Kemaliye Mani Yolu

                            “Yine mi gurbete canımın içi

                              Dar mı geldi sana EĞİN’in içi

                              Yalvarırım sana zalim katırcı

                              Hoş götür yârimi olursun hacı”

“Kemaliye, eski adıyla Eğin, Erzincan’ın ilçelerinden biri. 1922’de Ulusal Kurtuluş Savaşı’na katılımından dolayı Mustafa Kemal, Eğin Belediye Başkanı’na bir teşekkür mektubu gönderiyor. Zarfın üzerine de, Eğin’in yanına parantez açıp, ”Kemaliye” yazıyor. Bundan hareketle ilçenin adının Kemaliye olarak değiştirilmesine karar veriliyor. Ahşap ve taşın iç içe geçtiği birbirinden güzel evleri, karanlık kanyonu, taş yolu, Karasu Nehri ve dağların arasındaki Fırat’ın cenneti ve Erzincan’ın incisi olan ilçe, Erzincan’a 190 km.

                                  “İstanbul içinde öter keklik

                                   Sana vatan oldu biz gurbetlik

                                   Kömür gözlerini sevdiğim ağam

                                   Bizi kavuşturan olur cennetlik”

İlçe 1915 yılına kadar Ermeni ve Türklerin iç içe kardeşçe yaşadığı bir yer aynı zamanda. İlçenin sanat ve ticaret açısından gelişiminde Ermenilerin büyük katkıları olmuş. 1915’den sonra, Kemaliye’de hiç Ermeni kalmamış.”

Hadigez.com sitesine yazdığım “Fırat’ın Cenneti, Erzincan’ın İncisi: Kemaliye (Eğin) yazısına böyle başlamıştım.

                                   “Yarim kemer takmış ince beline

                                    Gurbetin yolunu almış eline

                                   Yazık şu EĞİN‘in gelinlerine

                                   Bakarlar gençlikte gurbet yoluna”

Doğal güzelliğiyle “Fırat’ın Cenneti, Erzincan’ın İncisi” olarak tanımlanan Kemaliye, yılın her dönemi yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. İlçenin içerisinden yukarıya doğru çıktıkça Lökhane ve Kadıgölü’nün geçtikten sonra Şahin Tepesi’nde bulunan Mani Yolu’na ulaşılıyor. Belirli aralıklarla direklere asılı bulunan tabelaların her iki yüzünde de yazılan manilerde eşleri ya da sevgilileri gurbete giden kadınların hasreti, özlemi, aşkı ve bedduası     anlatılıyor.  Manilerin hepsi kadınlar tarafından gurbete erkeklere söyleniyor. Yöreye ait onlarca mani okunabiliyor. Manilerde, türküler gibi içinde yaşadığımız toplumun ortak malı, anonimdir. Söyleyeni ve zamanı belli değildir.

                                    “Ahirette istanbul yok kaçasın

                                     Yalan gerçek defterini açasın

                                       Galata köprüsü sıratın ola

                                       Başın döne cehenneme düşesin”

Türkçe Sözlük, edebiyat dilinde maniyi, “Genellikle birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı olan, daha çok hecenin yedili ölçüsüyle söylenen halk şiiri” olarak tanımlıyor.

                                            “Dostun bahçesinde oturur eller

                                        Bu yılda keyfim yok açmasın güller

                                        Elalem dilinde bizleri söyler

                                        Bari nişanlansak kesilir diller”

Eğin manileri ilçenin tarihsel geçmişi içinde önemli bir yer tutuyor. İlçenin kadınlarının ekmek parası kazanmak için gurbete giden kocalarına, nişanlılarına ya da sevgililerine olan özlemlerinin sesi olarak günümüze gelen maniler, Kemaliye Belediyesi tarafından  “Mani Yolu” ile yaşatılıyor.                                     

                                         “Fırat kenarında ayık değilim

                                          Senden ayrılalı ayık değilim

                                          Herkes sevdiğine neler gönderir

                                          Bir kuru selamına layık değilim”

Günümüzün erkek - kadın ilişkisini düşündüğüm de, geçmişin Kemaliyeli erkeklerinin oldukça şanslı olduğu görülüyor. Kemaliyeli kadınların özlemini, hasretini ve aşkını dile getirdiği ”Mani Yolu”ndaki manilerin söylendiği erkekler ne kadar mutlu olsa yeridir.

Ne Mutlu O Erkeklere!