“Et ihraç etmek memleket aleyhine oluyor”

“Et ihraç etmek memleket aleyhine oluyor”

Hayvan ihracında kaçakçılığın hemen hemen önlendiği iddia ediliyor. “Araplar bizim hayvanlarımızı alıp besliyorlar, besili hayvan fiyatı iki misli oluyor, bizim sırtımızdan para kazanıyorlar”

NAZAN HIDIROĞLU

Niyazi Erdoğan, Elazığ, Palu doğumlu. Baba mesleği besiciliği yapıyor. Aşirete mensup, Ailece sürü sahibiler. Canlı hayvan ihracatı Gaziantep'te daha elverişli olduğu için buraya gelmişler. Canlı hayvan ihracatında, Kayseri'den Van’a kadar güzergahın Gaziantep’te iyi toparlandığını söylüyor. 1972 yılından beri ihracat yapıyor. Geçen yıl 12 milyon dolarlık ihracat yaptığını, 20-30 kişilik ihracat ekibinin olduğunu belirtiyor.

-Canlı hayvan ihracatının dünü, bugünü ve geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?

-Her geçen gün doların fiyatı yükseliyor. Canlı hayvan ihracatından da hayvan başına fon alınıyor. Fon dolara göre ayarlanıyor. Doların değeri yükseldikçe bizim de fona ödeyeceğimiz para artıyor. Dolayısıyla maliyetler yükseliyor. Geçen yıl masraflar bin lira iken, şimdi 2 bin lira olacak. Böylece satışlar azalıyor. 1980'lerden önce ihracatın 3/2 si kaçak olurdu. Şimdi öyle olmuyor. Hükümet bizi desteklemeli. Desteklenirsek, geçen yıl 57 milyarlık yapılan ihracat, alınan fonlarla 100 milyarı geçer.

-Zorluklarla karşılaştığınızı ifadenizden anlıyoruz. Konuları biraz açar mısınız? Ne gibi tedbirler alınmasını istiyorsunuz?

-Sorun çok. Başta ihracatta hayvan başına alman fon kalksın. Fon dolara göre ayarlanmasın. Dolara göre ayarlanınca, her gün kur değişiyor. Maliyetler devamlı yükseliyor. Her koyundan 7 bin 500 lira fon çok yüksektir. Hükümet adil bir vergi yolu bulmalıdır. KDV, nakliye, vb. gibi eklenince maliyetler yükseliyor. Başka ülkeler fiyat kırarak bize rekabet yapıyorlar. Mâliyeden nakliye yol tezkeresi isteniyor. Bunlar çok sıkıntı yaratıyor.

-Canlı hayvan ihracatında muhatap olan kuruluşların uygulamaları hakkında ne düşünüyorsunuz?

-Veterinerin pazarda yeri yok. Bürokratik engeller çıkarılıyor. 50 yıl önceki usuller uygulanıyor. Menşe şahadetnamesi, döviz alım bordrosu hazırlandığında ihracata izin verilmelidir. Maliye, belediye, veteriner, Borsa, İhracatçı Birliği temsilcilerinin bir yerde toplanması çok uygun olur. İhracatçı ile komplike bir yerde olup zaman kaybı önlenmelidir. Devlet ihracat istiyorsa, bazı kişiler pazarda oturtup bu işi halletmelidir. Fon yatırıyoruz hayvan başına. Bankaya yatırdığımız tarihteki doların değeri ile, sınır kapısına gidene kadar olan zamanda doların değerinin yükselişi, yeniden bankaya para yatırılmasını gerektiriyor. Yeniden şehre gelmek, lisansa işlemek, zorlukları, ihracatı engelliyor.

-Canlı hayvan ihracatı 7-8 ay açık tutulmaktadır. Ortadoğu ülkelerin de ihracatın kanalı olduğu aylar içerisinde mal çokluğundan fiyatların düştüğü bazı çevrelerce belirtilmektedir. Bu doğru mudur? Ayrıca 12 ay ihracatın açık olması sizce iyi midir, kötü müdür?

-12 ay ihracat açık olursa çok iyi olur 6-7 ay ihracatın açık olması besiciliği engelliyor. Suriye ve diğer ülkeler kendileri hayvan beslemeye başlıyorlar. Yem, saman ihraç etmemizin bize çok zararları oluyor. Bizim hayvanımızı alıp, onlar besliyorlar. Besili hayvanın fiyatı iki misli oluyor. Bizim sırtımızdan para kazanıyorlar. Hükümet, meslek sahiplerinin görüşünü almadan, kararlar veriyor. Bu da pek çok sakıncalar doğuruyor. Şimdiki uygulama ile 3,4 ay ihracatçı mal almıyor. Satılacak yeri olmadığı için. Çünkü satış güvencesi yoktur. Geçen yıl bir milyar lira ihracattan fazla para kazanmışız. Bu bir şeyi değiştirmez. Bu gidiş hiç iyi değil.

-Hayvan pazarının şimdi bulunduğu yer hakkında ne düşünüyorsunuz?

-Pazar yeri Devlet Demiryollarının önüdür. Yola gelmesi nedeniyle hayvanlar fire veriyor. Canlı hayvana fonda 8 milyar lira veriyoruz. Bize iyi bir yer vermediler. Şimdiki yer isabetli değil. Orası yükleme yeri olabilir. ^Gaziantep, Ortadoğu’nun canlı hayvan pazarıdır. Halep'le dahi 14 kantar var. Bize yakışacak bir pazarın olması gerekir. Borsa biz den tescil parası alıyor, ama görevini yapmıyor. Geçen yıl bir pazar yeri alınmış, biraz dar olmasına rağmen iyidir. Et, Balık kurumuna giden yolun üst tarafı, çamların bulunduğu yerde. Bence burası esnaf için, ihracatçı için uygundur.