Dünya çapında tüketiciler çikolataya daha fazla para ödeyecek

Fildişi Sahili ve Gana'daki başlıca kakao tesislerinin, kakao çekirdeği satın almaya güçleri yetmediği için kakao işlemeyi azalttığı veya tamamen durdurduğu belirtildi. Haberini sektörden dört kaynağa dayandıran Reuters, bunun dünya çapında çikolata fiyatlarının artacağı anlamına geldiğini belirtti.

Dünyadaki kakaonun yaklaşık yüzde 60'ını üreten iki Afrika ülkesinde kakao hasadının peş peşe dördüncü yılda kötü gitmesi beklendiğinden, çikolata fiyatları sürekli artışta.

Kakao borsası fiyatları, geçen yıl iki kattan fazla artarak tüm zamanların en yüksek seviyelerine ulaştı.

Tropikal Araştırma Hizmetleri'nin kakao konusunda dünya uzmanı Steve Wateridge, "Arzdaki yıkımı yakalamak için büyük bir talep yıkımına ihtiyacımız var" uyarısını yaptı.

Ham kakaodan çikolata üretilemediğinden, işleyicilerin çekirdekleri tereyağı ve liköre dönüştürüp bunları çikolataya çevirmesiyle çarklar dönüyor. Ancak işleyiciler, çekirdek almaya güçlerinin yetmemesinden ötürü fişi çekti.

Fildişi Sahili'nin 9 büyük fabrikasından biri olan, devlete ait kakao işleyicisi Transcao, yüksek fiyatlar nedeniyle kakao çekirdeği alımını durdurduğunu belirtti. Transcao stoklardaki çekirdekleri işlemeye devam ettiğini söyleyip hangi kapasitede çalıştığını söylemezken, sektörden iki kaynağa göre tesis neredeyse atıl durumda.

İki kaynaktan biri, dünyadaki kakaonun neredeyse yarısını üretmesi bakımından en büyük üretici konumundaki Fildişi Sahili'nde devlet tarafından işletilen diğer büyük fabrikaların da yakında kapanabileceğini aktardı.

Kaynaklara göre küresel tüccar Cargill bile Fildişi Sahili'ndeki büyük işleme tesisi için çekirdek tedarik etmekte zorlandığından, geçen ay yaklaşık bir hafta boyunca faaliyetlerini durdurdu. 2 numaralı kakao üreticisi Gana'nın devlete ait Cocoa Processing Company (CPC) dahil sekiz fabrikasının çoğu, sezonun ekim ayında başlamasından bu yana pek çok kez haftalarca çalışmayı durdurdu. CPC de çekirdek sıkıntısı nedeniyle yaklaşık yüzde 20 kapasiteyle çalıştığını söyledi.

Fiyat artışı, küresel kakao ticaretinin çiftçilerin çekirdeği yerel satıcılara sattığı, onların da bunları işleme tesislerine veya küresel tüccarlara sattığı müesses mekanizmayı raydan çıkardı. Tüccarların daha sonra çekirdekleri veya kakao ürünlerini (tereyağı, toz ve kakao likörü) Nestle NESN.S, Hershey HSY.N ve Mondelez MDLZ.O gibi küresel çikolata devlerine sattığı mekanizmada, çekirdekler yerel satıcılardan bir yıl önceden kararlaştırılan fiyatlardan alınıyor.

Ancak kıtlık zamanlarında sistem çöküyor ve çiftlik kapısından itibaren herkes sonraki aşamaya daha yüksek fiyattan satıyor. Gelgelelim bu yıl ön sipariş verdikleri kakaoyu alamayan tesislerin daha yüksek spot fiyatlardan satın almaya da gücü yetmiyor.

Zaten çikolata üreticileri fiyatları artırmış durumda. Pazar araştırma firması Circana'nın verilerine göre, ABD perakende mağazaları geçen yıl çikolata ürünleri için 2022'ye kıyasla yüzde 11.6 daha fazla ücret talep etti.

Uluslararası Kakao Örgütü (ICCO), küresel kakao üretiminin bu sezon yüzde 10.9 düşüşle 4.45 milyon mt'ye düşmesini bekliyor. ICCO'ya göre, arz-talep uyumsuzluğu nedeniyle geçen sezon 74 bin tonluk pazar açığı bu sezon 374 bin tona çıkacak.

Bu gidişat, işleyicilerin ve çikolata firmalarının ihtiyaçlarını karşılamak için kakao stoklarından yararlanmak zorunda kalacakları anlamına geliyor. ICCO, küresel kakao stoklarının sezon sonuna kadar son 45 yılın en düşük seviyesine inmesini bekliyor.

Wateridge, Batı Afrika'daki kakao hastalığının şiddetine bağlı olarak kakao pazarının gelecek sezon yeni bir açık verebileceğini söyledi. ICCO verilerine göre kakao piyasasının üst üste dört yıl açık verdiği son dönem, 1960'ların sonlarındaydı.