Dr. İlter Serim
Doğadaki tüm canlıları, yaşamlarını etkileyen fevkalâde önemli doğal proses
Doğada varolan fizik – kimya kanunları uyarınca atomlar ve çoklu atom bireşimleriyle oluşan moleküllerin birbirleriyle bazı- bir takım maddi şartlar altında yeni bazı moleküller ve/ veya atom –gruplarının oluştuğu, meydana geldiği bilimde ve uygulamalarda saptanan bir gerçektir, olgudur. Bu oluşum proseslerinden başlıcası ve çoğunlukla meydana gelen yanma adı verilen fiziko- şimik olaydır. Bundan başka; semantasyon, nitrürasyon, nükleer reaksiyon gibi vetireler yoluyla da sonuçta fiziko kimyasal yeni bileşimler (kompozisyon) de ortaya çıkmaktadır.
Yanma: [ Fizik – kimya ve termodinamik ] Isı veren bir yükseltgenme tepkimesi sırasında oluşan olayların tümü olarak tanımlanır.
Yanma ısısı, birim kütle yada hacımdaki bir yakıtın yanması sonucu verdiği ısı mikdarı dır.
Yanma olayı, yanmaya elverişli bir madde ile, yakıcı bir kimyasal maddenin belirli şartlar al-
tında meydana gelen, genelde ısı salımıyla birlikte görülen fiziko-kimyasal tepkimedir. Daima
yakıcı olan madde oksijendir. Yanıcı maddelere örnek olarak, karbon yada karbon bileşikleri
(hidro karbon gibi), kükürt, fosfor, demir, sodyum, potasyum, vd.metaller- ametaller ve veya
bileşikleri sayılabilir.
Bazı gazlar da yanmaya elverişlidir. Mesela tam yanmamış, CO (karbon
monoksit, SO (kükürt m. oksit) gibi. Bu iki eksik yanmış gaz tam yanma ile, sırasıyla karbon
dioksit ve kükürt diokside dönüşürler. Özellikle ilk gaz kapalı ortamda bulunan bir hacımda
canlıların bilhassa insanın zehirlenerek ölmesine çok korkulacak bir etmen olarak neden olur.
Zira bu gaz nefes alma yoluyla vüzudun alyuvarlarını bir kaç dakika gibi zaman diliminde bo-
zarak kanın her nefeste oksijen ihtiyacını karşılatmaya tam bir engeldir. Kan zehirlenmesi so- sonucu ölüm kesindir.
Oysa ki CO2 zehirlemez fakat boğucu etki yapar, teneffüs edilen hava-
daki oran çok yükselirse oksijen yetersizliği dolayısıyla da ölüm olabilir. Bir insan, dakikada
ortalama 173 litre hava teneffüs eder, yani solur. Şu halde bir kişinin yattığı mekanda 8saatlik
bir uyku süresinde yaklaşık 8.3 metreküp havayı soluyarak kirleteceği tabiidir..
İlginç bir gaz olan H (hidrojen) de oksijen le birleşince, 2 hidrojen atomu bir oksijen atomu
ile yanma sonucu birleşince H2 O formüllü olan su buharı elde edilir. Bunun için belirli bir sıcaklık derecesine erişilmesi (hidrojenin yanması için) gerektir. O halde yanan hidrojenin yanma sonucu ortaya çıkan su buharı, yani su molekülünün sağlık için bir zararı yoktur.
İnsan vücudu da her nefeste havaya CO2 bırakarak kirletir.
Kapalı yerde, oda, salon herneresi olsa sağlıklı yaşam için belirli aralıklarda ortamın havalandırılması mutlak gerektir. Ay rıca ve her şeyden önemlisi kapalı ortamda oturmak yada uyumak durumu söz konusu ise, ısınma amaçlı veya başka gaye ile bu hacma yanma gazları salabilecek herhangi bir araç, mangal, soba, gaz ocağı vd. bu tür cihazların hava girişinin, yanma sonucu oluşan gaz karışımının çı
kışının önemle, dikkatle yaşanan ortama kesinlikle sızmamasının gerçeklenmesi hayati önemdedir. Devam edecek
RSS