Türkiye su zengini bir ülke değil ve nüfus artışıyla birlikte kişi başına düşen su miktarımızda azaldığı için her geçen gün su fakirliğine doğru gidiyoruz. Gaziantep ise tabi Türkiye’de en çok nüfus artışı olan illerden birisi.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi GASKİ Genel Müdürü Hüseyin Sönmezler, Türkiye’nin en önemli, en büyük 3. Projesi. İnsanlara sadece yeterli suyu değil, daha kaliteli suyu uygun fiyatta verebilmemiz için çok önemli biri kaynaktır bu. Bu proje şuan da devletin yatırım projelerine girdi. Büyükşehir Belediye Başkanımız Fatma Şahin’in gayretleri ile Orman Su İşleri Bakanımız Orhan Eroğlu bu projelerde destek ve müjdeler verdi bize. Bu proje GASKİ’nin yaptığı bir projedir. Projemiz hazır ve yatırım programına girdi. Önümüzdeki günlerde bu projenin temeli atılacaktır. Düzbağ Projesi 2018’in sonu yada 2019’un başında biteceğini söyledi.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi GASKİ Genel Müdürü Hüseyin Sönmezler, Sabah Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Adem Kesenek'in sorularını cevapladı:
SABAH- Gaziantep’in su konusunda durumu nedir? Zira son 2-3 sene kurak geçti
Hüseyin Sönmezler: Aslında kuraklık meselesi sadece Antep’in meselesi değil, bütün dünyanın meselesi. Çörçil’in bir sözü var diyor ki ‘su tek başına bir savaş sebebi değildir, ama ille savaşmak istiyorsan en güzel savaş sebebi sudur’ diyor. Dolayısıyla önümüzdeki yıllar senaryolara bakacak olduğumuz zaman suyun gerçekten bir savaş ile alakalı bir malzeme olduğu söylenebilir. Bölgemiz Gaziantep bölgesi gerçekten su fakiri bir bölge. Türkiye’de aslında su fakiri bir bölge. Dünyada su zengini yada su fakiri olmayan ülkelerden bahsettiğimiz zaman kişi başına bir yılda 10 bin metre küp suyu olan ülkelerin su fakiri olmadığı söyleniyor. Ve su fakirliği içinde bin 500 metre küp yıllık bir insana düşen su öngörülüyor ki Türkiye tam bu sınırda. Dolayısıyla Türkiye su zengini bir ülke değil ve nüfus artışıyla birlikte kişi başına düşen su miktarımızda azaldığı için her geçen gün su fakirliğine doğru gidiyoruz. Gaziantep ise tabi Türkiye’de en çok nüfus artışı olan illerden birisi bugün itibariyle 1 milyon 931 bin olmakla birlikte Suriyeli göçmenlerle beraber sayımız 2 milyonun üzerinde olduğu aşikardır. Ama Gaziantep mevcut su kaynağı olmayan bir şehir. Gaziantep içme suyunun nerdeyse tamamını yüzde 5’lik haricini Kahramanmaraş’ta sağlıyor. Kahramanmaraş’ta olan Kartal Kaya Barajı ve Evri Kasabası’na yakın olan kuyulardan temin ediyoruz. Kişi başına 100 lt. su tüketildiğini düşünürsek eğer ve Gaziantep’in 2 milyon civarında nüfus olduğunu düşünürsek eğer Gaziantep’in ileride en önemli sıkıntılarında birinin içme suyu olacaktır. Bizimde var olma sebebimiz sürdürülebilir içme suyu sağlamak. Gaziantep’in geleceği bakımından bu hayati projelerin peşinden koşuyoruz. İlk olarak Düzbağı Barajını hayata geçirdiğimiz zaman Gaziantep’in orta ve uzun vadede içme suyu sorununu çözmüş olacağız.
SABAH- Yeraltı suları konusunda zengin bir kent miyiz? Galiba kuyuların çoğu da kurumuş durumda bu konuda neler söylemek istersiniz.
Hüseyin Sönmezler: Gaziantep’te çok sayıda yeraltı kuyusu var. Bu kuyuların kontrolü bizde değil. Kuyular DSİ’den alınan izinlerle açılıyor. Küresel ısınmadan sonra kuyu seviyeleri de düştüğü için kuyulardan istenilen miktarda su çekilmez vaziyettedir. Dolayısıyla yer altı suyu bakımından zengin olmadığımızı söyleyebiliriz. Kuyu sularının da sağlıklı olup olmadığı tartışmaya açılması gerekiyor. Daha fazla kuyu açılabilir ama yer altı suları sağlıklı değil ve şebekelere bu suların verilmesi taraftarı değiliz. Bu yüzden uzak yerlerden su getiriyoruz. Kuyu suyunda yapılan analizlerden de çok sağlıklı olmadığı ortaya çıkıyor. Kuyu sularını kanalizasyon suyu olarak kullanıyoruz.
