Beslenme ve bilişsel gelişim (5)

ÇİNKO VE BİLİŞSEL GELİŞİM Beslenme yetersizliği olan bebeklere ek olarak verilen çinkonun büyüme, ishal ve zatürre kaynaklı ölümleri önlemede olumlu etkileri olduğu gösterilmiş. Çinko, merkezi sinir sistemi gelişimi ve fonksiyonları üzerinde etkilidir. Bu nedenle, çinko eksikliği, bilişsel gelişimi dikkat, aktivite, davranış ve motor gelişimdeki değişikliklerle etkileyebilir.

B VİTAMİNLERİ VE BİLİŞSEL GELİŞİM Son zamanlarda B vitaminleri (folat, B12 ve B6 ) ile çocuklarda ve yetişkinlerde bilişsel gelişim arasındaki ilişki üzerindeki çalışmalar artmıştır. Folik asit yetersizliği, demir yetersizliğinden sonra en sık anemi nedenidir. Anemi, yorgunluk, güçsüzlük, konsantrasyon yeteneğinde azalma, huzursuzluk ve baş ağrısı gibi semptomlara yol açarak bireyin çevre ile iletişimini etkiler. Bunun dışında gebeliğin ilk 28 gününde verilen folik asit ile nöral tüp defektleri % 70 oranında azaltılabilmektedir. Hayvansal ürünler B12 vitamininin tek kaynağı olduğu için, bu gibi besinleri az tüketen annelerin sütü ile beslenen bebekleri ve bu ürünleri tüketmeyen çocuklar, B12 vitamin yetersizliği riski altındadır. Ayrıca yaşlı topluluklar arasında genellikle vitamin emiliminin azalmasına bağlı olarak bu bireylerdeki bilişsel fonksiyon azalması ile ilişkilidir. Bu ilişki bunaklık ve davranış bozuklukları ile de kurulmaktadır. Çocuklarda ise annelerinde B12 yetersizliği olan veya çok katı vejetaryan annelerin bebeklerinin motor ve dil gelişimleri ile akademik başarıları daha düşüktür. B vitaminleri folat, B12 ve B6 merkezi sinir sistemi üzerinde akut ve uzun süreli etkileri olabilen bir metabolik yolu paylaşmaktadırlar. Bu nedenle bu vitaminler çocukluk dönemi boyunca bilişsel gelişim, yetişkinler için ise bellek performansı için gereklidir.

 ÇOKLU DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİ VE BİLİŞSEL GELİŞİM Son yıllarda beslenme ve beyin gelişimi ile bilişsel gelişim üzerine yapılan tartışmalar, çoklu doymamış yağ asitlerinin (ÇDYA) önemini ortaya koymuştur. Beyin aktivitesi yüksek oranda sinir hücrelerinin zarlarının bütünlüğüne bağlıdır. Bu zarlar başlıca protein ve lipitlerden oluşmuştur. Bu lipitlerin , çoklu doymamış yağ asitlerini yeterli oranda içermesi son derece önemlidir. Çoklu doymamış yağ asitlerinden kısa zincirli n-3 , soya fasulyesi yağı, keten tohumu gibi bitkisel kaynaklı yağlarda bulunur. Uzun zincirli yağ asitleri balık yağı ve anne sütünde bulunur. Bu yağ asitleri özellikle merkezi sinir sisiteminin bütünlüğünün korunması için önemlidir. İnsanlarda beyin gelişimi gebeliğin son altı ayında başlar, doğumda en yüksek düzeye ulaşır ve doğumdan sonra hızla devam eder. Yağ asitleri bebeğin beyin gelişiminde ve sinir sisteminin fonksiyonel gelişiminde elzemdir.  bebeğin sinir hücresi gelişiminde  önemlidir.Yağ asitleri yetersizliğinde bilişsel ve motor gelişimi  yetersizdir. Eksiklikte hayvanların motivasyonunda  dahi bozukluk  ve öğrenmede endişe oluşturduğu saptanmış. Yapılan insan çalışmalarında  9-10 aylık bebeklerde problem çözme yeteneğini artırmıştır. Ayrıca çalışmalar anne sütüyle beslenen bebeklerin, mamayla beslenenlere göre  daha iyi görsel keskinliğe sahip olduğunu göstermiştir.Görsel korteks ve ileriki bilişsel gelişim ile ilişkilidir.

Ayrıca dikkat eksikliği hastalığı, disleksia ve otizm üzerine de ek olarak verilmesinin olumlu etkileri  vardır.

Balık:Doğal yağlı balık, iyi bir D vitamini kaynağıdır. Çocuğunuzun bilişsel gerileme ve hafıza kaybına karşı beynini korumak için Somon, ton balığı, sardalye gibi Omega-3 içeren balıkları yedirin. Sürecek