Si-Yi-Yo

Herkes bir CEO (Si_Yi_Yo) atıyor. Biz de mi atasak ne? Sorumlu dedik, genel koordinatör dedik, murahhas aza dedik,  bir de Si_Yi_Yo deneriz, olur biter! 

CEO, Amerikalıların sevdiği bir unvan. En tepe yürütme yetki sorumluluğu taşıyan kişi anlamındaki Chief Executive Office sözcüklerinin baş harflerinden yapılan bir kısaltma. Amerikalılar kısaltmalara bayılıyor. Organizasyon şemaları ve el kitaplarında Chief Financial Officer (CFO), Chief Operating Officer (COO), Vice President (VP) gibi kısaltmalar havalarda uçuşur. Böyle bir kuruluşta kişinin görevinin önemi verilen unvanla paralellik gösterir. Sürüsüne bereket VP olan bir işletmede hangi VP’nin daha önemli olduğu Senior veya Executive ön eki ile anlaşılır. Yani Senior VP veya Executive VP sadece VP den daha önemlidir.

Çalıştığım şirketlerin birinde patron Yönetim Kurulu Başkanı unvanı taşır ve kendine huzurda ve gıyabında Başkan unvanı hitap edilmesini isterdi. Kartvizitinde “Bilmem Ne A.Ş. Sahibi ve Yönetim Kurulu Başkanı” yazardı. Şirketi tek başına temsil ve ilzam ederdi. Yazışmalarında imzasını A4 ebadındaki antetli kâğıdın soldan sağa kaplayacak şekilde genişçe atardı. O dönemlerde Türkiye’de patronlar henüz tanışmadıkları için ne CEO unvanı üstlenirler ne de mutemet birisine bahşederlerdi.   

Si_Yi_Yo unvanı kaça patlıyor bir hesap yapayım dedim - 

Pahalı sayılır mı? [i]

Almanya’da bir CEO ortalama bir imalat işçisinin 13 katı, Tayland’da bir çalışanın 24 katı, Malezya’da 11 katı, Arjantin’den 44 katı, Brezilya’da 49 katı, Meksika’da 46 katı, Venezüella’da 50, İngiltere’de 25 katı, Kanada’da 23 katı ücret alıyormuş.

Ama kimse Amerika’ya yaklaşamıyor. Orada CEO, mavi yakalı bir işçinin 1980 yılında 45 katı para kazanırken, 1990 yılında 96, 1995 yılında 160, 1996 yılında 236, 1997 yılında 305, 1998 yılında 399, 1999 yılında 450 ve 2000 yılında 458 katı para kazanmış.

Towers Perrin Dünya Ücret Raporuna göre Amerikalı CEO, Kanadalı CEO ya göre 2 kat, İngiliz CEO ya göre 3 kat, Alman CEO ya göre 4 kat daha fazla kazanıyormuş. Amerika’da 2001 yılında şirket karları % 35 azalırken, hisse senetleri % 13 değer kaybederken ortalama CEO ücretleri % 7 artmış.

Bu sayıları duyup, ücretlerin performansa bağlı olmadığını anlayınca patronlar herhalde “Biz bu rakamları vermeyi bir kenara bırak, lafını bile edemeyiz,” diyeceklerdir.

Sanırım üst düzey yöneticilerinin yüzü eskimeye devam ettikçe Si_Yi_Yo modası güncelliğini koruyacak gibi görünüyor.

Bir de her CEO sözcüğünün yanına Güçlendirilmiş Genel Koordinatör ibaresi yazmaktan kurtulabilsek.