TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı tarafından tamamı Avrupa ülkesi olan 34 ülkede yapılan araştırma 20 ülkede yedek parlamento üyeliği sisteminin uygulandığını ortaya koydu.
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı tarafından “Yedek Parlamento Üyeliği” başlıklı yapılan çalışmada, tamamı Avrupa ülkesi olan 34 ülke incelendiği ve bu ülkelerde, yedek milletvekilliği uygulaması olup olmadığı, varsa; bunların koşulları, yedek üyelerin nasıl belirlendiği, görevden ayrılan asil üyenin tekrar görevin dönüp dönemediği gibi konuların ele alındığı ifade edildi.
Araştırmada 34 ülke incelendi, 20 ülkede yedek üyelik sisteminin uygulandığı tespit edildi.
Araştırmada, ülkelere, parlamentolara ve seçim sistemlerine göre değişiklik göstermekle birlikte yedek üyelik sisteminin belli başlı yönlerine ilişkin şöyle denildi:
“İncelenen ülkelerin hepsinde yedek milletvekillerinin seçimlerle belirlendiği tespit edilmiştir.
Seçim sistemine göre usulü değişmekle birlikte, incelen ülke örneklerinin hepsinde, seçmenler bir şekilde aslında hangi yedeğe/yedeklere oy verdiklerini de bilmektedirler.
Yedek milletvekilinin göreve gelmesinin temel sebebi, asil parlamento üyeliğinin bir sebeple boşalmasıdır.
Boşalma sebeplerinin en yaygınları olarak şunlar gösterilebilir:
-Bakan olmak.
-Belli bir süreyi aşan yürütme organı görevleri,
-Ölüm,
-İstifa,
-Avrupa Parlamentosuna seçilmek,
-Hastalık,
-Doğum/annelik izni,
-Yasama üyeliğiyle bağdaşmayan işler,
-Diğer sebeplerle milletvekilliğinin düşmesi.
Yedek üyeler, çalışmada incelenen hiçbir ülkede (bakan olarak atanan üyenin yerine gelmiş olsa bile) yerine geçtikleri asil üyenin direktifleri doğrultusunda kullanmazlar. Hepsi oylamalarda ve diğer yasama ile denetim faaliyetlerinde kendi kararlarını kendileri verirler.
Yine incelenen ülkelerin hepsinde, yedek milletvekilleri, asil milletvekili gibi hak ve statüye sahiptir. Ancak çalışma kapsamında yedek milletvekillerinin görev süreleri konusunda iki farklı uygulamaya rastlanmıştır. Bazı ülkelerde, görevden, bakanlık, hastalık gibi sebeplerle ayrılan üyenin ayrılma sebebi ortadan kalksa bile görevine dönememekte ve yasama döneminin geri kalanını yedek milletvekili tamamlamakta iken bir diğer grup ülkede ise, görevden ayrılıp yerine yedek milletvekili geçen üye, ayrılma sebebi ortadan kalktıktan sonra milletvekilliğine dönebilmekte ve bu durumda yedek milletvekilinin ise görev süresi bitmektedir.”
Araştırmada yedek üyelik sisteminin tercih edilme sebepleri de şöyle sıralandı: “Yedek milletvekilliği hem kalıcı hem de geçici boşalmalarda uygulamasının üç önemli avantajı bulunmaktadır.
Birincisi, parlamento çalışmalarının aksamamasını sağlar. Bu yolla, herhangi bir sebeple boşalan parlamento üyeliği hemen telafi edilir.
İkincisi, özellikle hassas parlamento içi parti kompozisyonuna sahip ülkelerde, bakanlıklara milletvekili atanması durumunda parlamento içi parti üyeliği dağılımının bozulması riskini ortadan kaldırır.
Üçüncüsü, üyeliğin boşalması durumunda, bir seçim bölgesinin/ bir grup seçmenin temsil edilmemesi sorununu ortadan kaldırır.
