Özel Primer Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doktor Gülden BİLİŞİK beyin zarının iltihaplanması ile meydana gelen ve bazen ölümcül olabilen bazen de kalıcı hasarlar bırakabilen Menenjit hastalığın tanı ve tedavisi hakkında bilgiler verdi.
Menenjit beyin zarının iltihaplanması ile meydana gelen ve bazen ölümcül olabilen bazen de kalıcı hasarlar bırakabilen (sağırlık, şaşılık, zihinsel gerilik, felç vb.) ağır bir hastalıktır. Genellikle bakteri denilen gözle görülmeyen mikropların bulaşması ile olmaktadır. Bu mikroplardan biride Meningokok menenjitine yol açan mikroptur. Meningokok hastalığı çok hızlı ve ağır seyirli bir hastalıktır; bunun neden olduğu menenjit hastalarını yaklaşık %10’unda ölüm olmaktadır. Bir kısmında ise kalıcı hasarlar olmaktadır. Menenjitin yansıra, tüm vücutta ağır kanamalar, döküntü ve birçok organın yetmezliğiyle seyreden meningokoksemi denilen bir duruma da sebep olabilmektedir.
Risk grubu;
Meningokok hastalığı beş yaşın altı ve 15-25 yaş arasında biraz daha sık olarak gelişmektedir. Normal insanların % 5-10’u bu mikrobun taşıyıcısı olabilmektedir; ancak mikrop
onlarda hastalık oluşturmaz. Özellikle toplu yaşanan yerlerde yani kamplarda, kreşlerde, kışlalarda ve hacca gidenler arasında görülür. Gençlerin gurup olarak yaşadıkları yurtlarda da risk artmaktadır. Meningokok olan evde bulaşma riski çok yüksektir.
Özellikle bağışıklık sistemi düşük olan kişiler aşılanmalıdır.
Meningokok salgını olan veya enfeksiyonun sık görüldüğü ülkelere yolculuk yapılacaksa (hacca gitmek veya Afrika’nın meningokok A sık görülen ülkelerine yolculuk gibi) risk normal kişilerde de artıyor.
Türkiye’deki Durum;
Ülkemizde tüm yaşlarda görülme sıklığı yüz bin kişide 2-4 vakadır. Yaklaşık yılda toplam 1400-2800 vaka görülür
Beş yaşın altı, özellikle 2 yaşın altı çocuklar Türkiye’deki vakaların önemli bir kısmını oluşturur. 0-yaş gurubundaki çocuklarda daha ağır ve hastalık daha ölümcül seyreder.
AŞI;
Ülkemizde MENACTRA ve MENVEO adi ile iki farklı aşı bulunmaktadır.
Menveo Hac ve Umre ziyareti yapacak veya Güney Afrika’ya gidecek kişilere hastanelerde yapılmaktadır. Menectra ise çocuklu döneminde yapılabilmekte ve eczanelerde bulunmaktadır.
Aslında MENACTRA yeni bir aşı değil. Ülkemizde 2013 yılında ruhsat verildiği için yeni gibi algılanmıştır. 2006'dan beri bebeklere de yapılabilen bu konjüge meningokok aşısı başta ABD ve Avrupa ülkelerinde mevcuttur, son yıllarda gelişmekte olan ülkelerde de bu aşı ruhsat almaya başlamıştır. Bugüne kadar 60 milyona yakın doz uygulanılmıştır.
Tek bir tip meningokok mikrobu yok. İnsanlarda hastalık yapan beş tip Meningokok var (A, B, C, Y, W-135). Bu tipler coğrafi bölgelere göre özel yayılım gösteriyorlar. A tipi Afrika’da, C tipi İngiltere’de yaygın. MENACTRA aşısında A, C, Y ve W-135 olmak üzere 4 tip meningokok mikrobuna karşı koruma var. B tipine karşı aşı halen geliştirilme safhasındadır.
Türkiye’deki vakalarda en sık W-135 ve B tipi görülmektedir. %10 mikrobik menenjit de A, Y ve belirlenemeyen tiplerine bağlı olarak görülüyor. Hacılarımızda en sık W-135 tipine rastlanmaktadır.
MENACTRA 9-23 aylık bebeklerde 3 ay arayla 2 kere uygulanıyor. 2-11 yaş arasında ise bir doz uygulanması yeterlidir. Tekrar dozu konusu henüz belirlenmemiştir. Aşılanma sonrası korunma tiplere göre % 90 -%100 seviyelerine çıkmaktadır; yani koruyuculuğu iyidir.
Aşının Türkiye’deki ruhsatlama aşamaları devam etmektedir. Bu nedenle genç ve erişkin aşılamaları konusundaki tavsiyeler önümüzdeki aylarda verilebilecektir.
Aşının en sık görülen yan etkisi aşının yapıldığı yerde hassasiyet ve kızarıklıktır. Uygulamaların az bir kısmında ise huzursuzluk, uyku hali, ağlama, bulantı, kusma, iştahsızlık ve ateş görülebilmektedir. Diğer aşılarla beraber yapılabileceği gibi tek başına yapılması aşı yan etkilerini aza indirecektir.
MENACTRA’nın Yapılamayacağı Durumlar;
Aşının içindeki maddelere karşı bilinen bir alerjisi varsa,
Aşının tıpasındaki latekse karşı bilinen bir alerjisi varsa,
Yüksek ateşli bir hastalık geçiriyorsa (doktora danışmak gerekir)
Geçmişte Guillain Barre denilen bir sinir hastalığı geçirdiyse
SONUÇ
Aşı çok ağır seyreden bu hastalığa karşı korunma sağlamaktadır. Verilen bilgiler ışığında aşılanma kararını Enfeksiyon hastalıkları hekimine danışarak almak uygun olacaktır.
