FINDIK, FISTIK ZAYIFLATIR MI?

Geçen gün notlarıma bakarken, New York Times gazetesinde 17 Aralıkta yayınlanmış bir yazı gördüm. Michael Moss tarafından kaleme alınan yazı, “fındık fıstığın zayıflamak için kullanılıp kullanılmayacağı” konusunu işliyordu.
Fındık, fıstık demek zorundayım, zira İngilizce “nuts” kelimesinin Türkçe karşılığı bu... Antep’te yetişip, fıstığı neredeyse hergün yiyen birisine burada yapılan araştırmalar komik gelebilir. Ama, Antep fıstığının, bademin hatta fındığın sonradan gittiği Amerika’da yapılan bu tür araştırmaları çok önemsiyorum. İlk bakışta, Amerikan Badem Birliği tarafından finanse edilen bu araştırmalar, reklam amaçlı, daha çok satmak için gözükse bile, aslında bilimsel yoldan, fındık fıstığın vücudumuza yaptığı iyilikleri anlamamıza yardımcı oluyor.
Beslenme bilimlerinde doktora yapan Drew Sayer, gazeteci Michael Moss’a bir avuç fındık fıstık verip, “işte buradalar! Onları çiğne, yut ve kafanı kıpırdatma. Ve tabi, MR cihazı görüntü alacak şekilde uzan” dedi.
Ama Michael kafasını oynattı. O nedenle görüntü biraz bulanık oldu. Ama gelecek haftalarda kafasını oynatmayacak ve Purdue Ünivesitesinde beyin MR’larını kristal gibi şeffaf olup, test yapılan konulara hizmet edecek. (Bu sırada hep fındık fıstık yiyecekler) Bütün bu çalışmalar güncel bir soruyu cevaplamak için: Fındık fıstık gerçekten zayıflamaya yardımcı oluyor mu, yoksa bu onları şımartan aldatıcı bir reklam mı?
Fındık fıstığın faydaları hakkında yazılan raporlar hem hızlandı hem kalınlaştı: çalışmalar fındık fıstık yiyen insanların (ağaçta yetişen Antep fıstığı, badem, cashew ve sebze gibi yetişen yer fıstığı gibi) daha uzun ve sağlıklı yaşadıklarını, kalp hastalıkları gibi kronik hastalıklara daha az maruz kaldıklarını, solunumla ilgili hastalıklara yakalanmadıklarını ve Tip 2 diyabet olmadıklarını gösterdi.
En şaşırtıcı haber ise, fındık fıstığın sağlıklı kilonun korunması konusunda yardımcı olduğu. Yapılan araştırmalara göre, insanlar ara öğün olarak, belirli ölçüde fındık fıstık yerlerse kilo almadıkları gibi fındık fıstık onları zayıflatıyor da.
Aslında bunu kavramak güç! Zira, 28,5 gr; bir avuç bile olmayan fındık fıstıkta 160-200 arası kalori var. Ve bu kaloriler onun içindeki yağlardan kaynaklanıyor. 28,5 gram olmak üzere, cashew, pikan ve cevizde işlenmiş gıdalardan daha fazla kalori bulunur. Geleneksel düşünce şekline göre diyet yapanların en iyi arkadaşları kereviz ve havuç dilimleridir.
Amerika’nın önde gelen beslenme uzmanlarından Purdue Üniversitesinden Richard Mattes mevcut düşünceleri, ilginç buluyor ve kesinliği olmayan bulgulara dayandığını araştırıyor.
Bu yöndeki çalışmaları Amerikan Badem Birliği Yönetimi destekliyor. Aslında normalde aleyhte kuşkularını dile getirirlerdi. Ama Dr. Mattes’ın elinde kesin, iddialı bilinen gerçeklerden oluşan beslenme bilgileri var.