Dördüncüsü, ülkeyi, boşalan üyelikler nedeniyle ortaya çıkabilecek sürekli ara seçim yükünden kurtarır.” ANKA
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı tarafından “Yedek Parlamento Üyeliği” başlıklı yapılan çalışmada, tamamı Avrupa ülkesi olan 34 ülke incelendiği ve bu ülkelerde, yedek milletvekilliği uygulaması olup olmadığı, varsa; bunların koşulları, yedek üyelerin nasıl belirlendiği, görevden ayrılan asil üyenin tekrar görevin dönüp dönemediği gibi konuların ele alındığı ifade edildi.
Araştırmada 34 ülke incelendi, 20 ülkede yedek üyelik sisteminin uygulandığı tespit edildi.
Araştırmada, ülkelere, parlamentolara ve seçim sistemlerine göre değişiklik göstermekle birlikte yedek üyelik sisteminin belli başlı yönlerine ilişkin şöyle denildi:
“İncelenen ülkelerin hepsinde yedek milletvekillerinin seçimlerle belirlendiği tespit edilmiştir.
Seçim sistemine göre usulü değişmekle birlikte, incelen ülke örneklerinin hepsinde, seçmenler bir şekilde aslında hangi yedeğe/yedeklere oy verdiklerini de bilmektedirler.
Yedek milletvekilinin göreve gelmesinin temel sebebi, asil parlamento üyeliğinin bir sebeple boşalmasıdır.
Boşalma sebeplerinin en yaygınları olarak şunlar gösterilebilir:
-Bakan olmak.
-Belli bir süreyi aşan yürütme organı görevleri,
-Ölüm,
-İstifa,
-Avrupa Parlamentosuna seçilmek,
-Hastalık,
-Doğum/annelik izni,
-Yasama üyeliğiyle bağdaşmayan işler,
-Diğer sebeplerle milletvekilliğinin düşmesi.
Yedek üyeler, çalışmada incelenen hiçbir ülkede (bakan olarak atanan üyenin yerine gelmiş olsa bile) yerine geçtikleri asil üyenin direktifleri doğrultusunda kullanmazlar. Hepsi oylamalarda ve diğer yasama ile denetim faaliyetlerinde kendi kararlarını kendileri verirler.
Yine incelenen ülkelerin hepsinde, yedek milletvekilleri, asil milletvekili gibi hak ve statüye sahiptir. Ancak çalışma kapsamında yedek milletvekillerinin görev süreleri konusunda iki farklı uygulamaya rastlanmıştır. Bazı ülkelerde, görevden, bakanlık, hastalık gibi sebeplerle ayrılan üyenin ayrılma sebebi ortadan kalksa bile görevine dönememekte ve yasama döneminin geri kalanını yedek milletvekili tamamlamakta iken bir diğer grup ülkede ise, görevden ayrılıp yerine yedek milletvekili geçen üye, ayrılma sebebi ortadan kalktıktan sonra milletvekilliğine dönebilmekte ve bu durumda yedek milletvekilinin ise görev süresi bitmektedir.”
Araştırmada yedek üyelik sisteminin tercih edilme sebepleri de şöyle sıralandı: “Yedek milletvekilliği hem kalıcı hem de geçici boşalmalarda uygulamasının üç önemli avantajı bulunmaktadır.
Birincisi, parlamento çalışmalarının aksamamasını sağlar. Bu yolla, herhangi bir sebeple boşalan parlamento üyeliği hemen telafi edilir.
İkincisi, özellikle hassas parlamento içi parti kompozisyonuna sahip ülkelerde, bakanlıklara milletvekili atanması durumunda parlamento içi parti üyeliği dağılımının bozulması riskini ortadan kaldırır.
Üçüncüsü, üyeliğin boşalması durumunda, bir seçim bölgesinin/ bir grup seçmenin temsil edilmemesi sorununu ortadan kaldırır.
Dördüncüsü, ülkeyi, boşalan üyelikler nedeniyle ortaya çıkabilecek sürekli ara seçim yükünden kurtarır.” ANKA
RSS