Menenjit beyin zarının iltihaplanması ile meydana gelen ve bazen ölümcül olabilen bazen de kalıcı hasarlar bırakabilen (sağırlık, şaşılık, zihinsel gerilik, felç vb.) ağır bir hastalıktır. Genellikle bakteri denilen gözle görülmeyen mikropların bulaşması ile olmaktadır. Bu mikroplardan biride Meningokok menenjitine yol açan mikroptur. Meningokok hastalığı çok hızlı ve ağır seyirli bir hastalıktır; bunun neden olduğu menenjit hastalarını yaklaşık %10’unda ölüm olmaktadır. Bir kısmında ise kalıcı hasarlar olmaktadır. Menenjitin yansıra, tüm vücutta ağır kanamalar, döküntü ve birçok organın yetmezliğiyle seyreden meningokoksemi denilen bir duruma da sebep olabilmektedir.
Risk grubu;
Meningokok hastalığı beş yaşın altı ve 15-25 yaş arasında biraz daha sık olarak gelişmektedir. Normal insanların % 5-10’u bu mikrobun taşıyıcısı olabilmektedir; ancak mikrop
onlarda hastalık oluşturmaz. Özellikle toplu yaşanan yerlerde yani kamplarda, kreşlerde, kışlalarda ve hacca gidenler arasında görülür. Gençlerin gurup olarak yaşadıkları yurtlarda da risk artmaktadır. Meningokok olan evde bulaşma riski çok yüksektir.
Özellikle bağışıklık sistemi düşük olan kişiler aşılanmalıdır.
Meningokok salgını olan veya enfeksiyonun sık görüldüğü ülkelere yolculuk yapılacaksa (hacca gitmek veya Afrika’nın meningokok A sık görülen ülkelerine yolculuk gibi) risk normal kişilerde de artıyor.
Türkiye’deki Durum;
Ülkemizde tüm yaşlarda görülme sıklığı yüz bin kişide 2-4 vakadır. Yaklaşık yılda toplam 1400-2800 vaka görülür
Beş yaşın altı, özellikle 2 yaşın altı çocuklar Türkiye’deki vakaların önemli bir kısmını oluşturur. 0-yaş gurubundaki çocuklarda daha ağır ve hastalık daha ölümcül seyreder.
AŞI;
Ülkemizde MENACTRA ve MENVEO adi ile iki farklı aşı bulunmaktadır.
Menveo Hac ve Umre ziyareti yapacak veya Güney Afrika’ya gidecek kişilere hastanelerde yapılmaktadır. Menectra ise çocuklu döneminde yapılabilmekte ve eczanelerde bulunmaktadır.
Aslında MENACTRA yeni bir aşı değil. Ülkemizde 2013 yılında ruhsat verildiği için yeni gibi algılanmıştır. 2006'dan beri bebeklere de yapılabilen bu konjüge meningokok aşısı başta ABD ve Avrupa ülkelerinde mevcuttur, son yıllarda gelişmekte olan ülkelerde de bu aşı ruhsat almaya başlamıştır. Bugüne kadar 60 milyona yakın doz uygulanılmıştır.
Tek bir tip meningokok mikrobu yok. İnsanlarda hastalık yapan beş tip Meningokok var (A, B, C, Y, W-135). Bu tipler coğrafi bölgelere göre özel yayılım gösteriyorlar. A tipi Afrika’da, C tipi İngiltere’de yaygın. MENACTRA aşısında A, C, Y ve W-135 olmak üzere 4 tip meningokok mikrobuna karşı koruma var. B tipine karşı aşı halen geliştirilme safhasındadır.
Türkiye’deki vakalarda en sık W-135 ve B tipi görülmektedir. %10 mikrobik menenjit de A, Y ve belirlenemeyen tiplerine bağlı olarak görülüyor. Hacılarımızda en sık W-135 tipine rastlanmaktadır.
MENACTRA 9-23 aylık bebeklerde 3 ay arayla 2 kere uygulanıyor. 2-11 yaş arasında ise bir doz uygulanması yeterlidir. Tekrar dozu konusu henüz belirlenmemiştir. Aşılanma sonrası korunma tiplere göre % 90 -%100 seviyelerine çıkmaktadır; yani koruyuculuğu iyidir.
Aşının Türkiye’deki ruhsatlama aşamaları devam etmektedir. Bu nedenle genç ve erişkin aşılamaları konusundaki tavsiyeler önümüzdeki aylarda verilebilecektir.
Aşının en sık görülen yan etkisi aşının yapıldığı yerde hassasiyet ve kızarıklıktır. Uygulamaların az bir kısmında ise huzursuzluk, uyku hali, ağlama, bulantı, kusma, iştahsızlık ve ateş görülebilmektedir. Diğer aşılarla beraber yapılabileceği gibi tek başına yapılması aşı yan etkilerini aza indirecektir.
MENACTRA’nın Yapılamayacağı Durumlar;
Aşının içindeki maddelere karşı bilinen bir alerjisi varsa,
Aşının tıpasındaki latekse karşı bilinen bir alerjisi varsa,
Yüksek ateşli bir hastalık geçiriyorsa (doktora danışmak gerekir)
Geçmişte Guillain Barre denilen bir sinir hastalığı geçirdiyse
SONUÇ
Aşı çok ağır seyreden bu hastalığa karşı korunma sağlamaktadır. Verilen bilgiler ışığında aşılanma kararını Enfeksiyon hastalıkları hekimine danışarak almak uygun olacaktır.
RSS