Kur korumalı mevduatta son durum

Bilindiği gibi, geçen yıl reel enflasyonun altında TCMB’nca peş peşe faiz indirimleri yapılmasının ardından piyasa dövize yönelmiş ve bu da dövizin anormal şekilde yükselmesine sebep olmuştu. Ancak, (Çoğu Ekonomistlerce kabul görmeyen) “Faiz sebep Enflasyon sonuç” kuramı ile yapılan faiz indirimleri bu sefer de dövizin anormal yükselmesine sebep olmuştu. Bunun sonucunda ABD. Doları 18 TL.na kadar yükselmişti. Bu durumu düzeltmek için “Kur Korumalı Mevduat Hesabı” ihdas edilerek kur üzerindeki anormallik düzelmiş ve reel olarak Dolar Kuru 13,50 TL. civarına gerilemişti.

GERÇEK KİŞİLER İÇİN KUR KORUMALI TL MEVDUAT

Bilindiği üzere, 21 Aralık 2021 tarih ve 31696 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de, Merkez Bankası’nca “2021/14 Sayılı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” yayımlanmıştır.

Buna göre: Gerçek kişilerin 20.12.2021 tüzel kişilerin ise 31.12.2021 itibariyle bankalarda sahip oldukları Dolar, Euro ve Sterlin cinsinden dövizlerini kur korumalı TL mevduat hesaplarına dönüştürmeleri ve 20.12.2021 tarihindeki ABD Doları, Euro, Sterlin cinsinden Döviz Tevdiat Hesapları olan Yurt içinde yerleşik Gerçek Kişiler bu hesaplarını TL. Mevduat hesabına dönüştürmeleri halinde destekten yararlanabilecektir. Bu Hesaplar 3,6,12 ay vadeli açılabilecektir. Bu hesaplara işleyecek faiz/Kar Payı kur değişim kıyaslamasıyla yüksek olan tutar hesap sahibine ödenecektir.

Bu şekilde Gerçek kişilerin Kur korumalı mevduat hesabı açmaları suretiyle vatandaşların dövize olan aşırı talebinin önüne geçilmiştir.

VERGİ MÜKELLEFLERİ VE KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN KUR KORUMALI TL MEVDUAT

Daha sonra bununla yetinilmemiş ve Kur korumalı mevduat uygulamasının Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine uygulanmak suretiyle işletmelerin de dövizli hesaplarının Kur korumalı mevduat hesabına geçirilmesi için yasal düzenleme yapılmıştır.

Bu doğrultuda 20/1/2022 tarihli ve 7352 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2’nci maddesiyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 14 üncü maddede yer alan düzenlemeler yapılmıştır.

Söz konusu 7352 sayılı Yasanın konumuzla ilgili maddesi şöyledir.

MADDE 2 – 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 14- (1) 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (I) numaralı bendinin (g) alt bendi hükmüne istinaden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar ile ilgili olarak; kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıda belirtilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır:

1. a) Bu fıkra kapsamındaki yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 1/10/2021ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,
2. b) 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar.

(2) Birinci fıkra kapsamına girmemekle birlikte, kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.

(3) Kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.

(4) Bu maddede öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmaz.

(5) Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan istisna hükümleri, aynı şartlarla geçerli olmak üzere bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin kazançları hakkında da uygulanır.

(6) Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.”

Buna göre; 2021 yılına ait Geçici Verginin son ödeme tarihi olan (17.02.2022) tarihine kadar 31.12.2021 tarihinde işletmelerin bilançolarındaki Dolar, Euro ve Sterlin cinsinden dövizlerini kur korumalı TL mevduat hesaplarına dönüştürmeleri halinde 01.10.2021-31.12.2021 arası döneme isabet eden değerlemeden kaynaklı kambiyo karlarının gelir/kurumlar vergisinden istisna edileceği ve bu mevduata ilişkin dönem sonunda elde edilecek olan faiz ve ek desteklerin de yine istisna kapsamında değerlendirileceği belirlenmiştir. Sürecek