KOLOMBİYA'DA BARIŞ YA BİZDE

1964 yılında toprak reformu talebiyle silahlı eylem başlatan Kolombiya’da FARC gerillaları 2012 yılında başlayan barış görüşmelerini sonuçlandırdı. Kolombiya devlet başkanı Juan Manuel Santos ile FARC gerilla komutanları gerçekleştirdikleri müzakerelerle kalıcı barışa dönük ciddi bir adım attılar ve el sıkıştılar.
FARC müzakerecisi Rodrigo Granda,"Müzakereler yoluyla barışa ulaşıldığında kazanan ya da kaybeden olmaz. Kolombiya kazandı, ölüm kaybetti" diyerek barış sürecini yenen yenilen ikileminden çıkarıp tüm Kolombiya halklarının kazanımı olarak ortaklaştırması oldukça önemliydi.
52 yıllık Kolombiya iç savaşından 220 binden fazla insan yaşamını yitirdi. Milyonlarca insan bulunduğu toprakları terk etti. Bu savaş sürecinde dünya teknolojik olarak çok hızlı değişimlere uğradı. Savaşmak için kırsala çıkan gerillaların da dediği gibi o süreçte ne internet vardı ne akıllı telefonlar. Dünya henüz bu kadar küçülmemişti. Oysa bugün dünyada yaşam koşulları çok değişmişti.
Toprak reformu talepleri için silahlı eylemlere başvuran gerillalar zaman zaman ateşkeslere başvurdular. Zaman zaman barış sürecine girildi. Bazen sabotajlarla süreç kesintiye uğradı. Siyasi irade gösteren Kolombiya devlet başkanı Juan Manuel Santos seçim çalışmalarını barış vaadi üzerine kurunca barış süreci ciddi bir muhatap bulabildi. Bu anlamda bugün sona gelinen sürecin esas belirleyeni siyasi irade ve kararlılık oldu.
Bugün gelinen süreçte Gerillaların talepleri asgari koşullarda kabul edilmiş durumdadır. Gerillaların kırsala çıkma nedeni olan toprak reformu gerçekleşecek, devlet yoksul topraksız köylülere toprak verecek ve kırsalda yaşam koşulları iyileştirilecek.
Anlaşmanın ikinci önemli kazanımı ise gerillalar sivil siyaset alanına katılacak istediklerinde sivil parti kurup siyaset yapabilecekler. Sivil siyaset yapmak isteyen gerillaların sivil yaşamda güvenlikleri devlet tarafından sağlanacak. Çünkü 1990 yılında siyaset yapan FARC üyeleri para militer güçlerin saldırılarına hedef olmuşlardı.
Kolombiya’da hem FARC hem de diğer para militer güçler uyuşturucu ticareti yaparak savaşın sonlanmasına engel oluyorlardı. Bu anlaşmayla FARC gerillaları uyuşturucu ticaretini tamamen bırakacaklar.
Anlaşmanın en önemli maddesi ise silah bırakılması. Silahların bırakılması için devlet güvence verecek bunu yasallaştıracak. Muhtemelen anlaşmanın imzalanmasından itibaren ilk üç ayda silahlar bırakılacak. Silahların BM gözetiminde teslimi ise devleti bağlayıcı bir durum olduğundan devletin barış sürecinden vaz geçmesini mümkün kılmıyor. Kaldı ki gerillalar devletin silah bırakılmasından sonra yükümlülüklerini yerine getirmediğinde yeniden silahlanacaklarını söylemesi ise hala kuşkuların olduğunu gösteriyor.
Diğer önemli bir adımda mağdurlar için adalet. Bu anlamda hem devletin hem de gerillanın işledikleri suçların yargılanması ve ceza indiriminden yararlanması koşulları anlaşmayla belirlenmiştir. Bu anlaşmaya göre siyasal suçlar tamamen yargılama dışında olacaktır.
52 yıllık savaş sona erdi. Peki bizde bu savaşı bitirmek mümkün mü? Bunun için siyasal kararlılık gerekir. Savaşta, müzakere de siyasetin bir aracıdır. Bu anlamda siyaseti etkin kılmak müzakereleri önümüze bir sorumluluk olarak getirmektedir.
Savaşı yenen ya da yenilen ikileminden çıkarıp, yenenlerin hukukunu hakim kılmadan karşılıklı mutabakata dayalı bir çözüm süreci bu ülkenin en acil ihtiyacıdır. Kolombiya bilmem bize bir ders olur mu?
Celal DENİZ