Önce zam sonra indirim yöntemiyle sahte indirim

Yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte birçok üründe indirimli satışlar başladı. Tüketici Hakları Derneği Gaziantep Şube Başkanı Bülent Yılmaz, ise tüketicileri indirimli ürün konusunda uyardı. ‘’Birçok işletme hâlâ tüketicinin algısıyla oynayarak yapay indirimlerle aldatıcı kampanyalar yürütüyor. Özellikle dijital platformlarda “önce zam, sonra indirim” yöntemiyle oluşturulan sahte indirimler, kılavuzda teorik olarak yasaklansa da pratikte hâlâ yaygın. Bu noktada bakanlığın denetim kapasitesinin artırılması ve tüketici örgütlerinin bu sürece daha aktif katılımının sağlanması şart’’ dedi.

Fiyatın neye göre belirlendiği gibi unsurların açık, anlaşılır ve denetlenebilir olmalı

Tüketicilerin fiyat indirimi algısının büyük oranda reklam yoluyla şekillendiğini kaydeden Yılmaz, ‘’İndirimin gerçekliği, indirimin süresi ve referans fiyatın neye göre belirlendiği gibi unsurların açık, anlaşılır ve denetlenebilir olması bir zorunluluk. Kılavuz bu noktada olumlu bir girişim olarak, referans fiyatın belirlenmesine dair “son 30 gün içindeki en düşük fiyat” ilkesini açık biçimde ortaya koydu. Ancak denetim mekanizmalarının zayıflığı, bu ilkenin piyasada suiistimal edilmesini kolaylaştırıyor’’ şeklinde konuştu.

Yılmaz, ‘’Kılavuzda dikkat çeken bir diğer husus ise indirim oranlarının belirtilmesinde kullanılan görsel öğelere dair düzenlemeler. Tüketicinin dikkatini çekmek amacıyla kullanılan büyük puntolar, parlak renkler, yıldızlı ya da alevli görsellerin, eğer indirim oranı gerçekten tüketici lehine bir avantaj sunmuyorsa, aldatıcı bir niteliğe büründüğü açıkça ifade edilmiş. Bu da olumlu bir gelişme. Ancak kılavuz, bu tür görsel manipülasyonları yalnızca sınırlı örnekler üzerinden tarif ederek firmalara hâlâ geniş bir “yaratıcı alan” bırakıyor. Tüketiciyi koruma iddiası taşıyan bir düzenlemenin, bu alandaki gri alanları daha kararlı biçimde tarif etmesi beklenirdi’’ ifadelerine yer verdi.

Reklamların denetlenmesi sürecinde sivil toplum kuruluşlarına aktif rol verilmeli

‘Tüketici Hakları Derneği olarak, bu kılavuzu geç kalmış ama önemli bir adım olarak değerlendiriyoruz’ diyen Yılmaz, ‘’Kılavuzun uygulanabilirliği, etkin denetimle ve caydırıcı yaptırımlarla desteklenmediği sürece tüketicinin gerçek anlamda korunması mümkün değil. Reklamların denetlenmesi sürecinde sivil toplum kuruluşlarına aktif rol verilmesi, şeffaf raporlama yapılması ve kamuoyunun düzenli olarak bilgilendirilmesi gerektiğine inanıyoruz’’ değerlendirmesinde bulundu.

Vatandaşın mağduriyetini hızla giderecek şekilde hareket edilmesi elzem

Başkan Yılmaz, ‘’Gaziantep gibi hızla büyüyen ve ticaret hacmi artan bir şehirde, tüketiciler her gün yüzlerce reklamla karşı karşıya kalmakta, “kampanya” adı altında yanıltıcı uygulamalara maruz kalmaktadır. Yerel ölçekte Ticaret İl Müdürlüklerinin bu konuda çok daha aktif olması, vatandaşın mağduriyetini hızla giderecek şekilde hareket etmesi elzem. Sonuç olarak çağrımız hem merkezi yönetimedir hem de yerel denetim birimlerine. Tüketiciye saygı, yalnızca yasal bir yükümlülük değil, aynı zamanda etik bir zorunluluk. Kılavuzun içeriği bu etik zorunluluğu yansıtmalı, denetimi ise bu zorunluluğu hayata geçirmeli’’ çağrısında bulundu.