Filedelfia Araştırma Mekezi işlenmiş gıda satan firmalardan destek alan kuruluşlardan birisidir. 1991 de yayınladığı bildirisinde sofra tuzu üreten firmalardan ziyade işlenmiş gıda üreten firmaların daha fazla tuz kullandıklarını göstermişti. Ayrıca, yaptığı çalışmalarda soda veya benzeri içeçeklere nazaran insanların katı yiyeceklerden daha fazla kalori aldıklarını ve gazlı içecekleri daha fazla tükettiklerini söylemişti.
Fındık fıstığın kendine özgü çok özellikleri vardır. Başlangıçta, azıcık yerseniz bile sizi tok tutar. Bilimde buna doygunluk denir. İşte bugünlerde yiyecek araştırmacılarını çok meşgul eden konu bu. Şurası bir gerçek ki, atıştırmalık veya ara öğün denilen öğün bugün yenmesi gereken dördüncü öğün haline geldi. Üstelik bununla sıradan bir insanın günlük diyet tüketimine 580 kalori ilave ediyoruz.
Peki, fındık fıstık neden açlığımızı giderir? Bununla ilgili de çok araştırma çalışması var tabii.
Fındık fıstık çok miktarda protein içerir ve bu protein vücudu günlük besleyecek miktardadır. Çok miktarda lif içerir, yine bize günlük yetecek miktardadır bu. Fındık fıstık doymamış yağ açısından zengindir. Yine günlük ihtiyacı karşılayacak kadardır bu miktar. İnsanın hoşuna gidecek şekilde gevrek, çıtır çıtırdır. Bu çıtırlık çiğnerken doygunluk hissi verir.
Yapılan bir araştırmaya göre, fındık fıstık yediğiniz bir gün, daha az yemek yersiniz. Böylece, günlük yiyecekten alacağınız kalorilerinin dörtte üçünü fındık fıstıktan alırsınız.
Hücre duvarlarındaki sertlik nedeni ile fındık fstık sindirim sırasında direnç gösterir. 2008 yılında Dr. Mattes tarafından yapılan bir araştırmada yenilen fındık fıstığın beşte birinin vücut tarafından emilmediği gözlenmişir. Yine gözlenen bir başka gerçek, bazı insanların fındık fıstık yedikten sonra daha fazla enerji yaktığını göstermiştir.
Vücudun fındık fıstıktan emdiği yağ faydalıdır. Tamamen doymamış yağdır, çok az miktarda doymuş yağ içerir. Ölçüsüz tüketim ise kalp hastalığıyla ilişkilidir.
Fındık fıstığın çok faydalı yönleri vardır. Yüksek miktarda içerdikleri yağ, yiyecekle uğraşan bilim adamlarını cezbeder. Aç kurt gibi yediğiniz iki bardak karışık fındık fıstıktan 1,600 kalori alırsınız.
Penn State Üniversitesinin Beslenme Laboratuvarının müdürü Barbara Rolls, seyahat ettiği sırada fındık fıstık yediğini söylüyor. Rolls’a göre, vücudunun ihtiyacı olan enerji fındık fıstıkta mevcut. Gün boyu fındık fıstıktan aldığı enerjiyle çalışıyor hatta “gereğinden fazla yemekten” de şikayet ediyor.
İşte Dr. Matte’nin çalıştığı konulardan bir başkası.. Fındık fıstığın diğer atıştırmalıklarının yerine geçip geçemeyeceğini araştırıyor. Acaba insanlar, çips veya kurabiyeye duydukları büyük ilgiyi, fındık fıstığa duyup tüketebilirler mi?
20 gönüllüye 12 hafta boyunca bir avuç badem yemeleri öğütlenecek. İlk başta beyinlerinin MR’ı çekilecek. Sonra, 6. haftada ve son hafta tekrar MR çekilecek ve böylece badem yerken duydukları hazzın değişip değişmediği gözlenecek.
Aslında çekilen MR, sinir sistemini göstermez ama kan akışından insanların aldıkları hazzı ölçebiliyoruz. Haz alınca bu his, beyne gönderilen sinyallerde gözlenebiliyor.