Yanılgı

İsmini sürekli duyduğumuz ve gündemden düşmeyen bir politikacı, çok başarılıdır der, yakışıklı veya güzel insanların daha akıllı ve zeki olduğunu düşünürüz genellikle. Başarılı bir şirket veya yöneticisi, bir profesör, bir avukat, doktor ya da bir oyuncu olsun, birçok kişi ve kurumun başarısını açıklarken, aslında gerçekte var olmayan birçok özelliği de o kişi ya da o kuruma atfederiz.

Bir gün yaralı bir kuş Hz. Süleyman’a (aleyhisselam) gelerek, kanadını bir dervişin kırdığını söyler.
Hz. Süleyman, dervişi hemen huzuruna çağırtır.
Ve ona sorar;
“Bu kuş senden şikâyetçi, neden kanadını kırdın?”
Derviş kendini savunur;
“Sultanım, ben bu kuşu avlamak istedim. Önce kaçmadı, yanına kadar gittim, yine kaçmadı. Ben de bana teslim olacağını düşünerek üzerine atladım. Tam yakalayacağım sırada kaçmaya çalıştı, o esnada kanadı kırıldı.”
Bunun üzerine Hz. Süleyman kuşa döner ve der ki;
“Bak, bu adam da haklı. Sen niye kaçmadın? O sana sinsice yaklaşmamış. Sen hakkını savunabilirdin. Şimdi kolum kanadım kırıldı diye şikâyet ediyorsun?”
Kuş kendini savunur.
“Efendim ben onu derviş kıyafetinde gördüğüm için kaçmadım. Avcı olsaydı hemen kaçardım. Derviş olmuş birinden bana zarar gelmez, bunlar Allah’tan korkarlar diye düşündüm ve kaçmadım.”
Hz. Süleyman bu savunmayı doğru bulur ve kısasın yerine getirilmesini ister.
“Kuş haklı, hemen dervişin kolunu kırın” diye emreder.
Kuş o anda;
“Efendim, sakın öyle bir şey yaptırmayın” diyerek öne atılır.
“Neden” diye sorar Hz. Süleyman.
Kuş sebebini şöyle açıklar;
“Efendim, dervişin kolunu kırarsanız, kolu iyileşince yine aynı şeyi yapar... Siz en iyisi mi, bunun üzerindeki derviş hırkasını çıkartın... Çıkartın ki, benim gibi kuşlar bundan sonra aldanmasın."
Günlük yaşantımız içerinde şaşırdığımız birçok olay, aslında bu tür yanılgılardan kaynaklanmıyor mu? İnsanların sahip olduğu olumlu ve olumsuz özelliklerini birlikte değerlendirip, onun hakkında genel bir kanıya varabiliyoruz çoğu zaman. Daha önce karşılaşmadığımız, tanımadığımız biriyse eğer, bizde uyandırdığı ilk izlenime göre bir kalıba sığdırırız hep.
Günlük yaşantımız içerisinde hepimizin yaşadığı bir yanılsamadır aslında bu durum. Daha doğrusu insan zihninin yanılsamasıdır. Çünkü zihin birbiri ile çelişen olguları barındırmak istemez bünyesinde. Bu yüzden kusursuz bir dış görünüme sahip olup, bu görünümün herhangi bir olumsuzluk barındırabileceği gerçeğini kabul etmek istemez aslında. Bu durum ise düşüncenin kaynağını yanlış yerden alabileceği gibi, bizde yanlış algıların oluşmasına da sebep olabilmektedir çoğunlukla.