SABAH- Gaziantep’te su sıkıntısı çekilen bölgeler, köy veya mahalleler neresi?
Hüseyin Sönmezler: Gaziantep’in merkezinde herhangi, bir su sıkıntısı yaşanmamaktadır. Merkez, Kartal Kaya Barajı’ndan ve Evri Kasabası’na yakın olan kuyulardan içme suyu ihtiyacını karşılıyor. Barajımızda yeterli suyumuz mevcut. Kuraklık olduğu için Mart ayında barajımızı Gölbaşı taraflarındaki Çataltepe pompa istasyonundan beslediğimiz için şu anda su sıkıntımız yok. Şu anda 40 milyon metre küp suyumuz barajımızda mevcut. Gaziantep’in merkezinde bir su sıkıntısı yaşanamayacaktır. Gaziantep’in merkezinde herhangi bir yerinde bir su sıkıntısı olduysa eğer o bir arızadan kaynaklanan bir kesintisidir. Köyden mahalleye dönüşen yerin çoğu kuyuya dayalı olan bir sistem üzerinde çalışılıyor. Bu kuyularda su seviyesi düştüğünde ya da su kalmadığında o anda su sorunu ortaya çıkıyor. Biz 2 seneden bu yana bize bağlı olan köylerdeki suları mevcut kuyularla mı devam edilmeli ya da havza bazında yeni modeller mi devam edilmeli diye bir çalışma yaptık. Bu bölgelerin bir çoğu kuyulardan başka şansı olmadığı için kuyuya dayalı çözümü tercih ettik. Biz yüzlerce ilave yeni kuyu açtık ve açmaya devam ediyoruz. Su sorunu yaşayan bir kuyu açmak çok kolay olmadığı için o an tankerlerle su takviyesi yapıyoruz. Yolu uygunsa eğer depoya su boşaltıyoruz. Su kullanımında normal bir yıl yaşamadığımız için Gaziantep’te yaşayan tüm halkımızın da bu süreçte bize destek vermesi gerekiyor. Biz bugün itibariyle su sıkıntısı olan yerlere kuyu açmaya başka kaynaktan suyu temin etmeye ki bunlar biraz zaman alacaksa oralara tankerlerle su götürerek hiç bir noktamızda insanları susuz bırakmıyoruz. Ama 2016 yılı kurak bir yıl. Sadece Gaziantep değil bölgede insanlarımız bu sıkıntıyı yaşıyor. Kartal kaya Barajı sadece içme suyu olan bir baraj değil aynı zamanda sulama için kullanılan bir baraj. Tarımda kullanılması gerek su normalde 100-150 milyon m2 iken sadece 65 milyon m2 su kullanarak 3. Ürünlerin sulamasına izin verilmiyor. Dolayısıyla bu kuraklık bir mağduriyette ortaya çıkardı. Şu anda Ağustos ayına girdik ve biraz daha dikkat etmemiz gereken bir ay. Merkezde bir sorun yok ve köylerde de kuyu açma çalışmaları yapılmaktadır ve tankerlerle destek verilmektedir.
SABAH- Susuz köylere nasıl su götürülüyor?
Hüseyin Sönmezler: Bu konu çok zor bir konu. Köyde su kalmadığını öğrendiğimizde acil olarak tankerlerle su götürüyoruz. Yetkililerimiz kuyudaki sorunu çözmek için o köye gidip araştırıyorlar. Başka bir kaynak ya da başka bir ek kuyu ilave edilecekse o işlem için çalışmalara başlanılıyor. En doğru çözüm neyse onu bulmaya çalışıyoruz.
SABAH- Şebeke kayıp-kaçak oranı konusunda bir çalışma yapılıyor mu? Bu oran nedir?
Hüseyin Sönmezler: Dünyada ve ülkemizde çok ciddi çalışmaların yapılması gereken konulardan biri de bu durumdur. Bir hidrolik modelleme çerçevesinde izole bölgeler oluşturularak bu bölgelerden yola çıkarak şebekedeki kaçak kayıpların azaltılması gibi bir çalışmamız 1 - 1.5 yıldır devam etmektedir. Bu çalışma uzun süreli bir çalışma. Bunun içerisinde boru değişimi, ilave aksamaların montajı gibi çalışmalarımız oluyor. Bu çalışmalarımız hala devam etmektedir. Bu konuya en çok dikkat etmesi gereken bölgelerden biri biziz. Çünkü elektriğe çok fazla para harcayan bir bölgeyiz. Geçen sene 86 milyon TL sadece elektriğe gider olarak kaydedildi. Buy sene 100 milyonu geçmesi tahmin edilmektedir. Bize verilen 360 milyon bütçenin 86 milyonunu harcadıysak bütçenin %25’i elektriğe gitmiş oluyor. Türkiye’de bu kadar bütçesini elektriğe yatıran başak bir belediye yok büyük ihtimalle. Dolayısıyla hem bu suyu başka yerden getirip hem de kaçak manada kaybedersek durum çok vahim olur. Çalışmalarımız devam ediyor bu kaçak konusunda. İlk etapta %30’a sonrasında kaçak oranını %20’ye düşürmeyi planlıyoruz. Umuyoruz ki bundan da hedefimize ulaşırız.
