Patates soyma makinesinde fıstık da soyuluyor!

Abimin vefatında taziye dilemeye gelenlerden birisi: “Ayfer Hanım, ben sizin akrabanızım” dedi. Yüzünü daha önce görmediğim bu kişiye pek ilgi duydum ve sordum: “Akrabalığımız nereden kaynaklanıyor?” “Babanız tarafından, ben Postacıların torunlarından biriyim, ismim Neşet Uçar.”

Aaa evet, ben dahil çoğu kuzenimin hiç görüp tanımadığı, dünyalar güzeli en büyük halam Münevver Hanım’ın Postacılardan birisi ile evlilik yaptığını ve eşinin Antep harbi sırasında şehit olduğunu biliyorum. Geride babamdan bir-iki yaş büyük bir evlat, Sabri Haksever’i bıraktığını biliyorum.

Postacı ailesine çok sempati duymamın nedeni, ailenin, Haksever kuzenlerimi asla yalnız bırakmamaları ve her zaman yakın olmalarından kaynaklandı. Kuzenimin eşi Asiye Hanım Teyze hep sitayişle bahsederdi Postacı ailesinden.

Yeni kısmet oldu, Neşet Uçar ile röportaj yaptım ve detayları öğrendim. Neşet Bey’in anneannesi Postacılardan ve Haksever kuzenlerimle samimi olarak ilgilenen ve asla bırakmayan da o...

-Neşet Bey, fıstık işiyle uğraştığınızı biliyorum. Bana eskiden fıstığı nasıl işlerdiniz, bugün nasıl işliyorsunuz anlatır mısınız?

- Biz önce Antep fıstığını kabuklu olarak alırdık, ücret karşılığı fason olarak devlip dediğimiz işletmelerde kavlatılır,  sonra evlere çıtlatılmaya gönderilirdi.

-Peki şimdi nasıl yapıyorsunuz?

-Yeni teknolojik makineleri yavaş yavaş kendimize adapte ettik, bugün artık entegre makinelerle yapıyoruz. Mesleğe başladığımda Antep fıstığı 100 kiloluk çuvallarda kavrulmamış olarak satılırdı, daha sonra fason kavurtarak satmaya başladık. Dolayısiyle işin tüccarıydık, şimdi işletmecisi olduk.

-Ürünü alırken direkt köylüden mi, aracılardan mı alırsınız?

-Antep fıstığının veya diğer zirai ürünlerin satışı komisyoncular tarafından yapılır. Yıllardır böyle. Son yıllarda direkt üreticiden aldığımız da oluyor, yaklaşık yıllık tüketimimizin yüzde 30’unu üreticiden alıyoruz.

-Peki teknolojik yeniliklerden hangisi üretim seviyenizi artırdı?

-Antep fıstığının tüketimini artıran iki makine vardır. İç yapma makinesi ve bir de fıstık çıtlatma makinesi.

-Demin, önceden fıstık işlemede makineye yatırım yapmadığınızı söylediniz, doğru mu?

-Babam mezardan kalkıp demirbaşa bağladığımız parayı görse beni döverdi. Evet, kademeli olarak makineler yaptırmaya ve etkin olarak kullanmaya başladık.

-Ben Cibin fıstığını pek seviyorum, siz ne düşünürsünüz bu konuda?

-Doğru, Cibin ve Barak’ta yetişenler, bölgenin kaliteli fıstıklarındandır. “Ben” dediğimiz fıstık en kalitelisidir. Saklama koşulları da çok önemlidir, yani sadece fıstığın kaliteli olması yetmez!

-Fıstık işlemeye geri döneceğim. Eski ile yeni arasındaki fıstık işleme kapasitenizi mukayese etmem açısından rakamla ifade eder misiniz?

-Eskiden günde en fazla 5 ton fıstık kavlatılırken, şimdi patates soyma makinesi benzeri bir makinede 30 ton kavlatılıyor.

-Patates soyma makinesi mi dediniz, nasıl işliyorsunuz?

-Evet, patates soyma makinesi dedim! Fıstığı soymak için, önce 5 saat ıslamak gerekir. Onu ayarlarız, işyerimizi açınca saat 08.00’de kavlatmaya başlarlar. Saat 10.00 gibi çıtlatmaya girer, 11.00 gibi kavrulur.

-Fıstığı ne zaman alırsınız Neşet Bey?

- Yüzde 15’ini yaş olarak alırız. Şartlara göre, sezona göre depolarız. Diğerini kuru kırmızı olarak her gün alım yapıyoruz. Fıstık Pazarı var, komisyoncu da yüzde 2 komisyon alır.

-Her gün fıstık alır mısınız?

-Yıllardır tanıdığımız üreticiler var. İyi bulduğum fıstığı hemen alırım.

-Siirt fıstığını çok seviyorum Onun ayrı bir işleme yöntemi var mı?

-Siirt fıstığı çıtlak oranı daha fazla olduğu için ağaçtan toplandıktan sonra hemen kavlatılır. Fıstıktaki yağ oranı daha düşük olduğu için de lezzetlidir. Ürün yağlı olursa daha az tüketilir. Örnek olarak fındık ve yer fıstığını verebilirim.

-Bir de baklavacıların fıstığı erken hasat etmeleri söz konusu değil mi? O zaman iç, daha güzel bir yeşil oluyor herhalde.

-Baklavacıların tükettikleri fıstık erken toplanır. Bu şekilde ağaç daha az yorulur. Çerezlik olarak tüketilenin toplama işi 15 Eylül’de biter. Ağacın yorulmasını şöyle izah edeyim: 30 Temmuz farklıdır, 15 Eylül farklı...

-Afla toksin ne zaman oluşur?

-Toprağa serilirse oluşur. Hele kalın olarak serilirse veya sergide iken yağmur değerse mutlaka afla toksin oluşur. Bir de işletme esnasında gün sıcaklığı ile nem dengesi var. İzah ettim, fıstık kavlatma sırasında nemlidir, bu şekilde 24 saatten fazla beklerse, afla toksin oluşma riski ortaya çıkar.

-Afla toksinin nasıl ürediğini ve nasıl tesbit edildiğini anlatır mısınız?

-Ekmek de nemlidir, ama buzdolabında küflenmez.  O şekilde düşünün.  Mor ötesi ışınla içerisinde afla toksin olup olmadığını tespit edebiliyorlar.

-Neden Antepfıstığı borsası Türkiye’de değil?

-Önce şunu belirteyim. Antepfıstığında var yılı, yok yılı olması etken. İkincisi, tarım arazilerinin çok parçalanmış olması etken. Son 10 yıla kadar gerek İran’da gerekse Amerika’da rekoltelerin bizden çok fazla olması etkendi. Aradan geçen süre içerisinde fıstık rekoltesinin artması Gaziantep fıstığını söz sahibi yaptı. Ayrıca Antepfıstığını makinelerde işlememiz de bizi ihracat yapar hale getirdi.

-O zaman ürünün borsasının, ürünün rekoltesiyle ilgisi var, öyle mi?

-Evet, doğru.

Neşet Bey, geçtiğimiz günlerde CHP Gaziantep İl Başkanı olarak atandı. Siyasi yönüyle ilgili de söyleşi yaptım. Yarın yayınlayacağız.