Talas

Talas, geçmişte 5 bin nüfuslu küçük bir yerleşime sahip iken, günümüzde 200 bine yaklaşan nüfusa sahip, Kayseri ile birleşmiş, bütünleşmiş bir ilçedir. İlçede gezip görülebilecek yerler Kiçiköy Mahallesi ve Ali Dağı eteklerinde kalmıştır.
Talas, arkeolojik ve tarihi geçmişiyle eski bir yerleşim yeridir. Yeraltı ve yerüstündeki binlerce yıllık kültürel yapılarını, ilçeyi gezerken görmek mümkündür. Talas, Kapadokya’nın merkezinde yer alıyor. Şehrin 2000 yıllık bir tarihe sahip olduğu biliniyor. Bölge, Yavuz Sultan döneminde Osmanlı yönetimine girmiştir. Şehirde Ermeni, Rum ve Türklerin bir arada yaşadığı biliniyor. 1915 ve 1923 yıllarından sonra bu ortak yaşam kültürü yok olmuştur.
1907’de belediye teşkilatı kurulan Talas, 1911’de nahiye ve 1987’de de ilçe olmuştur. 2005 yılında Kayseri Büyükşehir Belediyesi bağlı merkez ilçe konumundadır.
Talas Gezilecek Yerler
Tarihi Kent Meydanı
19. yüzyılda inşa edilmiş geleneksel evlerin yoğun olarak meydan, kentsel sit alanının da merkezi konumundadır. Talas Belediyesi tarafından yeniden düzenlenmiştir. Meydanda girilen Ali Saip Paşa Caddesi bir “Osmanlı Sokağı” niteliğinde düzenlenerek turizmin hizmetine sunulmuştur. Cadde de birçok kafe bulunuyor. Cadde ile aynı ismi taşıyan cami 1887’de yaptırılmıştır. Camiye, üstünde Osmanlı Devleti’nin arması bulunan bir kapıdan giriliyor.
Kaya Oyma İbadethanesi (Tol Kilise)
Kayadan oyularak yapılmış kilisenin giriş kısmı sivri kemerli üç bölümden oluşmaktadır. Kapadokya bölgesinin en eski dini yapılarından biridir. Kilise, 2013 yılında belediye tarafından restore edilerek ziyarete açılmıştır. Biz gittiğimizde kapalı olduğundan dolayı içerisine giremedik.
Ali Dağı Sarnıçlı Yeraltı Şehri
Şehir merkezine 8 km uzaklıktadır. M.Ö. 3 ve 4. yüzyıllarda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Şehir, 2010 yılında belediye tarafından ziyarete açılmıştır. Kış aylarında ziyarete kapalıdır.
Esma Hanım Türbesi (Kubbeli Anıt)
Cemil Baba Mezarlığı’nın köşesinde yer alıyor. 1890’da Ali Saip Paşa’nın annesi Esma Hanım adına yaptırılmıştır. Sekizgen planlı yapının üzeri soğan kubbeyle örtülmüştür.
Okutan Konağı (Konak Restoran)
Konak, bodrum, zemin ve birinci kat olmak üzere üç katlı olarak, 19. yüzyılda inşa edilmiştir. 2009 yılında restore edilen yapı günümüze restoran olarak hizmet vermektedir.
Rüştiye Mektebi
1869’da Sultan Abdülaziz’in emri ve Talaslıların katkılarıyla yaptırılmıştır. Günümüzde kütüphane olarak hizmet veriyor.
Yaman Dede Camisi (Panaya Kilisesi)
1886’da II. Abdülhamit döneminde Metropolit İonnis tarafından yaptırılmıştır. Rumların 1923 Nüfus Mübadelesi Antlaşması sonucunda Talas’ı terk etmelerinden sonra 1924’de camiye dönüştürülmüştür. Camiye çevrilen kiliseye bazı eklemeler yapılmıştır. Kilise önceleri Yeni Zafer Cami olarak anılmışsa da, 2006’daki son restorasyonundan sonra Yaman Dede Cami adı verildi. Kilisenin altındaki mahzenler günümüze kafeterya olarak hizmet veriyor.
Talas’taki Tarihi Yapılar
Tarihi Kent Meydanı, Ali Saip Paşa Caddesi, Tol Kilisesi, Ali Saip Paşa Cami ve Çeşmesi (Devlet-i Aliyye Mirası), Kız Mektebi, Ali Dağı Sarnıçlı Yeraltı Şehri, Okutan Konağı (Konak Restoran), Esma Hanım Türbesi (Kubbeli Anıt), Harman Camisi ve Çeşmesi, Rüştiye Mektebi, Yaman Dede Camisi (Panaya Kilisesi), Salih Ağa Çeşmesi, Yaman Dee Kültür ve Sanat Evi, Han Camisi, Ali Sap Paşa Hamamı, Esvak-ı Sultani (Ticaret Merkezi), Amerikan Koleji ve Hastanesi, Feyzioğlu Konağı, Kuyumcular Çarşısı, Atatürk Evi (Vali Konağı), Stefana Rum Kilisesi, Somuncu Baba Camisi ve Çilehanesi, Direkli Cami, Üç Azizler (Agia Triada) Kilisesi, Zincirdere Mektebi, Su Kemerleri, Aziz Haralombos ve Loannes Prodromos Kiliseleri ve Zion (Sion) Yetimhanesi.
Zengin bir tarihe ve kültüre sahip Kayseri’nin pastırma, sucuk ve mantı ile tanınması ve tanıtılması bu şehrin geçmişine çok büyük bir haksızlık olduğunu düşünüyorum.