artı 3-4 katı geçmeyecek ve 105 metrekare alana sahip daireler, 3+1 daire şeklinde planlandı. Köyleri yeniden ayağa kaldıracak projelerle bölgesel olarak farklı ihtiyaçlara göre tek katlı, verandalı, yöresel mimari ve yaşam koşulları göz önüne alınarak 5 farklı tip tasarlandı. Konutların tüm tip planları ortalama brüt 122-127 metrekare, net 102-106 metrekare büyüklükte ve tüm tipler 3+1 şeklinde yapıldı. Hayvancılık yapan vatandaşlar için de köy evleri ahırlarla birlikte yapılıyor. 100 hanenin üstü olan köylerde ise köy konağı ile cami veya cem evi planlaması yapılıyor.
Bu süre zarfında yaklaşık 300 bin yapıda, 1 milyon bağımsız birimde hasar tespit çalışması yapıldı ve hasar tespit çalışmaları askıya çıkarıldı. Vatandaşlara 1 aylık itiraz süresi verildi. Gaziantep’te yaklaşık 70 bin civarında itiraz başvurusu oldu. Bir aylık sürede itiraz eden vatandaşların itirazları da hızlı bir şekilde ikinci bir ekiple yeniden değerlendirildi. İtiraz sonucu yapılan tespitler de kesinleşti ve kesin sonuçlar muhtarlıklara gönderildi. Bunu Gaziantep’te çok kısa bir sürede tamamladık” ifadelerini kullandı.
Ağır hasar alan binaların kontrollü yıkımına başlandı
Gaziantep’te acil ve yıkık binaların yıkılıp enkazının kaldırıldığını belirten Alan, 6 Şubat depremlerinde ağır hasar alan binaların kontrollü yıkımına başlandığının altını çizdi. “Gaziantep merkez ilçelerde acil ve yıkık binalar yıkılıp enkazı kaldırıldı. Şahinbey’de 270 civarında, Şehitkamil’de de 250 civarında yıkık ya da acil yıkılacak bina vardı. Bu yapılar tehlike arz ettiği için hızlı bir şekilde kaldırıldı ama yıkıp enkazını kaldırmak istediğimiz ağır hasarlı yapılar var. Şahinbey’de merkez ve kırsal dahil 2 bin 663 ağır hasarlı yapı Şehitkamil’de ise 3 bin 315 ağır hasarlı yapı İslahiye’de 3 bin 98 ağır hasarlı yapı Nurdağı’nda 3 bin 353 ağır hasarlı yapı bulunuyor. Bu yapılarla ilgili yıkım süreci de başladı. İhale öncesinde maliyetleri çıkardık, lokasyonlara böldük, sözleşmeleri hazırladık, teknik şartnameleri hazırlayıp kaymakamlıklara gönderdik. Yani ağır hasarlı binalarla ilgili süreç tamamlandı ve ağır hasarlı yapıların yıkımına başlandı” diye konuştu.
Hasar tespit çalışmalarında Gaziantep’te tüm ilçeler dahil olmak üzere yaklaşık olarak 14 bin ağır hasarlı, 6 bin orta hasarlı ve 6 bin de yıkık ya da acil yıkılması gereken yapı tespit edildiğini kaydeden Alan, “İtiraz sonucu tekrar yapılan tespitlerin ardından hasar tespit çalışmaları tamamlandı, kesin sonuçlar AFAD’a bildirildi. Hak sahipliği çalışmaları AFAD tarafından yapılmaya başlandı. Kaç kişinin hak sahibi olacağı, kaç kişiye ev yapılacağı AFAD tarafından belirleniyor. Bu konuda rakam henüz ortaya çıkmadı” şeklinde konuştu.
Gaziantep’te 10 bin civarında kilitli veya girilemeyen yapı vardı
Gaziantep’te bina hasar tespit çalışmalarının, büyük oranda tamamlandığını
Kaydeden Alan, şu anda kentimizde sadece kilitli ve sahibi bulanamadığı için hasar tespiti yapılamayan binaların hasar tespit çalışmalarının yapıldığını kaydetti. “İçişleri Bakanlığı, depremden etkilenen illere ilişkin yayımladığı genelge ile hasar tespit için gidilip ancak girilemeyen veya kilitli olan yapıların da tespitinin yapılmasını istedi. Gaziantep’te de 10 bin civarında kilitli veya girilemeyen yapı vardı. Biz bu yapıları da gelen genelge sonrasında emniyetten iki kişi, bizden iki kişi ve muhtar ile gidip o yapıların da hasar tespitini yapıyoruz. Şu anda hasar tespit sistemi sadece hasar tespiti çalışmaları sırasında bina kilitli girilemeyen evlerin tespitine izin veriyor” şeklinde konuştu.
