VEHPİ

Anadolu uygarlığının kanımca dünya tarihi ile beraber başladığına inanırım. Anadolu toprakları tarihsel açıdan bir çok ülkelerin ilgisini çekmiş, bir çok uygarlıklar bu topraklar üzerinde kurulmuştur. Uygarlıklar anadolunun çeşitli yörelerinde kurulduktan sonra genişleme sürecine girmiş, bu nedenle savaşlar kaçınılmaz olmuştur. O dönemlerde savaşlar verimli topraklar için yapılmış, binlerce yüz binlerce insanın bu uğurda hayatlarının son buluduğunu biliriz.
Sadece verimli toprakların varlığından bu savaşlar çıkmadığına inanırım. Makedonya istilasının Anadoluyu ele geçirmek olmadığı, bilhassa ipek ve baharat yolu olarakta bilinen yolun kontrol edilmesinin ana hedefler içinde olsa gerek. Romalıların Anadoluyu istila etmesinde başka nedenlerde olabilir. Şu bir hakikattirki, Romalılar anadoluyu istila etmiş fakat çok eser bırakmıştır. Bilhassa sıcak su kaynaklarını teşhis etmeleri ve bu kaynaklar etrafında şehirler kurmaları, günümüze kadar ulaşan eserleri seyrederken insanı düşünceye göndermekte.
Orta Asya da tarımsal yerleşimin yeterli olmadığındanmı yoksa, yeni yerlere olan ilgi, Türk boylarının Anadoluya olan merakını arttırarak Selcukluların Anadoluya yönelmesine neden olmuştur. Burada ipek yolu ve baharat yolu olan doğu batı ticaret kervanlarının kontrol edilmesi de bu istilayı körüklemiş olduğu ayrı bir değerdir. Selçukluların Anadoluda yerleşmesinden sonraki parçalanması, bir devrin sona erdiğini göstermekte. Selçuklu’ların çeşitli boyları ve aşiretleri bölünmeden sonra çeşitli yörelere yerleştiklerini bilmekteyiz.
Bu gunlerde ise Anadolu toprakları başka konularda istilaya sahne olmakta. Bir çok ülkenin bu topraklara göz dikmesinde sadece toprak üstü verimliliğin yanında toprak altı zenginliklerin de rol oynadığına şahit olmaktayız. Anadolunun sadece ipek ve baharat yolu kontrolundan ziyade, Orta Doğu ülkelerini kontrol edebilecek stratejik yere sahip olması da bu istilaya davet çıkarmakta.
Konya cıvarı Karaman Beyliği, Söğüt civarı Kayı beyliği, , Kütahya çevreleri ise Karesioğulları ve Germiyan beyliği gibi beylikler Osmanlı Devleti kurulup gelişmeye başladığı dönemlere kadar varlığını sürdürmüştür. Hatta bazı beylikler topraklarını çeyiz olarak Osmanlı ya hediye ettiğini biliriz. Kütahya anadoluda önemli bir yer işgal eder. Verimli toprakları sadece tarım için değil seramik için gerekli olan Kaolen de bu yörede çıkar. Hatta bu konuda çok önemli bir seramik sanatcısı, Sıtkı Olçar da Kütahya’lıdır. Kütahyanın etrafında bir çok sağlık içeren sıcak su ve kükürtlü çamurlarda hastalara deva olmaktadır.
Kütahyanın yöresel türküleride bir çok ezgileri dile getirir. Bu ezgi bir yiğit delikanlının öyküsüdür. Adı Vehbi, Kütahyadan ziyade Yoncalı köylüdür. Köy delikanlısı olduğundan zaman zaman şehre gider ve bu gidişlerin birinde umumhane de sermaye olarak çalışan güzel kadın Nazife ye gönlü kapılır. Her ikisede bir birini çok severler . Her seferinde Vehpi onu bu bataktan çıkarmak için evlenmek istediğini söyliyerek yalvarır. Bir türlü razı edemez. Vehpi pes etmez ve sonunda razı eder.
Parmaksız Cemal bu mekanın sahibi olarak elindeki güzel kadını elden kaçırmak istemez. Bütün ağırlığını koyarak bu evliliğe engel olmaya çalışır. ‘Nazife giderse ben ne yaparım’ diye kara kara düşünür. Vehbi’yi ortadan kaldırırsa sermayeyi kurtaracağını düşünür. Kütahya nın külhanbeyi Selim, namı diğer adı ile Sarı Selim’i bu iş için tutar. Maksadı elini kana bulamadan Vehbi’den kurtulmaktır niyeti. Yoncalı yolu üzerinde pusu kurar Selim ve bir akşam köye dönerken Vehbi’yi dere kenarında kuruduğu pusuda öldürür. Kütahya bu yiğidin arkasından ağıt yakar, Nazife nin bütün hayalleri yıkılır, Vehpi’sinin pusuda öldürülmesine dayanamaz. O da dere kenarında canına kıyar. Bir ağıt yakılır bu ümitsiz yaşanan aşka ve bu gün hala bu türkü söylenir.

Kütahya nın pınarları akışır, Deveriyeler kol kol olmuş bakışır, Asalıya çuha şalvar yakışır, Aman aman Vehpim öylede böyle olurmu, Ah ben ölürsem dünya sana kalırmı.
Bu güzel Kütahya Türküsünü sevilen bir sesten dinletmek dileğim.


http://www.dailymotion.com/video/x5614h_emel-tascioglu-kutahya-nin-pinarlar_music