Yüz Gaziantepli’den 99’u gazete okumuyor

Gaziantep halkı okumayı sevmiyor. Çünkü yüz Gaziantepli ’den 99’u gazete okumuyor. Ama henüz Türkiye'de basılmadığı halde ilk mizah dergisinin Gaziantep'te basıldığını bilmekte, Gaziantep için bir iftihar olsa gerek. Bu iftihar vesilesini çoğaltmak mümkün. Çünkü Gaziantep'te ilk gazete 1901 yılında faaliyete geçmiştir. Bundan da anlaşıldığına göre şehrimizde gazetecilik çok eski tarihlerde kendini göstermiştir.

1859 yılında ilk matbaanın Amerikan Kolejinde faaliyete geçmesiyle ilk gazete Ermeni harfleriyle basılmıştır. Ancak Türkçe harflerle 1901 yılında basılmıştır. Geniş çaplı ilk gazete ilk matbaanın kurulmasından 42 yıl sonra faaliyete geçmiştir. Bu gazete 19. yüzyılda Gaziantep'te öğretime açılan (Amerikan Koleji) öğrencileri tarafından yalnızca öğrencilerin faydalanması için çıkarılmış ve ismi (Kolej) olmuştur. Bu gazetenin özelliği Türkçe, fakat Ermeni harfleriyle basılı olması.

«Kolej» yayına başlamış, fakat teknik imkansızlıklar nedeniyle hiçbir ilerleme kaydetmemiştir. Eski belgelerden anlaşıldığına göre, Kolej'den sona 1903 yılında Hüseyin Cemil Göğüş tarafından el yazmasıyla «Mecmua-ı Maarif” gazetesi yayınlanmıştır. 1905 yılında ise daha Türkiye'de mizah gazetesi yokken Celal Kadri Barlas tarafından ilk mizah gazetesi (İmam Baba) yayınlanmıştır.

Gazete şablon ile hazırlanmış, fakat ruhsatı olmadığı gerekçesiyle resmi makamlar tarafından yayını durdurulmuştur. Mizah gazetesi (İmam Baba) o zamanda en büyük tirajı yapmıştır.

1908 yılında Amerikan Koleji öğrencileri, yine Ermeni harfleriyle fakat Türkçe olarak ikinci bir gazete çıkarmışlar, adını da “Rennümâ» koymuşlardır. Bu gazetelerin ömrü kısa olup yayın hayatına devam edememişlerdir.

20. yüzyılın başlarında Türkiye’nin en büyük gazetelerinden birisi yine Gaziantep’te çıkarılmıştır. 1913 yılında Gaziantep işgal halinde iken Celal Kadri Barlas yine gazetecilik aşkıyla bu defada 6 sayfalık ve büyük boyda “Genç” gazetesini yayınlamıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında kaymakam olan Mustafa Asım Efendi “Ahali” yine aynı tarihlerde Ermeniler için Hartezyan Kardesmar tarafından “Avedanar” gazeteleri yayınlanmıştır. Mütareke yıllarında Hüseyin Cemil Göğüş tarafından “Antep Haberleri” çıkarılıp en çok okunan ve en çok yazarı bulunan gazete olmuştur. 1920 yılında yayın hayatına atılan ve Kafkas Albayı Kuvayi Milliye komutanı Yaveri Celal Kadri Barlas tarafından yönetilen ikinci “Antep Haberleri” gazetesi Kurtuluş Savaşını halka anlatmak için yayınlanmıştır.

Gaziantep'in çeşitli gazetelerin yayınladığı bir şehir haline gelmesi 1924 yılı sonlarına rastlıyor. O zaman Türkiye’de doğru dürüst gazete bile yokken Gaziantep'te 1923 yılının sonlarına doğru Rüştü Atalar tarafından yalnız çocuklar için «Çocuk Dili» gazetesi yayın hayatına girmiştir. Yine aynı kişi tarafından «Bilgi» gazetesi de 1925 yılında yayınlanmıştır.

Bu tarihlerden sonra Gaziantep'te gazetecilik hareketleri 1930 yılında iyice kendini göstermiş, çeşitli gazeteler Gaziantep basınında yer almıştır. Fakat bunların çoğu mali imkansızlık sebebiyle yayın hayatlarını başarıyla sürdürememişler, kısa zaman da kaybolup gitmişlerdir.

1939 yılından 1948 yılına kadar Halkevi tarafından Şakir Sabri Yener ve Cemil Cahit Güzelbey tarafından «Başpınar» adlı aylık dergi yayınlanmıştır. İçlerinde Osman Tuzcu'nun bulunduğu Gaziyurt'la beraber 23 gazete çeşitli kimseler tarafından yayınlanmıştır. O süreden bu yana yayın hayatını ciddi bir şekilde sürdüren SABAH'la birlikte su anda Gaziantep'te 9 yerel gazete yayınlanmaktadır.