Matruşka

Bildiğiniz gibi ‘Matruşka’ (Matriyoşka diye telaffuz ediliyor) Rus yapımı bir oyuncak bebek türüdür. Ahşap el yapımı olan bebekler ortasından açıldığında başka bir bebek çıkar, onu açtığınızda yine başka bir bebek çıkar. Tek anne figürünün içerisinde iç içe yerleştirilmiş beş veya yedi bebekten oluşur. Ruslar’da tek rakam uğurlu kabul edilir.

Bu ülkeye gidip de matruşka almayan hemen yoktur. Bu oyuncağın ne manaya geldiğini yıllarca hep satın alanlara sormuşumdur. Bir kısmı annenin doğurganlığını sembolize ettiğini söylese de çoğu insanın bilmeden ama güzel bir oyuncak olduğu ve Ruslar’ı hatırlattığı için aldıklarını söylemişlerdir.

Aklımda kalan en güzel yanıtı ise bir Rus’un ağzından duymuştum: Matruşka, matruşkadır!

Putin’in, "Uçak düşürme olayının Rusya-Türkiye ilişkileri açısından ciddi sonuçları olacaktır" değerlendirmesini; a) Tehditvari, b) İntikamcı, c) Manidar buluyorum.

Rus turist uçağını Sina Çölü’nde IŞİD düşürdü ve 224 kişi hayatını kaybetti.

Önceki gün de bir Rus uçağını sınır ihlali nedeniyle biz düşürdük. Aynı gün düşen uçağın pilotlarını kurtarmaya gelen Rus helikopterini de bölgedeki Esad’a muhalif güçler düşürdü. Uçağın iki pilotundan biri kurtulurken diğeri karadan açılan ateşle öldürüldü. Rus pilotun cesedini önce tepeleyip sonra soyup mide bulandırıcı şeyler yapan muhaliflerin videosunu, bu ne kirli, iğrenç bir savaş deyip tamamını seyredemedim.

Bütün bunları büyük ve güçlü bir devletin hazmetmesi hiç de kolay değil. Nasıl tepki verecekler, bütün dünya endişe ve korku içinde bekliyor. Bakalım matruşkadan neler çıkacak!

Enerji tedarikinde önceliği Ruslar’a verdik. Başka ülkelerden de önemli miktarlarda alım yapıp, riski dağıtabilirdik. Ama isteyerek, bilerek yapmadık.

Türkiye, petrolünün yüzde 35'ini, doğalgazın da yüzde 55’ini Rusya'dan alıyor. İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 31,2 milyar dolara yükseldi.

Türkiye'ye gelen turistlerde Ruslar’ın önemli bir yeri var.

Rusya, Türkiye'ye en fazla turist gönderen ikinci ülke. Yılın 9 ayında Rusya'dan 3,3 milyon turist geldi. Rus turistlerin toplamdaki payı yüzde 11.

Rusya'ya yaklaşık 1 milyar dolarlık yaş meyve-sebze satan üreticiler için Rusya pazarı önemli konumda. Ruslar’dan sonraki en önemli pazarımızın 300 milyon dolarla Almanya olduğunu söylersem Rus pazarının değerini vurgulamış olurum.

Türk tekstil ve hazırgiyimcileri için de Rusya pazarı hayati önemde. Birçok Türk markasının Rusya'da yatırımı bulunuyor.

Sonuçta iki ülke arasındaki ticaret hacmi yılda 30 milyar doları geçiyor.

Türk müteahhitlerin Rusya'da üstlendiği 1920'yi aşkın projenin toplam bedeli yaklaşık 62 milyar dolar. Türkiye Müteahhitler Birliği verilerine göre, Rusya Federasyonu bu tutar ile yurtdışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında yüzde 19.4'lük pay ile lider konumda. Türk firmaları 2014 yılında Rusya Federasyonu'nda toplam tutarı 3.9 milyar doları aşan 47 adet proje üstlendi.

Ankara-Moskova gerilimi nedeniyle ortak enerji projelerinin akıbeti belirsiz hale gelirken, Türkiye’nin doğalgaza olan bağımlılığını azaltmak için başvurduğu alternatif enerji kaynaklarından biri olan nükleer enerjide de yine Rusya’ya bağımlı hale geldik. Mersin Akkuyu’da faaliyete geçmesi planlanan ilk nükleer santral yatırımını Rusya Devlet Nükleer Şirketi Rosatom yapıyor. 

Gördüğünüz gibi ticaretimiz bu kadar girift hale gelmişken, karşılıklı yarara dayalı ilişkiler kurulmuşken, Türkiye-Rusya ilişkilerini, hesapsız ve vizyonsuz bir hamle sonucu düşmanlık yönünde derinleşecek bir konuma getirilmesini akıl ve mantığın kabul etmesi çok zor. Bunun nelere malolacağı henüz belirsiz…

Bakın, Ruslar’ı iyi tanıyan Fethiye Otelciler Birliği Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Biçer ne diyor:

"Bazıları diyor ki ’Rus turistler Türkiye’den asla vazgeçmez.’ Şunu bilmeliler ki Ruslar inanılmaz vatanseverdir. Devletleri bir politika belirlerse, aç ölürler yine de yaparlar. En büyük tehlike, Rusya’daki seyahat sektörünün yüzde 70’i Türk yatırımcıların elinde. Rusya hükümeti yabancıya yönelik bir yasa çıkarıp, Türk tur operatörlerini yok edebilir. Bunun telafisi ise 5-10 yıl alır. Diplomatik bir dille bu gerginliğin giderilmesini bekliyoruz. Eğer gerginlik devam ederse geçen yılki kötü turizm sezonunu mumla ararız."

Uluslararası Nakliyeciler Derneği İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener de şunları kaydediyor:

“Rusya'ya Türkiye'den yıllık 36 bin TIR seferi yapılıyor. Aylık 3 bin sefer yapıyoruz. Rusya'ya sorun çözülmez ise birkaç gün içerisinde bu sınır kapılarında büyük kuyruklar oluşacak ve sektörde önemli kayıplar yaşanacak. Rusya ihracatçıları büyük tedirginlik yaşıyor.”

Bütün bu olup bitenleri Bucak-Bayır Türkmenlerine sığdırmak bana inandırıcı gelmiyor. Kaldı ki o bölgeye uzun zamandır El Nusra hakim.

Rus Dışişleri Bakanı Lavrov’un şu sözlerini manidar buluyorum: "Bunun önceden istenilmeyen bir olay olduğu konusunda ciddi şüphelerimiz var. Bu planlanmış provokasyona çok benziyor."

Bir arkadaşımın dediği gibi bu uçağı Türkiye’nin iradesi düşürmedi!

Öyle mi?

Yoksa kişisel bir anlaşmazlık mı var?