FRİG VADİSİ

Günümüzde Eskişehir, Kütahya, Afyonkarahisar ve Ankara il sınırları içerisinde 8 ilçe, 5 belde ve 44 köyün sınırları içinde kalan kalan ve M.Ö. 9. ve 7.  Yüzyılları arasında hüküm süren Frigya medeniyetine ait eserlerin bulunduğu bölgeye Frig Vadisi denilmektedir. Bu bölgede Frigyalılardan sonra Bizans, Roma, Selçuklu ve Osmanlıların yaşadığı bilinmektedir. Vadiyi gezmek için 3 ayrı rota önerilmektedir.  İlki rota Afyonkarahisar, ikincisi Kütahya ve üçüncüsü de Eskişehir’dir. Bu rotaların kesiştiği nokta Yazılıkaya (Midas) Anıtı’dır.

Frigler mimarlık, yontu, çömlekçilik ve metal işçiliğinde gelişmişlerdir. Bugün kullandığımız müzik aleti olan flütü bulan da Friglerdir.

Midas, Friglerin en ünlü krallarından ve Kibele’de ana tanrıçalarıdır. Vadi, yan yollarla birlikte yaklaşık 500 kilometreden oluşmaktadır. Ayrıca bisiklet, yürüme ve doğa sporlarını kapsayan rotaları da bulunmaktadır.

Frig Vadisi’nde gezilip görülecek birçok nokta bulunmasına karşın güzergahın tamamında yön tabelama işleminde eksiklikler vardır. Yine vadide konaklama seçeneği yok denecek kadar azdır.  Gitmeden önce konaklama yerleriyle iletişime geçmek ve durumu netleştirmek gerekir. Yöresel lezzetlerin sunulduğu mekanlar yok. Bölgedeki turizm gelişimi yerel yöneticilerin insiyatifine bırakılmıştır. Yönetici bu işlerle ilgiliyse işler yürüyor, yöneticinin tayini çıkmışsa işler yürümüyor. Bazı yerlerde de, köylüler yapılacak işlere zorluk çıkarmaktadırlar. Bölgeyi dolaşırken konuştuğunuz birçok insanın serzenişlerinde bunları görebilirsiniz. Bölge halkının bir kısmı da oldukça muhafazakar olup turizmin getireceği değişikliklere kapalı tutum ve davranış içerisinde görünmektedir.

Frig Vadisi’nde Görülmesi Gerekenler

Ayazini

Afyon ilinin İhsaniye ilçesine bağlı bir köydür. İl merkezine 34 ve ilçe merkezine 16 km mesafede yer alan köyün, Frigler döneminden beri yerleşim yeri olarak kullanıldığı bilinmektedir. Kayalara oyulmuş kaya mezarları, mağaraları, kiliseleri ve kalesiyle ziyaretçilerin dikkatini çekmektedir. Valilik tarafından başlatılan proje kapsamında köyün sokaklar çeşitli (nazar boncuğu, rengarenk şemsiyeler ve gül motifli sabunlar gibi) görsellerle restore edilmiştir.

Göynüş Vadisi

Ayzini Köyü’ne 12 km uzaklıkta yer almaktadır. Vadi içinde 10 metre yükseklikte dik kayalar vardır.  Kayaların içi oyularak mezar olarak kullanılmıştır.  Vadinin en önemli anıtları Aslantaş, Yılantaş ve Maltaş’tır. 

Üçlerkayası

Göynüş Vadisi’ne uzaklığı 21 km’dir.  Köyde yer alan peri bacaları, kaya mezarları, kral mezarları ve mitolojik şarap mahzenleri gibi tarihi mekanlarıyla keşfedilmeyi beklemektedir.

Döğer

Üçlerkayası’na 8 km mesafededir. Bölgede Friglerden kalma büyük kaya mezarları, tanrılar için sunaklar ve açık hava mabetleri vardır. Bunlardan en ünlüsü ve ilk günkü güzelliğini koruyan Aslan Kaya’dır. Bölgedeki bütün açık hava anıtları gibi buradakiler de korunmasız ve bakımsız görünümdedirler.  7.500 nüfuslu kasabanın merkezinde 1434 tarihli bir Kervansaray vardır. Ayrıca Cem Yılmaz Arog adlı sinema filmini buradaki Memeç Kaya Kilise’sinde çekmiştir.

Emre Gölü

Döğer’e 5 km ve Afyon il merkezine 50 km uzaklıkta yer almaktadır. Gölün yüzölçümü 5 km2 derinliği yer yer 3 metrenin üzerindedir. Göl kıyısında Frig Kaya Anıtları ve Yunus Emre Tekkesi ziyaret edilebilmektedir. Gölde piknik alanı ve sosyal tesis bulunmaktadır.

Kümbet

Emre Gölü’ne 25 km uzaklıkta bulunan Kümbet, Eskişehir ili Seyitgazi İlçesine bağlı bir köydür. İlçe merkezine 36 km ve il merkezine 75 km mesafede yer almaktadır. Friglerin inanç merkezi Yazılıkaya yolu üzerindedir.  Köyün kurulduğu höyükte Frig ve Roma dönemlerinde kullanılan Aslanlı Mabet ((Solun’un Mezarı) ve yanı başında 13. yüzyılda yapıldığı düşünülen Himmet Baba Türbesi vardır.

Yazılıkaya

Friglerin Midas Anıtı olarak da bilinen Yazılıkaya, Kümbet Köyü’ne uzaklığı 16 km’dir. Yazılıkaya Köyü, Eskişehir ili Han ilçesine bağlıdır. İlçe merkezine 19 km ve il merkezine 80 km uzaklıktadır. Frigce yazıtta Midai kelimesinden dolayı anıta bu isim verilmiştir. Yöre insanları anıtın üzerindeki yazıtlar nedeniyle anıtı, Yazılıkaya olarak adlandırmıştır. Günümüzde her iki isim de kullanılmaktadır. Yazılkaya (Midas) Anıt 17 metre yüksekliğinde, 16.50 metre genişliğindedir Yerden yüksekliği, 1.20-1.80 metredir. Anıtın geçmişi M.Ö. 8. yüzyıla dayanmaktadır. Frigler’in önemli bir dini merkezi olan Yazılıkaya’nın duvarları ise, Kybele için yaptıkları toprak levhalarla süslüdür. Anıtın ortasında ise Kybele’nin heykeli için ayrı bir alan da ayrılmıştır. Ancak bu heykel günümüze dek gelememiştir. UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirası listesine aday gösterilmiştir. Anıtın çevresinde birçok başka anıtlar da bulunmaktadır. Bölgede sadece Yazılıkaya (Midas) değil çevresinde birçok kale, sarnıç ve anıt yer almaktadır.

Çukurca

Yazılakaya’ya 4 km mesafede yer alan Çukurca Köyü, Eskişehir ilçesi Seyitgazi ilçesine bağlı bir köydür. il merkezine 70, ilçe merkezine 23 km’dir. Bölgede Gerdekaya Mezar Anıtı, Doğanlı Kale, Pişmiş Kale, Küçük Yazılkaya gibi birçok anıt bulunmaktadır. Köyde 3 arkeolog tarafından işletilen Midas Han gezginlere konaklama hizmeti vermektedir.