“Resmi yapan ustaların fırça izlerine rastlıyoruz”

Yaklaşık 10 santimetrelik bir alanda kimi zaman günlerce çalışan restoratörler, eserlerin gelecek nesillere aktarılmasını sağlıyor.

Zeugma Mozaik Müzesi’nde restoratörler, mikroklimatik etmenlerden dolayı oluşan açılmaları ve renk ağarmalarını özel mikroskoplarla tespit edip, özel cihazlarla resimlerin bire bir röntgenini çektiklerini belirten restoratör Uğur Yalçınkaya, “Bazen 10 santimetrelik bir yerde günlerce, bir metrelik bir alanda ise aylarca çalıştığımız oluyor” dedi.

Duvar resimlerinin korunması için yoğun çaba harcadıklarını aktaran Uğur Yalçınkaya, müzede teşhirde bulunan eserlerin korunması, onarılması ve incelenmesi için periyodik bakım çalışmaları gerçekleştirdiklerini dile getirdi. Elde ettikleri verilerin sonucunda konservasyon işlemlerini yaptıklarını paylaşan Yalçınkaya, “Teşhirde bulunan eserlerde kapalı ortamdan kaynaklı mikroklimatik etmenlerden dolayı bozulmalar meydana geliyor. Duvar resimleri birçok farklı organik ve inorganik malzemelerden oluşabiliyor. Dolayısıyla bazen gözle göremediğimiz boyutta bozulmalar meydana gelebiliyor. Bununla ilgili de mikroskoplar kullanıyoruz. Elde ettiğimiz neticelerle konservasyon işlemlerini yerine getiriyoruz” ifadelerini kullandı.

Resimlerin adeta röntgenini çektiklerini kaydeden Yalçınkaya, yaptıkları çalışmalarla duvar resimlerinin ömrünü uzatmaya çalıştıklarını vurguladı. Herhangi bir hasar tespit ettikleri esnada çok uzun süre süren hassas çalışmalar yaptıklarının altını çizen Yalçınkaya, “Üzerinde çalıştığımız duvar resmi Roma döneminde kalma ve yaklaşık 2 bin yıldan bugüne kadar gelmiş. Çok uzun ve hassas bir süreç dolayısıyla bizimde hassas davranmamız gerekiyor. Çok fazla bozulma olduğunda uzun zamanımızı alıyor” dedi.

Gaziantep Restorasyon Konservasyon Bölge Laboratuvarları Müdür Vekili Ayşe Ebru Çorbacı, mozaikleri gelecek nesillere aktarmak için çalıştıklarını ifade etti. Müze Müdürü Özgür Çomak mozaiklerin ömürlerinin uzun süreli olması için periyodik kontrol ve bakımlarının aralıksız yapıldığını aktardı.

“Yılda 3 defa bakım yapılıyor”

Mozaiklerin yılda 3 defa bakımının yapıldığını söyleyen Çomak, bakım esnasında mozaiklerin temizlendiğini ve bozulma olan bölgelerde onarımlarının yapıldığını dile getirdi. Mozaiklerin bakımlarını uzman restoratörlerin yaptığını belirten Çomak, “Restoratörler mozaikler üzerinde zamanla oluşan tozlanmayı özel sıvılarla silerek temizliyor. Bazı bölgelerde derzlerde kalkmalar meydana geliyor. O bölgelerdeki derzleri dolduruyorlar. Mozaikleri gelecek kuşaklara aktarabilmek için mozaiklere bu çalışmaları yapmak zorundayız” ifadelerini kullandı.

Müzelerde her yıl periyodik kontroller yaptıklarını paylaşan Ayşe Ebru Çorbacı, taban mozaiklerinde yaptıkları kontrollerin ardından sağlamlaştırma ve temizleme aşamasına geçtiklerini kaydetti. Mozaiklerde kontroller esnasında sağlamlaştırılması gereken tesseraları tespit ettiklerini belirten Çorbacı, “Tesseralar mozaiği oluşturan küçük taş parçalarıdır. Kireç bağlayıcılı harçlarla yerinden çıkmış olan tesseraları tekrardan yerine yerleştiriyoruz. Yılda en az 3 kez periyodik kontrolleri gerçekleştiriyoruz. Acil müdahale gerektiği zaman ise daha hızlı müdahale ediyoruz. İklim koşullarından kaynaklı bozulmaları periyodik kontrollerimizde önlemeye çalışıyoruz” dedi.

Zeugma Mozaik Müzesinin şartları iyi olan bir müze olduğunu aktaran Çomak, “Burada bizim rastladığımız bozulmalar daha çok ziyaretçi sirkülasyonundan oluşan bozulmalardır. Binanın hareketinden kaynaklanan bir takım bozulmalar da meydana gelebiliyor. Tarihi eserlerimiz ve kültür varlıklarımız için en azami hassasiyeti göstererek çalışıyoruz” diye konuştu.