Biz aileyiz geyiği!

Mavra sözcüğü laf, laflama anlamında kullanılır. Bundan kırk sene kadar önceleri, beş yıl süreyle okuduğum, Kayseri’nin yedi kilometre doğusundaki Ali Dağ eteklerindeki Talas ilçesindeki, sonraki yıllarda uzun süre güreş kampı olarak kullanılan, hava kirliliğinden muzdarip Kayseri kentine nazır yerdeki ortaokulda “Hayat biter, mavra bitmez,” lafı çok meşhurdu. Şimdilerde bir geyik yapma lafı moda. Mahranın, geyikten farkı mavranın vakit öldürücü değil çok eğitici ve öğretici olması.

Çoğu zaman bir sanal piramide varıp oradakilere “Siz içinde bulunduğunuz ortamı nasıl tanımlarsanız?” dendiği zaman alacağınız cevaplardan biri çok muhtemeldir ki “Biz bir aileyiz,” olacaktır. Gidilen yer patron şirketi ise bu soruyu sormanıza gerek yoktur çünkü orası öz evlatları ile üvey evlatları ile zaten bir ailedir. Patron şirketlerinde “Biz aileyiz” lafı efsaneleşmiş bir klişe olmuştur. Hem içinde biz vardır, herkesi işe dâhil eder,  hem aile sıcaklığı vardır, üşümeyi önler.

Aslında bakıldığında bu sözler ağzından dökülenlerin birçoğu, niçin bir aile olduklarını anlatmak bir yana aile olmaları veya olmamaları gerektiğini dahi yeterince düşünmemiştir. Bir aile olma özlemi ile kendini aileye mensupmuş gibi görme veya böyle olduğunu söyleme eğilimi daha güçlü olduğunu sanıyorum. Aile olmanın özelliklerini bakıyorum - 

Seçme hakkın yoktur... Kimse ailesini seçemez, ailesini beğenmeyen aile fertlerine görünmez, onlardan uzak durur veya ailesini reddeder. 

Hani, neredeler? Ailede anne, baba, çocuk, kardeş, amca, teyze vb yüzlerce unvan, yakıştırma ve ilişki vardır. Siz işyerinde de aile olduğunuz sanıyorsanız hani babanız, hani ananız, hani kardeşiniz, hani diğer akrabalarınız.

Sıcak mı sıcak! Aile sıcak bir ilişki yumağıdır sözünde keşke doğruluk payı olabilseydi.  Balayında sımsıcak görünebilir, ama sonrasında ailelerde diğer sanal piramitlerde rastlananları asla aratmayacak kadar entrika, arkadan vurma, aldatma, miras kaçırma gibi vukuat vardır. Gazeteler bu hikâyelerle doludur.

Sevgi yumağı... Aile, sevginin ve şefkatin bulunduğu yerdir. Acaba öyle mi? Öyle ise bile ücret karşılığı emek kiralanan bir sanal piramitte sevgi ve şefkat niçin önemli olsun?

Emekli olunmaz!  Aileden emekli olunmaz, sadece aile meclisinden aile mezarlığına mekân değiştirilir.  

Hiç bir işyeri piramidi kesinlikle bir aile piramidi değildir. Hayallerdeki aile özelliklerine sahip bir kurum kültürü özlemi çekildiği için aile sözcüğü söylenir, fakat gerçekte aile fertlerine yapılanlar ve onlar hakkında düşünülen iyiliklere bakınca kimsenin bir aile olmaya hevesli olmadığı anlaşılır. Doğrusu “Biz bir aileyiz” geyiğini bir kenara atıp kendimiz aldanmaktan kurtarmak. Hala işyeri piramidi bir “ailedir, mutlaka aile olmalı” inancını sürdürenlerin bir hayal kurması yeterli.  Patronun oğlu veya kızı değilseniz, 20 – 25 yıl fedakârlık ve feragatle saçınızı süpürge ettikten sonra masanızın yavaş yavaş personel çıkış kapısının önüne doğru yaklaştırıldığı zamanı, gençlere imkân vermek için bir yeniden yapılanma projesi hazırlamanızın isteneceği toplantıyı, şanslı iseniz içinde sanal piramidin adı yazılı bir kol saati ile uğurlanacağınız günü hayal edin. 

Aile sloganlarını patrona şirin görünmek için kullanmayan, kalpten inanan ama geleceği hayal edemeyenler için öğrenmenin daha kolay bir yolu var. Hemen geçmişe dönüp “Biz bir aileyiz,” sloganının şampiyonluğunu yapanların son ekonomik krizde, zam ayında sergiledikleri davranış tutarsızlıklarına bir bakmak yeterli olur.