Oylum Höyük'te Prof. Dr. Engin Özgen tarafından yürütülen kazılarda elde edilen bulgular, Antepfıstığının 9 bin yıl önce de bölgede yetiştirildiğini ortaya çıkardı. Bugün İran'dan sonra dünya piyasalarını eline geçiren ABD ise fıstıkla ilk kez 1880 yılında Ortadoğu'dan ithal ederek tanıştı ve ilk fideyi 1929 yılında dikti.
Şimdi onlar yılda 120 bin ton fıstık üreterek tüm dünyaya satıyor. Japonya, Kore, Çin, Malezya, Filipinler, Tayland, Kanada ve İngiltere'de piyasaya tamamen Kaliforniya’da üretilen fıstık hakim olurken, Antepfıstığının en önemli alıcısı ne yazık ki halen Suriye. İran fıstığının en önemli pazarı ise Avrupa ülkeleri…
Sabah’ın Antepfıstığının içler acısı durumunu ortaya çıkarmak amacıyla yaptığı araştırma ve Kaliforniya’dan gönderilen bir kutu fıstık, bu iddianın tamamen bir safsata olduğunu ortaya çıkardı. Kaliforniya Fıstık Komisyonu kanalıyla irtibata geçtiğimiz Kaliforniya’nın San Joaquin Valley bölgesindeki fıstık üreticisi Margaret Houlton’un gönderdiği teneke kutu içindeki Kaliforniya fıstığının hem nefis bir görüntüsü, hem nefis bir kokusu ve inanılmaz lezzeti var. Görüntü ve kaliteyi Antepfıstığı ile mukayese etmek mümkün değil.
Fıstığın ana vatanı Gaziantep’te ürün yılında 40-50, diğer yılda 20-30 bin ton civarında rekolte alınırken, ABD’nin yıllık üretimi (242 Paund) 120 bin ton. 1976 Yılında ilk ürün alındığına 1,5 (Paund) olan rekolte, 2001’de 25 yıl sonra 161 kat artarak 120 bin tona ulaşmış durumda. Houlton Kaliforniya’da fıstık ağacının 7 yıl sonra ürün vermeye başladığını, 10 yıl sonra olgunluğa ulaşarak en verimli döneme girdiğini ve 20 yaşında üretimde doruğa ulaşıldığını bildiriyor. Kaliforniya’da çok iyi yönetilen ve olağanüstü yüksek verim alınan yüzlerce fıstık çiftliği bulunuyor. Margaret Houlton’un verdiği bilgiye göre, mahsul bizdeki gibi el veya sopalarla değil, ağaçlara zarar vermeyecek makinalar tarafından ağacın silkelenmesi yoluyla toplanıyor.
Ağacın altına açılan açkılara dökülen fıstıklar konveyörlerle traktörlere yüklenip, hemen işlem görmek üzere fabrikaya gönderiliyor. Eğer toplanan fıstık 12-24 saat arasında kırmızı kabuğundan soyulmazsa bizim tıstık da olduğu gibi rengi kararıyor. Kaliforniya Fıstık Komisyonu, fıstığı bugünkü konumuna getirmek, en yüksek verim, en kaliteli ürün ve en iyi görüntü için yıllardan beri milyonlarca dolarlık AR-GE çalışması yürütüyor.
İran ve ABD yetiştirdiği albenili ve kaliteli fıstığı son derece şık teneke kutular, vakumlu naylon ambalajlar ve pet kutularda dünya piyasalarına sunarken, Gaziantep, bu konuda da tek bir adım bile atmadan çuvalla satışa devam ediyor. Bu durumda en önemli pazarımız olan Suriye’de olmasa Antepfıstığının durumu daha da kötü olacak.
Antepfıstığının kabak ve karpuz çekirdeğine yenik düşmesinin nedenlerinin mutlaka araştırılması gerekirken, Gaziantep’te yıllık fıstık rekoltesi bile henüz bilimsel olarak değil, tahmini yorumlarla belirleniyor. Her yıl toplanan fıstık komisyonu Gaziantep’te alınacak rekolte ile ilgili bir tahminde bulunuyor. Ancak bu tahmin hiçbir zaman doğru olmuyor ve sonuçta ABD’ye başvurularak uydudan alınan verilerle ulaşılan gerçek rekolte öğreniliyor. Kaliforniya’da ise rekolteyi Kaliforniya Fıstık Komisyonu belirliyor.
Fıstığın ana vatanı konumunda olan Gaziantep’te yıllardan beri bir arpa boyu yol alınamaz ve fıstık için Antepfıstığı Araştırma Merkezi adı altında bir de kurum oluşturulduğu halde, fıstığın gelişimi konusunda hiçbir bilimsel çalışmaya imza atılmadı. Şanlıurfa son yıllarda Antepfıstığı üretiminde birinci sıraya yerleşti. İkinci sırada bulunan Gaziantep’i Siirt, Aydın, Çanakkale izliyor. Silifke yöresinde son yıllarda melengiç ağaçlarının aşılanmasıyla yıllık bin ton fıstık üretiliyor.
Kaliforniya’da mahsul alındığında hemen dış kabuğundan ayrıldığı için fıstığın kabuğu bembeyaz. Dıştaki koruyucu kırmızı kabuk hemen alındığı için iç kabuğu zedelemiyor. Biz de ise gerekli işleme tesisleri bulunmadığı için mahsul alındığında kurutulup, dış kabuğu ile birlikte depolara bırakılıyor. Piyasaya sunulacağı zaman kabuğu kaynatılıp, mahalle aralarındaki kırıcılara çıtlatılmak üzere gönderiliyor. Daha sonra da kavrulma işlemi gerçekleşiyor. Bu nedenle de fıstığın kabuğu esmer oluyor.
RSS