Kayısının (Mişmişin) Başkenti: Malatya

Birçok uygarlığı bağrında taşımış, doğal, tarihi ve kültürel zenginliklerinin yanında “Kayısının Başkenti” Malatya, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. Elazığ, Erzincan, Sivas, Maraş, Adıyaman ve Diyarbakır illeri komşudur. 2012 yılında büyükşehir olmuştur.

Malatya, Hititçe “bal” anlamına gelmektedir. Tarihsel gelişimi içinde Melita, Maldia, Melitae, Melid, Melide, Milidia ve Malatiyye adlarını kullanmıştır.

1838 yılında Doğu Anadolu’daki Osmanlı Orduları karargahı Malatya’ya taşınınca, halk Eski Malatya’dan (Battalgazi ilçesi) 10 km güneydeki yerine, bugünkü yerine göçmüştür.

Gezilecek Yerler :

Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi

Malatya merkezinde bulunan konaklar, geleneksel Malatya evlerinin özelliklerini taşımaktadır. Yan yana beş konaktan oluşan bu binalar, 1935-1940 yılları arasında inşa edilmiştir. Konakların restorasyon işlemleri 2006-2009 yılları arasında yapılmıştır. Bu evler beş kardeş tarafından yaptırıldığı için “Beşkardeşler” olarak anılmaktadır.

Yan yana inşa edilen bu konaklar, sokağa cepheli iki katlıdır. Evlerin yapımında taş, kerpiç,  tuğla ve ahşap kullanılmıştır. Bütün konakların oldukça geniş bahçeleri de bulunmaktadır.

Günümüzde konaklardan dört tanesi Etnoğrafya Müzesi, Geleneksel Malatya Evi, Kütüphane ve Arslantepe Höyüğü İrtibat Bürosu olarak kullanılmaktadır.

Malatya merkez ve ilçelerinde birbirinden güzel birçok konak bulunmaktadır. İstanbulluoğlu, Karakaş, Balaban, Abdullah Ağa, Çobanlı gibi.

Şire Pazarı

Malatya denilince akla kaysı geldiği için yapılacak alışverişte kayısı ve ondan üretilen pek çok ürünler öne çıkmaktadır. İl merkezinde bulunan Şire Pazarı’nda yaş ve kuru kayısı, kayısı lokumu, kayısı sucuğu ve kayısı döneri ve kaysıdan üretilmiş kozmetik ürünler satılmaktadır. Şire Pazarı günün her saatinde oldukça hareketli bir görünüm sergilemektedir. Yöre halkı kayısıya “mişmiş” demektedir.

Kültür ve Sanat Sokağı

İl merkezinde bulunan ve 2015 yılında açılan sokak, kültür ve sanat etkinliklerinin yapıldığı bir alandır. İlin çekim merkezlerindendir. Bence bu sokak bütün yerel yönetimlerin örnek alması gereken projelerinden biri olmalıdır.

Geleneksel Malatya ev mimarisi ile inşa edilen konakların yer aldığı sokakta; Malatya Kültür Evi, Fotoğraf Makinesi Müzesi, Bilim Sanat Merkezi, Oyuncak Müzesi, Gençlik Merkezi, Miniamalatya ve yöresel yemeklerin yapıldığı restoran, kitapçı, kafe, hediyelik eşya satan dükkanlar ve Ahmet Kaya ve Kemal Sunal heykelleri yer almaktadır. Bu heykellere Hrant Dink’in heykeli de yakışırdı.

Arslantepe Açık Hava Müzesi

İl merkezine 7 km mesafededir. İldeki en önemli arkeolojik alan olarak kabul edilmiş ve 2014 yılında UNESCO Geçici Dünya Miras Listesi’nde Arslantepe, 2011 yılında açık hava müzesi olarak ziyarete açılmıştır.

1932 yılından günümüze kazılar devam etmektedir. Burada çıkarılan bazı eserler Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde sergilenmektedir.

Dünyanın eski kerpiç sarayı burada bulunmaktadır.

Taşhoron Kilisesi

İl merkezinde bulunan ve halk arasında Taşhoron Kilisesi olarak bilinen yapı, 18. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiş ve 2021 yılında  restore edilerek Taşhoron Kültür ve Sanat Merkezi olarak düzenlenmiştir. Kilisede bulunan kabartmalar ve kitabesi zaman içinde tahrip edilmiştir. 19 Ocak 2007 tarihinde, genel yayın yönetmeni olduğu Agos gazetesinin önünde uğradığı ırkçı bir saldırı sonucu katledilmiştir. Doğa en güzel yerinde saklasın O’nu.

Ayrıca, Malatya’da Onar Kaya Mezarları, Onar Büyükocak Cemevi, Levent Vadisi, Günpınar Şelalesi, Eski Malatya Kalesi, Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, Taşhan, Millet Hanı, Ulu Cami, Somuncu Baba Küllüyesi, Malatya Arkeoloji Müzesi, İnönü Müzesi, Atatürk Anı Evi, Turgut Özal Müzesi, Radyo ve Gramofon Müzesi, Poyraz Konağı Yaşam Müzesi, Tahtalı Hamam Müzesi, Kent Müzesi, Bakırcılar Çarşısı ve birbirinden güzel parklarıyla görülmeyi fazlasıyla hak eden bir şehirdir Malatya.

Malatya, kendine özgü zengin bir mutfak kültürüne sahiptir.

Malatya’ya giderseniz, birkaç metropol dışında bugüne kadar gördüğünüz pek çok şehirden daha fazla görebileceğiz yer bulunmaktadır. Yerel yönetimlerin örnek alması gereken kentlerimizden birisi olduğunu düşünüyorum.

Yolunuz düşürse keyfini çıkarın.