Kurban bayramına sayılı günler kala kurbanlık fiyatlarındaki artış besicilerin ve alıcıların gündeminde. Yüksek maliyetler ve talep düşüşü nedeniyle satışlarda zorlanan üreticiler bu yıl kâr marjlarının düştüğünü belirtiyor. Bayram öncesi kurbanlık alım satımında fiyat artışları dikkat çekiyor.
Kurban Bayramı yaklaşırken kurbanlık fiyatları, hem üreticilerin hem de tüketicilerin gündeminde önemli bir yer tutuyor. Doğu Anadolu Bölgesi'nden sevkiyatlar başlarken, besiciler yüksek maliyetler ve düşen talepten şikâyet ediyor. Geçen yıllarda bayramdan bir ay önce satışlarını tamamlayan besiciler, alım gücünün düştüğünü ve satışların yavaşladığını belirtiyorlar. İstanbul Anadolu ve Avrupa yakasında kurbanlık satışı yapan işletmeciler ise girdi maliyetlerinin aşırı derecede arttığını, bu maliyetleri karşılamakta zorlandıklarını ifade ediyorlar.
“Satabilirsem kendimi kâr etmiş sayacağım, çünkü zarar etmiyorsam bu artık başarıdır” diyen besiciler, geçen yıla göre yüzde 100’ün üzerinde artan yem, saman, nakliye, yer kirası ve çoban ücretlerini aynı oranda satış fiyatlarına yansıtamadıklarını belirtiyorlar. Bu yıl büyükbaş ve küçükbaş kurbanlık fiyatları, geçen yıla kıyasla yüzde 30 ila 35 arasında artmış durumda. Geçen yıl canlı kilogram fiyatı 280-320 TL arasında olan kurbanlıklar, bu yıl 350-430 TL arasında değişiyor. Geçen yıl 25-30 bin TL arasında olan kurbanlık büyükbaş hayvanın bir hissesi, bu yıl 30-40 bin TL arasında değişiyor.
İstanbul’a genellikle Kars, Ardahan ve Ağrı illerinden kurbanlık hayvan geldiğini belirten besiciler, Kars’tan 20-25 hayvanlık bir TIR’ın nakliye ücretinin 100 bin liraya kadar çıktığını söylüyorlar. Ayrıca, kurbanlık pazarlarındaki yer kiralarının geçen yıla göre yüzde 100 arttığını dile getiriyorlar. "Bölgelere göre değişiklik gösterse de geçen sene 40-60 bin lira arasında değişen 10-15 adetlik yer kiraları, bu yıl 100-150 bin liraya kadar çıktı. Bunu fiyatta yansıtamıyoruz. Çünkü alıcı da enflasyona göre hesap yapıyor" diyorlar.
Efe Besi Çiftliği'nin işletmecisi Recep Alan, bu yıl canlı kilogram fiyatlarının 380 ila 400 TL arasında değiştiğini belirtti ve "Geçen yıl devlet canlı kilogram fiyatını 285 TL olarak açıklamıştı. Bu yıl henüz resmi bir açıklama yapılmadı ama piyasada kilogram fiyatı 400 TL’ye dayanmış durumda" dedi. Fiyat artışının beklendiği kadar yüksek olmadığını savunan Alan, "Geçen yıl 120-125 bin TL’ye sattığım 300 kiloluk danayı bu yıl 140-150 bin TL’ye satabiliyorum. Bu da yüzde 20-25 gibi bir artış demek. Ancak diğer kalemlerdeki artış çok daha yüksek, yem, saman, kira ve nakliye gibi giderler yüzde 100’e yakın arttı. Bu yüzden kâr marjımız ciddi şekilde düştü. Müşteri yüzde 30'luk zamla fiyat bekliyor ama bizim giderimiz yüzde 100 arttı" diyor.
'KURBANLIK BULMAK ZORLAŞTI'
Mercan Besi Çiftliği sahibi Mustafa Odabaşı ise Doğu Anadolu Bölgesi’nde hayvan sayısının azaldığını belirtiyor ve "Kars ve Ardahan başta olmak üzere bölgede kurbanlık bulmak zorlaştı. Bu durum, Batı’daki arzı da etkiliyor. Geçen yıl 270-330 TL aralığında olan canlı kilo fiyatları şu an 400-430 TL’ye çıktı" şeklinde konuşuyor. Odabaşı, küçükbaş kurbanlık fiyatlarının da 20 ila 35 bin TL arasında olduğunu belirterek, 20 bin TL’lik bir küçükbaş hayvandan ortalama 18-22 kilo kemikli et elde edileceğini kaydediyor.
İstanbul Anadolu yakasında kurbanlık ve adaklık satışı yapan İhsan Karahan ise büyükbaş hayvanlarda geçen yıla kıyasla fiyat artışının sınırlı kaldığını belirtiyor. "Büyükbaş kurbanlıkları Kars ve Ağrı’dan, küçükbaş hayvanları ise Balıkesir ve Trakya bölgesinden temin ettik" diyen Karahan, geçen yıl yaklaşık 300 küçükbaş sattığını söylüyor. Büyükbaş kurbanlık hayvanlarda bu yıl canlı kilo fiyatlarının 350 ile 400 TL arasında değiştiğini belirten Karahan, küçükbaş hayvan fiyatlarının ise koyunlar için 15 bin ile 25 bin TL, erkek küçükbaşlar içinse 18 bin ile 35 bin TL arasında değiştiğini ifade ediyor. Karahan, geçen yıla göre maliyetlerin yüzde 100 arttığını ancak yurttaşın alım gücünün düşük olması nedeniyle fiyatlara yansıtamadıklarını dile getiriyor.
Diyanet İşleri Başkanlığı, 2025 yılı için yurtiçi kurban kesim bedelini 13 bin 500 TL, yurtdışı bedelini ise 5 bin 450 TL olarak açıkladı. Ancak üreticiler, bu rakamların piyasa gerçeklerini yansıtmadığını ve alıcılar için yanıltıcı olabileceğini dile getiriyorlar. Bir büyükbaş hayvanın aylık yem gideri 1.000 TL’yi aşıyor. Sevkiyat masrafları da artan giderler arasında. Kars’tan Ankara’ya bir TIR’la hayvan taşımanın maliyeti 45-60 bin TL, İstanbul’a sevkiyat ise yaklaşık 70-100 bin TL tutuyor. Pazar yerlerindeki alan kiraları ise 100-150 TL arasında değişiyor. Üreticiler, çoban bulmakta zorlandıklarını, bulunan çobanların ise aylık 45-50 bin TL arasında ücret talep ettiğini ifade ediyorlar. cumhuriyet
RSS