İl Müdürü Alan, orta hasarlı yapılara ilişkin ise şunları söyledi. “Orta hasarlı yapı sahipleri mağdur olmasın diye Cumhurbaşkanımızın imzasıyla 13 Nisan’da 11 ilde orta hasarlı yapılarla ilgili kanun hükmünde kararname yayımlandı. Örneğin yapı orta hasarlı ise yapı sahipleri isterlerse kendileri orta hasarlı yapılarını piyasadaki uzman ekiplere performans analizi yaptırabilir. Performans analizinde eğer bina güçlendirilmeye uygun çıkarsa kendi binalarını güçlendirip oturabilecekler ancak güçlendirme için öncelikle güçlendirme projelerini hazırlatmaları ve ilgili belediyeye onaylatmaları ardından binalarını güçlendirip tekrardan iskân için ilgili Belediyesine başvuru yapmaları gerekiyor. Fakat orta hasarlı binaları tapu kadastroya şerh düştüğümüz için eğer belediyeden güçlendirme projesini onaylatıp iskânını almazlarsa tapudaki şerh duracak. O yüzden orta hasarlı yapı sahipleri performans analizini yaptıracak, güçlendirme kabul ediliyorsa belediyeden onay alarak güçlendirecek, sonrasında belediye tapudaki şerhi kaldıracak. Ancak orta hasarlı yapıda yapılan performans sonucunda o bina güçlendirmeye uygun değilse binayla ilgili yıkım süreci başlar ve orta hasarlı yapı sahipleri de ağır hasarlı yapı sahipleri gibi gidip AFAD’a müracaat edebilecekler.”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız bölgede ciddi çalışma yürütüyor
Depremden en çok etkilenen Nurdağı ve İslâhiye ilçelerinde çalışmaların hummalı bir şekilde devam ettiğini sözlerine ekleyen Alan, “Nurdağı ve İslahiye fay hattı üzerinde yer alması sebebiyle depremden en çok etkilenen ilçelerimiz oldu. İki ilçemizin yeniden ayağa kaldırılması için sadece konut yapmak yetmiyor. Konutların yanında ticari alanların da oluşturulması lazım. Bu anlamda bütün bakanlıklar eş zamanlı aksiyon alıyor. Sanayi tesisleriyle ilgili Sanayi Bakanlığı çalışma yapıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız da bölgede ciddi çalışma yürütüyor” diye konuştu.
6 bin 307 konutun acil yapılması lazım
Alan, “Bakanlığımız deprem anından itibaren deprem bölgesinde vatandaşlarımızın hızlı bir şekilde başını sokabileceği bir mekân için hızlı bir şekilde aksiyon aldı. İlçe merkezlerinde hasar gören yapılara hak sahiplerine TOKİ başkanlığı tarafından konut yapılıyor ama kırsal kesimlerde ise hak sahibi olanlara Yapı İşleri Genel Müdürlüğü konut yapıyor. Gaziantep’te ilk belirlemelere göre 12 bin 607 civarında kırsalda konut yapılması lazım ancak bu ihtiyaç artabilir. AFAD öncelikli konut ihtiyacı da 6 bin 307 konut. Bu 6 bin 307 konutun acil yapılması lazım. Bu konutların ihalesi yapılmış ve süreç hızlı bir şekilde sürüyor. Belpınar’da 14 konut ahırlarıyla birlikte bakanlığımız 45 günde yapıp teslim etti. Burada sadece evler değil köy konağı da yapıldı, camisi de yapıldı. Yani bir köyde olması gereken ne varsa hepsini yapıp teslim etti” ifadelerine yer verdi.
Devletimiz vaat ettiği sürede konutları yapıp vatandaşlarımıza teslim edecek
Depremden en çok etkilenen Nurdağı ve İslâhiye ilçeleri başta olmak üzere deprem etkilenen vatandaşların hiçbirinin mağdur edilmeyeceğini sözlerine ekleyen Alan, “Bakanlığımız depreme dayanıklı yapıları yapıp vatandaşlara teslim ediyor. Sağlam zeminde konut yapılmasına özellikle dikkat ediliyor. Vatandaşlarımız devletine güvensin. Bütün bakanlık seferber olmuş durumda. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde vaat edildiği gibi kısa zaman içerisinde kalıcı konutlar yapılıp vatandaşlarımıza teslim edilecek. Devletimiz vaat ettiği sürede bu konutları yapıp vatandaşlarımıza teslim edecek” diye konuştu. Fatma Karabacak