SABAH- Gaziantep’in il olarak günlük ve aylık su tüketimi ne kadardır?
Hüseyin Sönmezler: Bu gün itibari ile günlük 300-350 metre küp su ihtiyacımız var. Bu durum su tüketimi ile alakalı olduğu için rakam değişebiliyor. Temmuz ayından bu yana Gaziantep 13 milyon m2 su tüketti. Kış aylarında bu durum 10 milyon m2’e kadar düşmektedir. 2016 yılında toplamda 140 milyon m2 su tüketeceğimizi söyleyebilirim.
SABAH- Mevcut su şebekesinin durumu nedir?
Hüseyin Sönmezler: Gaziantep’te ilk su şebekesinin yapımı 1938 yılında yapıldı. O zamanki durumlarda hem kaçak kayıpların oranının fazla olması hem de boru teknolojisinin geri olmasından kaynaklanan bir durumdan dolayı bu durum o zamanlar sürekli değişmektedir. Başlangıçtan zamanımıza kadar bir çok boru türü kullanılmaktır. Gaziantep şebeke de ağırlıklı olarak tığ boru kullanmaktayız. Şebekemizde şu anda 3200 km kadar borumuz mevcuttur. Gaziantep büyük bir şehir olduğu için şebekede içme suyu çalışmalarımızı sürekli güncelliyoruz.
SABAH- Gaziantep’in uzun dönem içme suyuna çözüm olarak gösterilen Düzbağ Barajı’nın durumu nedir?
Hüseyin Sönmezler: Çataltepe sulama alanında kullanılan bir su olduğu için bizim alanımıza giren bir baraj değil. Bizim barajımız Düzbağ Barajı’dır. Bu baraj Gaziantep’e 100 km mesafede olan bir barajdır. İçme suyu için 2600 litrelik borularla oluşan bir projedir. Düzbağ projesi içerisinde tünel, boru döşeme, Avrupa tesisi projesi olan önemli bir projedir. Türkiye’de geçtiğimiz yıllarda ülkenin bir vizyon bölgesi olan Kıbrıs Temini Projesi ve İstanbul Melen’den sonra olan Türkiye’nin en önemli, en büyük 3. proje diyebiliriz bu projeye. İnsanlara sadece yeterli suyu değil, daha kaliteli suyu uygun fiyatta verebilmemiz için çok önemli biri kaynaktır bu. Bu proje şuan da devletin yatırım projelerine girdi. Büyükşehir Belediye Başkanımız Fatma Şahin’in gayretleri ile Orman Su İşleri Bakanımız Orhan Eroğlu bu projelerde destek ve müjdeler verdi bize. Bu proje GASKİ’nin yaptığı bir projedir. Projemiz hazır ve yatırım programına girdi. Önümüzdeki günlerde bu projenin temeli atılacaktır. Düzbağ Projesi 2018’in sonu yada 2019’un başında biteceğini düşündüğümüz bir proje. İlerleyen yıllarda zor durumda kalınırsa diğer planımızda Fırat Nehri bulunmaktadır. Fırat Nehri’nin maliyeti yüksek olduğu için o planı sona bıraktık.
SABAH- Gaziantep Büyükşehir Belediyesi GASKİ Genel Müdürü Hüseyin Sönmezler kimdir?
Hüseyin Sönmezler: 25 yıla aşkın bir süredir İçme suyu Kanalizasyon projeleri üzerinden çalışıyorum. İller Bankası Gaziantep Bölge Müdürlüğünde İnşaat Mühendisi olarak göreve başladım. O zaman Gaziantep ve Gaziantep’in etrafındaki Adıyaman, Şanlıurfa, Kahramanmaraş ve Kilis buraya bağlı bütün belediyelerin alt yapı projelerinde görev aldım. Daha sonra Adana Bölge Müdürlüğüne gittim. Adana’da, Mersin, Hatay, Osmaniye illerine bağlı bütün ilçelere bağlı alt yapı projeleri vardı. Yani Anamur’dan Ceylanpınar’daki sahada özellikle içme suyu ve kanalizasyon, içme suyu arıtma, atık su arıtma projelerinde görev aldım. İki yıldan beride GASKİ Genel Müdürlüğünü yürütmekteyim. Özellikle içme suyu ve kanalizasyon projelerinin üzerinde ömrüm geçti diyebilirim.
RSS